Tạp chí Nature ngày 20-10 công bố phát hiện của các nhà khoa học Mỹ: Cá voi có nguồn gốc từ một động vật ăn cỏ hình dáng giống... con nai nhỏ không sừng, sống cả trên cạn và dưới nước hơn 48 triệu năm trước...
Hình dáng giống... nai
Cá voi khổng lồ ngày nay...
Các nhà khoa học vẫn cho rằng cá voi – động vật biển lớn nhất hiện nay – đã tiến hóa từ một động vật 4 chân có tên “artiodactyls” sống ở Nam Á nhưng họ chưa tìm được bằng chứng hóa thạch nào về mối quan hệ bà con giữa 2 loài này.
Nay, Hans Thewissen, giáo sư giải phẫu ở Trường Y Dược, Đại học Northeastern Ohio (NEOUCOM) công bố bằng chứng mới về tổ tiên của động vật biển có vú, gồm cả cá voi và cá heo. Đây được cho là liên kết tiến hóa còn thiếu mà các nhà khoa học đang tìm kiếm, chứng tỏ mối quan hệ bà con giữa cá voi và động vật trên cạn.
Tại Kalacot thuộc khu vực Kashmir (Ấn Độ), trong lớp đá bùn sâu khoảng 50m, Thewissen đã phát hiện hàng trăm hóa thạch xương động vật có tên “Indohyus”.
Từ các hóa thạch, ông đã tái tạo một bộ xương bằng composite của sinh vật 48 triệu năm tuổi này, có hình dáng tương tự một con nai nhỏ đuôi dài, không sừng. Indohyus khá giống con nai mũi chuột ở châu Phi hiện nay, khi gặp nguy hiểm thường lặn xuống nước trốn. Ấn Độ và Pakistan là những nơi các con cá voi đầu tiên sinh sống. Indohyus và cá voi thời đầu đều có não nhỏ, chưa thông minh như cá voi hiện nay.
Biến đổi theo môi trường
...có tổ tiên là con Indohyus
Theo Thewissen, tuy Indohyus có vẻ ngoài không giống cá voi, nhưng những đặc điểm giải phẫu lại tương đồng đầy ấn tượng. Phát hiện lớn nhất của mối liên hệ giữa Indohyus với cá voi là xương tai dày, đặc điểm chỉ có ở động vật biển. Cấu tạo hóa học răng của Indohyus cũng cho thấy chúng dành nhiều thời gian sống và kiếm ăn dưới nước.
Điểm đặc biệt giống nhau giữa Indohyus và cá voi là xương sọ, xương tai và răng tiền hàm. Mật độ lớp ngoài xương của Indohyus rất đặc so với các động vật có vú cùng kích cỡ, chứng tỏ Indohyus vừa sống dưới nước, vừa sống trên cạn. Bộ xương nặng giúp chúng giữ thăng bằng khi ở lâu trong nước. Tuy nhiên, chúng di chuyển dưới nước còn rất chậm nên thường kiếm ăn ở những vùng nước cạn.
Tổng quát, theo giả thuyết mới của Thewissen vừa công bố, động vật biển có vú, gồm cá voi và cá heo, có tổ tiên là Indohyus hoặc động vật nhỏ có vú sống trên cạn là bà con gần với Indohyus. Chúng chuyển từ ăn cỏ sang ăn thịt khi kiếm ăn dưới nước và chuyển dần xuống sống hẳn dưới nước. Cấu tạo cơ thể chúng cũng biến đổi dần để thích nghi môi trường sống mới, chân bị thoái hóa và mất khả năng đi lại trên cạn khoảng 40 triệu năm trước.
KHẢ VY (theo Nature, AP)
