Giải thưởng Võ Trường Toản lần thứ 28 năm 2025 - Bài 1: Hạnh phúc của người vun trồng

Bậc học mầm non có nhiều đặc thù riêng so với các bậc phổ thông. Ngoài nhiệm vụ dạy kỹ năng và kiến thức, giáo viên còn nuôi dưỡng và chăm sóc, gieo hạt mầm nhân cách và sự tự tin giúp trẻ vững chãi trên những bước đi đầu đời.

Người mẹ thứ hai

Có mặt tại lớp Lá 1, Trường Mầm non thị trấn Củ Chi 3 (xã Tân An Hội) một ngày giữa tháng 11, lớp học của cô Nguyễn Thị Phượng rộn rã tiếng cười. Trên nền nhạc bài hát “Bông hồng tặng cô”, cô Phượng cùng học sinh nối đuôi nhau thành vòng tròn, vừa lắc lư theo giai điệu vừa hát to lời bài hát. Kết thúc bài hát, tất cả học sinh tụm lại ở tâm điểm của vòng tròn, trao cho cô cái ôm đầy yêu thương. Cô Phượng chia sẻ, lớp học hạnh phúc không chỉ là nơi trẻ được học chữ, học hát, vui chơi, mà còn là ngôi nhà thứ hai đầy ắp yêu thương của trẻ. Ở đó, từng ánh mắt, nụ cười của cô và trò đều mang theo sự thấu hiểu, tôn trọng và yêu thương. Trẻ được khuyến khích nói ra cảm xúc của mình, được tự do khám phá thế giới bằng tất cả sự hồn nhiên. Giáo viên đóng vai trò là người đồng hành, xây đắp những viên gạch đầu tiên về nhân cách, giúp trẻ có thêm sự tự tin, bản lĩnh khi lên các bậc học cao hơn.

Trải qua tuổi thơ ở tỉnh Đồng Tháp, ước mơ trở thành cô giáo đã nhen nhóm trong cô Phượng từ những năm học THCS. Sau khi tốt nghiệp THPT, cô chọn ngành sư phạm dù gia đình không ai theo nghề giáo. Năm đầu tiên sau khi ra trường, đồng lương ít ỏi chỉ đủ trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản, nhưng cô giáo trẻ vẫn chia sẻ một phần tiền lương để đóng học phí cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Sau này, khi chuyển công tác về TPHCM với điều kiện sống khá hơn, cô vẫn quan tâm đặc biệt đến những học sinh có hoàn cảnh kém may mắn. Một ngày làm việc của giáo viên mầm non từ 6 giờ 30 phút đến hơn 16 giờ. Thời gian trẻ sinh hoạt với cô ở trường nhiều hơn với ba mẹ ở nhà. Vì vậy, giáo viên mầm non được xem là “người mẹ thứ hai” của trẻ. Khao khát được chăm sóc, che chở những đứa con luôn thường trực trong trái tim người mẹ. Nhiều học sinh sau 10 năm ra trường vẫn quay về thăm cô. Khi đó, trẻ nhận ra cô nhưng cô không nhận ra con vì ngoại hình thay đổi nhiều qua năm tháng... Cô Phượng gọi đó là hạnh phúc bình dị mà không phải nghề nào cũng có.

Không trẻ nào bị bỏ lại phía sau

Với cô Nguyễn Quỳnh Bảo Diễm, Trường Mầm non Hương Sen (phường Đức Nhuận), giáo viên mầm non luôn phải giữ tâm trong sáng và lửa đam mê với nghề, bởi nếu không có đam mê sẽ dễ dàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn, vất vả. Cô tâm niệm, mọi đứa trẻ đều có quyền học tập như nhau, không bạn nào bị bỏ lại phía sau. Trong những hoạt động thi đua văn nghệ, thể dục thể thao ở trường, cô cho học sinh khuyết tật học hòa nhập tham gia cùng các bạn bình thường trong lớp. Con không làm được động tác này, cô nghĩ ra động tác khác cho trẻ tham gia. Phần thưởng lớn nhất đối với cô khi làm nghề không phải là bằng khen hay thành tích mà là sự tiến bộ từng ngày của trẻ.

Trong bối cảnh toàn ngành đang thực hiện đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, đẩy mạnh chuyển đổi số, khối lượng công việc của giáo viên mầm non cũng nhiều hơn. Mỗi khi mệt mỏi, nhìn ánh mắt trong veo, nụ cười hồn nhiên của trẻ, cô lại có thêm động lực bước tiếp. Cô chia sẻ, nghề giáo viên mầm non khiến cô và nhiều đồng nghiệp khác không thể dự lễ khai giảng, tổng kết năm học của con, thời gian dành cho gia đình vào 2 ngày cuối tuần đôi khi cũng bị hoạt động ở trường “cuốn” đi. Nhưng cô không cảm thấy buồn vì điều đó, bởi hy sinh thời gian cho gia đình nhỏ nhưng mang niềm vui lớn hơn cho những gia đình khác là ý nghĩa thiêng liêng của nghề giáo viên mầm non.

Hết lòng tận tụy với nghề

Với thâm niên 23 năm công tác, cô Đinh Thị Nết, Trường Mầm non Tân Hiệp (xã Phước Thành), đã tạo dựng hình ảnh người giáo viên gương mẫu, trách nhiệm với nghề. Từ tháng 10-2002 đến tháng 8-2003, cô là giáo viên tiểu học tại phường Hòa Lợi. Tháng 11-2003, cô chủ động xin chuyển công tác đến Trường Mầm non Tân Hiệp, xã Phước Thành, một xã vùng sâu, vùng xa. Lúc đó, trường chỉ là một dãy nhà cấp 4 với mái tôn cũ kỹ, có tổng cộng 3 lớp với 45 học sinh theo học. Đồ dùng dạy học hạn chế, sân trường là nền đất, nhà vệ sinh chưa khép kín. Nhiều đồng nghiệp dạy học một thời gian ngắn đều xin chuyển công tác. Nhờ tình yêu trẻ, sự động viên của gia đình, giúp đỡ của đồng nghiệp, cô đã gắn bó với Trường Mầm non Tân Hiệp suốt 22 năm qua. Cô hiện là Tổ phó chuyên môn, Chủ tịch Công đoàn cơ sở với nhiều đóng góp tích cực cho trường, trở thành tấm gương sáng về ý chí và nghị lực vượt khó cho đội ngũ giáo viên trẻ trong trường noi theo.

Cô Phạm Thị Mỹ, Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Hiệp, nhận định, cô Nết có tinh thần cầu tiến và rất yêu nghề. Cô luôn đi đầu trong các phong trào đổi mới, sáng tạo trong dạy học của nhà trường như ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ thông tin với nhiều giải pháp mang lại hiệu quả thực tế trong giảng dạy. Với phương châm lấy trẻ làm trung tâm, cô Đinh Thị Nết đã có nhiều sáng kiến được hội đồng chuyên môn đánh giá cao như “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển khả năng sáng tạo thông qua hoạt động tạo hình”, “Một số biện pháp giáo dục, rèn luyện tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”…

Lấy trẻ làm trung tâm

Tại Trường Mầm non Võ Thị Sáu (phường Dĩ An), cô Trần Thị Kim Chung, Hiệu trưởng nhà trường, được giáo viên trong trường gọi trìu mến bằng cái tên “má Chung”. Sau 19 năm làm giáo viên, 16 năm trong vai trò cán bộ quản lý, cô Chung hiểu rõ sự vất vả của nghề giáo viên mầm non. Với cô, lòng đam mê và yêu thích là liều thuốc tinh thần vô giá giúp giáo viên vượt qua mọi khó khăn, áp lực.

Dẫn chúng tôi dạo một vòng quanh khuôn viên trường với khu vực tiểu cảnh, khu vận động ngoài trời nhiều mảng xanh, cô chia sẻ, ngôi trường khang trang hiện nay nhờ công sức của tập thể cán bộ, giáo viên trong trường, nhất là sự đóng góp tích cực của phụ huynh. “Tất cả hoạt động của trường đều hướng đến mục tiêu vì học sinh nên phụ huynh rất nhiệt tình hưởng ứng. Trường chúng tôi có truyền thống là vào đầu năm học, phụ huynh tài trợ học phí cho học sinh là con công nhân có hoàn cảnh khó khăn, tạo nên nét đẹp sẻ chia và tấm lòng nhân ái trong nhà trường”, cô hiệu trưởng bày tỏ.

Đối với giáo dục tại địa phương, cô Chung được đánh giá là “cây sáng kiến” nổi bật của bậc học mầm non với nhiều đề tài nghiên cứu, vận dụng các phương pháp dạy học hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Tất cả sáng kiến, giải pháp đều hướng đến mục tiêu tạo dựng môi trường giáo dục chất lượng, tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện. Đây cũng chính là cách thức để trường xây dựng thương hiệu, tạo được tin tưởng của phụ huynh. Trong vai trò “đầu tàu” của một đơn vị trường học, cô luôn ý thức được trách nhiệm của bản thân đối với mọi hoạt động của nhà trường. Trong đó, tinh thần trách nhiệm, sự nhiệt tình, gương mẫu, đi đầu trong mọi công tác, nỗ lực xây dựng tập thể đoàn kết là điểm sáng của người hiệu trưởng.

“Xây dựng thương hiệu đã khó, giữ được thương hiệu càng khó hơn. Tôi luôn quan tâm, lắng nghe tất cả ý kiến đóng góp của cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường nhằm phát huy sức mạnh tập thể, giúp đơn vị có nhiều sáng kiến hay, vận dụng hiệu quả vào các mặt công tác”, cô Chung trải lòng.