Theo tờ trình của Chính phủ, việc đầu tư khép kín đường Vành đai 4 TPHCM là cần thiết vì cụ thể hóa chủ trương của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, khi xác định 1 trong 3 đột phá chiến lược là xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị lớn, với mục tiêu “Đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc” và “Kết nối đồng bộ hệ thống giao thông với các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng hàng không, cảng biển”.
Việc xây dựng đường Vành đai 4 TPHCM còn nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Theo tờ trình, đường bộ cao tốc là công trình cấp kỹ thuật cao nhất trong hệ thống đường bộ với năng lực vận tải lớn, tốc độ cao và an toàn. Thực tế tại Việt Nam, các địa phương có đường bộ cao tốc kết nối đều có mức tăng trưởng kinh tế cao hơn bình quân cả nước, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân, tạo diện mạo mới cho các địa phương.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh thông tin, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với TPHCM cùng 7 tỉnh gồm Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Tiền Giang và Bà Rịa - Vũng Tàu là khu vực quan trọng, đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Mặc dù vậy, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam hiện đang có điểm nghẽn do sự phát triển của hệ thống giao thông vận tải chưa đáp ứng được yêu cầu.
TPHCM còn là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế của cả nước, đầu tàu kinh tế trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; mặc dù chỉ chiếm 0,6% diện tích và 8,6% lao động cả nước nhưng nhờ năng suất lao động cao mà thành phố đóng góp hơn 22% vào kinh tế cả nước, đóng góp ngân sách lớn nhất, chiếm 27% tổng thu ngân sách quốc gia. Mặc dù vậy, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đặc biệt là các tuyến đường vành đai ở khu vực này vẫn chưa được đầu tư theo tiến trình trong quy hoạch được duyệt.
Đầu tư hệ thống hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến vành đai của TPHCM, trong đó có Vành đai 4 là rất quan trọng nhằm tạo động lực, sức lan tỏa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của TPHCM, các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế - xã hội của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng và của cả nước nói chung.
Bên cạnh đó, việc xây dựng đường vành đai 4 TPHCM còn đáp ứng nhu cầu vận tải liên vùng Đông Nam bộ, Nam Trung bộ, Tây Nam bộ, Tây Nguyên và kết nối với Campuchia; kết nối các khu công nghiệp, cảng biển và cảng hàng không quốc tế; kết nối các khu đô thị, mở rộng và phát triển đô thị; cùng với đó còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường…
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh còn cho biết, việc xây dựng đường Vành đai 4 TPHCM còn có lợi thế của việc đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Theo đó, sẽ huy động được nguồn lực xã hội, giảm áp lực vốn nhà nước trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước còn hạn chế. Vì vậy, việc huy động nguồn lực xã hội đầu tư dự án theo phương thức PPP (dự kiến thu hút được khoảng 50.632 tỷ đồng từ nguồn vốn của nhà đầu tư, chưa bao gồm kinh phí vận hành, khai thác) là cần thiết, giúp giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.
Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị thuyết minh, phân tích rõ hơn các ưu, nhược điểm của từng phương án tuyến để làm cơ sở lựa chọn hướng tuyến tối ưu, bảo đảm phù hợp với điều kiện địa hình và hiệu quả đầu tư của dự án. Đồng thời, rà soát và tính toán kỹ việc phân bổ lưu lượng phương tiện trên toàn tuyến để bố trí các nút giao phù hợp với quy định hiện hành, nhằm bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành khai thác và tiết giảm, tối ưu hóa tổng mức đầu tư dự án.
Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng, theo quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý sử dụng tài chính, tài sản công và hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực về một số nội dung trọng tâm về công tác phòng, chống lãng phí đã xác định những hành vi tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công.
Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ căn cứ quy định của Luật Đầu tư công, Luật PPP hiện hành báo cáo bổ sung việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án.
