Đề xuất tăng mức phạt tối đa khi xử phạt không lập biên bản
Tờ trình nêu rõ, sau 12 năm triển khai, trước yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, cải cách mạnh mẽ thủ tục, phương thức điều hành hành chính, cần thiết sửa luật.
Chính phủ cũng cho rằng, mức xử phạt không lập biên bản trong Luật Xử lý VPHC không còn phù hợp trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay. Mức phạt tiền của các chức danh ở cơ sở hiện nay còn thấp, chưa tương xứng, dẫn đến số lượng vụ VPHC phải chuyển lên cấp trên tương đối lớn, gây khó khăn cho công tác xử phạt.
Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung về thời hiệu xử phạt VPHC: theo quy định hiện hành, thời hiệu phạt VPHC trong hầu hết các lĩnh vực là 1 năm (một số lĩnh vực là 2 năm). Tuy nhiên, sửa theo hướng quy định thời hiệu cụ thể là 6 tháng, kể từ ngày cơ quan của người có thẩm quyền xử phạt nhận được hồ sơ vụ vi phạm, đồng thời, giới hạn tối đa không quá 3 năm, kể từ thời điểm kết thúc hành vi vi phạm hoặc thời điểm phát hiện hành vi vi phạm để hạn chế tối đa việc ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức.
Đặc biệt, dự thảo sửa đổi quy định về xử phạt VPHC không lập biên bản theo hướng tăng giới hạn mức phạt tiền tối đa được thực hiện thủ tục xử phạt VPHC không lập biên bản (từ 250.000 đồng lên 1.000.000 đồng đối với cá nhân; từ 500.000 đồng lên 2.000.000 đồng đối với tổ chức) để góp phần đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi hơn cho cả đối tượng vi phạm và người có thẩm quyền xử phạt.
Về quy định điều khoản chuyển tiếp, dự thảo luật cho phép Trưởng Công an cấp xã (mới) có thẩm quyền xử phạt theo thẩm quyền của Trưởng Công an cấp huyện; Chủ tịch UBND cấp xã (mới) có thẩm quyền xử phạt theo thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện kể từ khi luật được thông qua, trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung các chức danh có liên quan các nghị định xử phạt VPHC trong các lĩnh vực quản lý nhà nước.
Chính phủ cho rằng, theo quy định hiện hành, các chức danh này là các chức danh thực hiện xử phạt VPHC trực tiếp, có thể phát hiện và xử lý các hành vi VPHC ở cơ sở, có mức tiền phạt rất thấp (Chủ tịch UBND cấp xã hiện nay chỉ có thẩm quyền phạt tiền tối đa đến 5.000.000 đồng. Trưởng Công an cấp xã hiện nay có thẩm quyền phạt tiền tối đa đến 2.500.000 đồng) và không được áp dụng đầy đủ các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả, trong khi kể từ ngày 1-7-2025, thực hiện thống nhất chính quyền địa phương 2 cấp.
Do đó, việc trao thẩm quyền cao hơn cho lực lượng ở cấp xã (mới) là giải pháp cần thiết, phù hợp với giai đoạn chuyển tiếp, khi các nghị định quy định xử phạt VPHC trong các lĩnh vực quản lý nhà nước chưa kịp sửa đổi, bổ sung theo quy định của dự thảo luật.
Dự thảo bổ sung quy định cụ thể những trường hợp cho phép bán ngay tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ. Quy định này đi kèm với các điều kiện như: thời hạn sử dụng dưới 6 tháng tính từ thời điểm hết thời hạn tạm giữ; dễ bị hư hỏng, suy giảm chất lượng nếu không được bảo quản theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật; có nguy cơ gây cháy nổ, ô nhiễm môi trường hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng…
Quy định này nhằm khắc phục tình trạng tồn đọng, quá tải trong bảo quản, quản lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, đồng thời giúp tránh thất thoát, lãng phí tài sản.
Quy định cụ thể các chức danh có thẩm quyền tạm giữ người theo thủ tục hành chính
Thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung luật. Ủy ban cơ bản thống nhất với phạm vi sửa đổi, bổ sung như dự thảo luật.
Theo đó, chỉ sửa đổi những vấn đề cấp bách, thực sự cần thiết để phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Đối với những nội dung chưa thực sự cấp bách hoặc còn ý kiến khác nhau và những nội dung tác động trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân nhưng chưa tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động thì tiếp tục rà soát, tổng kết, tổ chức nghiên cứu để trình Quốc hội xem xét khi sửa đổi toàn diện luật này, dự kiến tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10-2025).
Về xử phạt VPHC không lập biên bản, Ủy ban tán thành quy định này để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính trong xử lý hành vi vi phạm.
Về thẩm quyền tạm giữ người theo thủ tục hành chính, Ủy ban nhận thấy, việc tạm giữ người theo thủ tục hành chính sẽ ảnh hưởng đến quyền con người được Hiến pháp bảo vệ. Vì vậy, việc quy định cụ thể các chức danh có thẩm quyền tạm giữ người theo thủ tục hành chính tại dự thảo luật là phù hợp.
Về xử lý tang vật, phương tiện, giấy phép, chứng chỉ hành nghề bị tạm giữ theo thủ tục hành chính, Ủy ban tán thành cần có giải pháp để tiếp tục hoàn thiện quy định này, khắc phục bất cập trong xử lý tang vật, phương tiện trong thời gian qua.
