Doanh nghiệp (DN) sử dụng đất không đúng mục đích theo quyết định giao đất, cho thuê đất, hợp đồng thuê đất; quản lý sử dụng đất không có trong phương án sử dụng đất (PASDĐ) được phê duyệt; cho thuê, sử dụng đất công cộng được giao quản lý không đúng, chưa phù hợp với quy định của Luật Đất đai… là những biểu hiện sai phạm đã được KTNN chỉ rõ tại báo cáo này.
Tại nhiều địa phương còn có tình trạng đất sau CPH không hoặc chậm đưa vào sử dụng; thiếu quản lý dẫn đến hoang hóa, tranh chấp, lấn chiếm. Việc không quản lý được do vướng mắc trước CPH chưa được xử lý; không bàn giao đất bị thu hồi khi hết thời hạn sử dụng đất; chưa lập PASDĐ hoặc bàn giao về địa phương quản lý diễn ra ở nhiều nơi. Một số DN không còn nhu cầu sử dụng đất hoặc không phù hợp với phương án sản xuất kinh doanh nhưng chưa rà soát để đề nghị trả lại đất.
Đặc biệt, khi tiến hành kiểm toán tại đô thị lớn, KTNN cho biết, đa số dự án chuyển đổi không xuất phát từ quy hoạch xây dựng hay quy hoạch sử dụng đất đã duyệt mà dựa trên “sự đã rồi” này để điều chỉnh quy hoạch và cập nhật vào quy hoạch, đặc biệt là ở các giai đoạn trước khi quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020 và các quy hoạch phân khu đô thị được duyệt.
Trong quá trình thực hiện, đa số dự án đều có sự điều chỉnh quy hoạch, kiến trúc xây dựng (theo đề nghị của các Chủ đầu tư và được cơ quan quản lý nhà nước thẩm định) theo hướng tăng chiều cao tầng, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ hoặc bổ sung chức năng nhà ở vào các lô đất thương mại, văn phòng so với quy hoạch ban đầu. Việc điều chỉnh này lại càng làm gia tăng dân số của dự án, gia tăng áp lực đến hạ tầng đô thị.
Với thực trạng quỹ đất công cộng của đô thị hạn chế, đa số các dự án làm nhà ở và thương mại, sử dụng chung hạ tầng đô thị có sẵn xung quanh…, KTNN cảnh báo tình trạng này sẽ dẫn tới việc giao thông đô thị càng trở lên khó khăn, ách tắc. Các vấn đề về thiếu hụt trường học, bãi đỗ xe, điện nước, sân chơi và ô nhiễm không khí, rác thải, nước thải càng nghiêm trọng và khó giải quyết.
Cơ quan kiểm toán đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương được kiểm toán và các bộ, ngành có liên quan xử lý kiến nghị của KTNN về tài chính 1.368,8 tỷ đồng. Con số này bao gồm các khoản tăng thu 577,6 tỷ đồng (tiền thuê đất 345,3 tỷ đồng; tiền sử dụng đất 224,2 tỷ đồng; các khoản thuế và thu khác 8,1 tỷ đồng). Xử lý tài chính khác là 791,2 tỷ đồng.
Ngoài ra, KTNN cũng kiến nghị xem xét thu hồi đất nếu đủ điều kiện theo quy định của pháp luật 7.591.427m² và 3 thửa đất (chưa xác định diện tích) trong các báo cáo kiểm toán của KTNN tại từng địa phương, đồng thời tiến hành kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các khuyết điểm và sai phạm đã nêu trong các báo cáo kiểm toán của KTNN tại từng địa phương.
| Riêng với UBND thành phố Đà Nẵng, KTNN đề nghị thanh tra làm rõ để xem xét trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan theo quy định của pháp luật đối với việc giao đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích đất ở đô thị có thời hạn sử dụng lâu dài cho 2 doanh nghiệp không đúng quy định tại Luật Đất đai 2013. Theo KTNN, việc này đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chuyển tài sản nhà nước thành tài sản thuộc sở hữu của công ty cổ phần, sau đó tiếp tục chuyển nhượng lại cho tư nhân hoặc góp vốn kinh doanh để thu lợi. Cụ thể, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng có 7/8 thửa đất chuyển nhượng lại cho tư nhân, gồm thửa đất 294 Cách mạng tháng 8 (884,9m²), thửa đất 60 Hùng Vương (558,5m²), thửa đất 16 Lý Thường Kiệt (4.105,2m²), thửa đất 52 Nguyễn Chí Thanh (239,3m²), thửa đất 751 Ngô Quyền (118,6m²), thửa đất 49 Lý Thường Kiệt (976,6m²), thửa đất 62 Tôn Đức Thắng (591m²); còn thửa đất số 95 Lê Lợi (466,2m²) thì góp vốn kinh doanh để hình thành pháp nhân mới. |
