Trong nhóm thuốc thông thường để giảm đau, hạ sốt có thể dùng không cần toa thì Aspirine và Paracetatol vừa là hai loại thuốc “cao tuổi” nhất vì được tin dùng trên 100 năm, vừa là hai “cao thủ” vì chiếm lĩnh thị trường. Trong khi có nhiều thông tin về tác dụng phụ của Aspirin thì Paracetamol được đánh giá là thuốc “hiền”, nhưng cũng chính vì vậy nên người sử dụng dễ lạm dụng thuốc dẫn đến ngộ độc do Paracetamol.
- Yếu tố để đánh giá Paracetamol là thuốc hiền
- Có tính ổn định, dễ tinh chế và dễ thích hợp với các thành phần dược phẩm khác; dung nạp tuyệt vời và giảm thiểu độc tính trong cơ thể con người.
- Ít gây phản ứng phụ; phụ nữ có thể dùng khi mang thai hoặc cho con bú và gần đây liều dùng Paracetamol cho trẻ em được nâng lên 60mg/kg cân nặng thay vì 30mg như trước đây cho 24 giờ, chia làm 3-4 lần.
Độc tính của Paracetamol
- Para dùng liều cao có thể dẫn đến hoại tử gan do phát sinh độc chất N-acetyl benzoquinon, nhất là với người cao tuổi có chức năng gan kém. Vì thế người lớn không nên dùng Paracetamol quá 10 ngày và với trẻ em quá 5 ngày. Đặc biệt, với trẻ em, nên dùng dạng thuốc thích hợp như dạng nhũ dịch thơm mùi trái cây (muỗng cà phê chứa 150mg), dạng thuốc giọt, gói bột 80-150mg/gói... thay vì dùng dạng thuốc của người lớn rồi chia nhỏ, dễ dẫn đến không đúng liều.
- Theo Tiến sĩ Anne Larsoncho thuộc nhóm nghiên cứu suy thận cấp của Mỹ thì Paracetamol đang là thủ phạm số 1 gây suy thận ở Mỹ, chỉ cần 20 viên mỗi ngày có thể dẫn đến tử vong.
- Cẩn thận khi dùng thuốc kết hợp với Paracetamol
Kết hợp thuốc trị cảm
Thuốc trị cảm thông dụng nhất hiện nay thường là sự phối hợp Paracetamol-Phenylpropanolamine-Chlorpheniramine với các tác dụng chính là hạ sốt, giảm đau, chống nghẹt mũi, sổ mũi; chống dị ứng thời tiết. Tuy nhiên không nên dùng liều cao, kéo dài trên hai tuần, đặc biệt những người bị bệnh về gan, thận, cao nhãn áp, bí tiểu, bệnh tim bẩm sinh vì như vậy có thể khiến tim đập nhanh, huyết áp tăng...
Trẻ em cần thận trọng liều lượng vì việc quá liều sẽ dẫn đến kích thích thần kinh, gây ảo giác, co giật.
Kết hợp thuốc trị cảm, ho
Thường được phối hợp sẵn trong công thức chất hạ sốt Paracetamol với nhiều hoạt chất giảm ho, chống dị ứng, long đàm v.v... Mỗi loại hoạt chất có những chỉ định riêng như không dùng được với phụ nữ có thai, cho con bú; thận trọng với người mắc bệnh tiểu đường, gan thận, tim mạch, huyết áp cao, loét dạ dày v..v...
Kết hợp thuốc giảm đau
Paracetamol thường được kết hợp với Ibuprofen để làm giảm đau đầu, nhức răng, đau cơ, đau lưng kết hợp với các triệu chứng cảm sốt. Ngày nay, một kết hợp mới của Paracetamol đang từng bước chiếm lĩnh thị phần trên thế giới, đó là viên sủi bọt Paracetamol-Codein. Kết hợp này có tác dụng giảm đau mạnh nên chỉ dùng cho người lớn khi bị đau nhức dữ dội hoặc khi các thuốc giảm đau ngoại biên khác không đáp ứng được.
DS TRƯƠNG TẤT THỌ
