Hạt muối “lên đời”
Nói đến Tây Ninh là người ta nghĩ ngay đến muối ớt các loại, trong đó có muối ớt tôm, muối ớt chay... (gọi tắt là muối ớt) và bánh tráng. Đó là 2 thứ đặc sản đã nổi tiếng từ lâu của Tây Ninh. Đi dọc Quốc lộ 22 từ TPHCM lên Tây Ninh, 2 bên đường không đếm xuể bao nhiêu tiệm bán muối ớt và bánh tráng. Chị Nguyễn Thị Ngọc Nga (50 tuổi, chủ cơ sở muối ớt Ngọc Nga ở phường Long Thành Trung, thị xã Hòa Thành) đã có thâm niên làm muối hơn 17 năm. Chị Nga cho biết, quá trình vào nghề làm muối ớt tưởng chừng đơn giản nhưng thật sự không ít gian truân. Năm 33 tuổi, chị Nga mới biết đến nghề làm muối ớt và nhận thấy có tiềm năng nên nung nấu ý định chuyển hướng sang làm món đặc sản này. Sau thời gian cất công tìm tòi, học hỏi, chị Nga bắt tay vào làm muối ớt. Những mẻ muối đầu tiên ra đời không thành công như mong đợi nhưng chị không hề nản chí, mà càng cố gắng tìm hiểu thêm rồi mày mò vừa làm vừa rút kinh nghiệm để cuối cùng cho ra sản phẩm muối ớt, muối tôm thơm ngon, được người tiêu dùng ưa chuộng.
Theo nhiều người trong nghề làm muối ớt, muối tôm ở Tây Ninh, tuy cũng từ những nguyên liệu là con tôm, hạt muối, quả ớt như nhau, nhưng hương vị sản phẩm mỗi người làm ra có đặc trưng khác nhau. Đến nay, không chỉ bán trong nước mà muối ớt Tây Ninh còn xuất khẩu sang nhiều quốc gia, tạo nguồn thu ổn định cho người dân, hộ gia đình, góp phần phát triển kinh tế địa phương. Nghề làm muối ớt Tây Ninh cũng đã được Bộ VH-TT-DL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Theo thống kê của Sở Công thương tỉnh Tây Ninh, hiện nay, ngoài các doanh nghiệp sản xuất muối ớt quy mô lớn như Tân Nhiên, Dh food, Như Ý..., còn có hơn 50 cơ sở, hộ kinh doanh đăng ký thương hiệu muối Tây Ninh. Nghề làm muối ớt ở Tây Ninh còn truyền cảm hứng cho rất nhiều hộ gia đình, đặc biệt là chị em phụ nữ ở các địa phương khác đến tham quan, học cách làm muối ớt để tạo việc làm và tăng thu nhập, nhiều hộ thoát nghèo, vươn lên khấm khá.
Bên cạnh muối ớt, bánh tráng cũng là đặc sản và nghề làm bánh tráng là một trong 12 nghề truyền thống, được giữ gìn và phát triển ở Tây Ninh, với nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất mặt hàng này. Trong chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), lũy kế đến ngày 30-4-2025, toàn tỉnh Tây Ninh có 118 sản phẩm OCOP còn thời hạn, trong đó 1 sản phẩm bánh tráng siêu mỏng của Công ty TNHH Tân Nhiên đạt 5 sao. Ngoài ra, còn có nhiều sản phẩm bánh tráng và các sản phẩm truyền thống khác như nghề làm nhang là sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao. Qua đó góp phần bảo tồn và phát triển ngành nghề truyền thống địa phương.
Khuyến khích đầu tư phát triển chế biến
Theo Sở NN-MT tỉnh Tây Ninh, với nguồn nguyên liệu phong phú, lực lượng lao động dồi dào nên chế biến nông, lâm sản là thế mạnh của tỉnh. Tây Ninh đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư, phát triển các sản phẩm thế mạnh của tỉnh như chế biến cao su, mía, hạt điều, tinh bột sắn. Hiện nay, tỉnh có 4 nhà máy sản xuất đường với công suất 15.800 tấn mía cây/ngày; chế biến mì có 65 nhà máy, tổng công suất khoảng 6,4 triệu tấn củ/năm; chế biến cao su có 23 nhà máy, tổng công suất khoảng 4.800 tấn nguyên liệu/ năm; chế biến điều có 20 nhà máy, tổng công suất 20.000 tấn điều nhân/năm. Ngoài ra, Tây Ninh còn có nhà máy chế biến rau, củ, quả công suất 500 tấn sản phẩm/ngày.
Những năm qua, tỉnh Tây Ninh đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho người sản xuất chế biến nông lâm sản. Điển hình như Nghị quyết số 02/2019/NQ-HĐND, Tây Ninh thực hiện chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đến nay đã hỗ trợ 13 dự án liên kết, qua đó từng bước hình thành các chuỗi giá trị trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản. Thông qua các hợp đồng liên kết sản xuất gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đã góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời tăng thu nhập cho người lao động. Sản xuất nông nghiệp theo hướng liên kết chuỗi giá trị ngày càng thu hút nhiều nhà nông, thành viên tổ hợp tác, hợp tác xã tham gia để nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững; ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất góp phần thực hiện đạt chuẩn các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới.
Tuy đánh giá chế biến nông lâm thủy sản là ngành mũi nhọn, nhưng theo Sở NN-MT tỉnh, phần lớn các cơ sở chế biến nông, lâm sản trên địa bàn có quy mô nhỏ với thiết bị, công nghệ lạc hậu. Ngoài ra, nhiều cơ sở còn thiếu vốn, năng lực sản xuất hạn chế; các sản phẩm vẫn chủ yếu là sản xuất dưới dạng thô, chưa tập trung cho tinh chế; nhiều sản phẩm chưa có thương hiệu riêng... Đây cũng là bài toán mà các ngành liên quan của tỉnh Tây Ninh đang tìm giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
