Kiểm chứng bởi thị trường
Ngày càng nhiều doanh nghiệp đã đầu tư nghiêm túc vào công nghệ sạch, quản trị môi trường, truy xuất nguồn gốc và trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, không ít trường hợp sau khi đạt chứng nhận vẫn gặp khó trong khâu tiêu thụ. Chi phí tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại, sức ép cạnh tranh với thương hiệu lớn và hạn chế về nhận diện khiến sản phẩm xanh khó mở rộng thị phần, làm giảm động lực duy trì đầu tư dài hạn cho chuyển đổi.
Tại lễ trao danh hiệu Doanh nghiệp Xanh năm 2025, ông Nguyễn Lộc Hà, Phó chủ tịch Thường trực UBND TPHCM, nhấn mạnh, danh hiệu Doanh nghiệp Xanh không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh mà còn là công cụ thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng của thành phố. Trong bối cảnh Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, xanh hóa sản xuất, kinh doanh được xác định là yêu cầu tất yếu để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế. Theo ông, thành phố tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua các chính sách hỗ trợ về tài chính, công nghệ, xúc tiến thương mại và phát triển thị trường, nhằm giúp các chuẩn mực xanh được chuyển hóa thành lợi thế thực chất.
Từ định hướng đó, thị trường được xác định là khâu hoàn thiện cuối cùng của chuỗi giá trị xanh. Khi tiêu chí môi trường và ESG (môi trường - xã hội - quản trị) được thiết lập, khả năng tiêu thụ và mở rộng thị phần sẽ quyết định mức độ bền vững của quá trình chuyển đổi.
Hệ thống phân phối tham gia “mở đường”
Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng xanh hóa, vai trò của các hệ thống phân phối, đặc biệt là bán lẻ nội địa trở nên rõ nét. Đây là kênh trực tiếp đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng, quyết định khả năng mở rộng thị phần của doanh nghiệp xanh.
Từ thực tiễn vận hành thị trường bán lẻ, ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Tổng giám đốc Saigon Co.op, cho rằng, rào cản lớn nhất của doanh nghiệp xanh hiện nay không nằm ở tiêu chuẩn kỹ thuật, mà ở đầu ra thị trường. Nhiều doanh nghiệp đã làm tốt khâu sản xuất và truy xuất nguồn gốc, nhưng vẫn khó tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại do chi phí, độ cạnh tranh và hạn chế về nhận diện thương hiệu. Khi sản phẩm xanh chưa có chỗ đứng ổn định, doanh nghiệp khó duy trì đầu tư dài hạn cho chuyển đổi.
Hiện Saigon Co.op xác định việc hỗ trợ doanh nghiệp xanh tiếp cận thị trường không chỉ là hợp tác thương mại đơn thuần, mà là bước đi nhằm mở rộng thị phần cho hàng hóa sản xuất bền vững. Thông qua các thỏa thuận hợp tác với chương trình Doanh nghiệp Xanh, doanh nghiệp được đồng hành từ khâu hoàn thiện sản phẩm, chuẩn hóa chất lượng, minh bạch nguồn gốc đến tổ chức phân phối và xúc tiến thương mại. Các sản phẩm đạt tiêu chí xanh được ưu tiên đưa vào hệ thống bán lẻ, bố trí ở vị trí dễ nhận diện, giúp người tiêu dùng thuận tiện lựa chọn.
Cách làm này được xem là giải pháp giúp doanh nghiệp giảm bớt rào cản khi tiếp cận kênh phân phối hiện đại, tạo điều kiện để sản phẩm xanh từng bước xây dựng thị phần dựa trên chất lượng và giá trị bền vững, thay vì cạnh tranh thuần túy bằng giá. Song song thị trường nội địa, các doanh nghiệp xanh cũng được kết nối với hoạt động giao thương, hội chợ chuyên ngành và kênh xuất khẩu gián tiếp, qua đó làm quen dần với tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn ESG và yêu cầu ngày càng cao của thị trường xuất khẩu.
Ở góc độ cộng đồng doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TPHCM, nhận định, kết quả xét chọn danh hiệu Doanh nghiệp Xanh năm 2025 cho thấy chuyển đổi xanh của doanh nghiệp thành phố đã đi vào chiều sâu, với sự tham gia của nhiều lĩnh vực. Theo ông, đáng chú ý không nằm ở số lượng doanh nghiệp được vinh danh, mà ở sự thay đổi trong cách doanh nghiệp nhìn nhận chuyển đổi xanh như một hướng đi dài hạn gắn với hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, để quá trình này không bị đứt quãng, cần có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa doanh nghiệp sản xuất, hệ thống phân phối và thị trường tiêu dùng.
Quá trình triển khai xanh hóa, nhiều doanh nghiệp cho thấy khi sản phẩm được đưa vào hệ thống bán lẻ với vị trí trưng bày ổn định, khả năng tiếp cận người mua và phản hồi thị trường được cải thiện rõ rệt. Đây không chỉ là yếu tố giúp tăng doanh số, mà còn tạo thêm động lực để doanh nghiệp tiếp tục đầu tư cho tiêu chuẩn xanh. Khi danh hiệu gắn với đầu ra thị trường, thị trường có sự tham gia chủ động của các hệ thống phân phối, doanh nghiệp xanh mới có điều kiện đứng vững và phát triển bền vững.
