Chiều 10-12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) với đa số các đại biểu tán thành.
Luật Viên chức (sửa đổi) sẽ đổi mới toàn diện phương thức quản lý theo vị trí việc làm. Thay vì tiếp tục sử dụng hệ thống tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp riêng biệt như trước đây, luật chuyển sang quản lý, tuyển dụng và sử dụng viên chức dựa trên vị trí việc làm.
Luật Viên chức (sửa đổi) cũng bỏ tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, mà áp dụng khung năng lực theo vị trí việc làm gắn với tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ dùng chung cho cả khu vực công và tư. Chính phủ xác định lộ trình hoàn thành việc bố trí và xếp lương theo vị trí việc làm trước ngày 1-7-2027 để đảm bảo thời gian chuyển tiếp và không gây xáo trộn.
Vị trí việc làm được chia thành 3 nhóm, trong đó lấy vị trí việc làm chuyên môn nghiệp vụ làm trung tâm; vị trí hỗ trợ sẽ thay thế cho tên gọi vị trí việc làm chuyên môn dùng chung.
Cùng với đó, Luật Viên chức (sửa đổi) cải cách mạnh mẽ công tác tuyển dụng và chế độ tập sự theo hướng nới lỏng thủ tục và tăng cường phân cấp. Điểm mới đáng chú ý là luật không tiếp tục quy định về chế độ tập sự sau khi trúng tuyển. Người được tuyển dụng phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, đảm bảo đồng bộ với pháp luật về cán bộ, công chức và phương thức quản lý mới.
Trong công tác tuyển dụng, bên cạnh thi tuyển và xét tuyển, luật quy định hình thức tiếp nhận đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt để thu hút nhân tài. Cùng với đó, đẩy mạnh phân cấp cho cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập (bộ, ngành, UBND cấp tỉnh) và đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ được thực hiện tuyển dụng theo quy định của Chính phủ.
Đáng chú ý, Luật Viên chức (sửa đổi) điều chỉnh các quy định về hợp đồng để phù hợp thực tiễn và bảo đảm quyền lợi viên chức. Theo đó, luật cho phép viên chức được phép ký hợp đồng lao động/dịch vụ với cơ quan khác để thực hiện hoạt động nghề nghiệp nếu pháp luật chuyên ngành không cấm, không gây xung đột lợi ích và hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị chủ quản.
Đơn vị sự nghiệp công lập được ký hợp đồng lao động (không phải hợp đồng viên chức) để thực hiện một số công việc chuyên môn, quản lý hoặc hỗ trợ nhằm linh hoạt sử dụng nguồn nhân lực khu vực tư.
Luật Viên chức (sửa đổi) cũng sẽ đổi mới cơ chế đánh giá và kỷ luật. Theo đó, luật bỏ quy định "2 năm không hoàn thành nhiệm vụ thì buộc thôi việc". Thay vào đó, nếu trong năm, viên chức không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, cấp có thẩm quyền có thể xem xét cho thôi việc mà không cần chờ kết quả xếp loại cuối năm (nội dung cụ thể sẽ được quy định tại nghị định).
Luật cũng bổ sung quy định miễn, giảm, loại trừ trách nhiệm đối với viên chức năng động, sáng tạo, dám làm vì lợi ích chung nhưng gây thiệt hại do nguyên nhân khách quan. Luật Viên chức (sửa đổi) xác định rõ viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước, nguồn thu hoạt động sự nghiệp và "các nguồn thu hợp pháp khác", tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc tăng thu nhập.
Trước đó, báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, tiếp tục ý kiến các đại biểu, dự luật chỉnh lý một số nội dung liên quan để chuyển đổi phương thức quản lý viên chức theo vị trí việc làm, lấy vị trí việc làm là căn cứ chính để thực hiện tuyển dụng, bố trí, đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và thực hiện chế độ, chính sách đối với viên chức.
Dự thảo luật cũng chỉnh lý một số nội dung về nghĩa vụ, quyền của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp ở bên ngoài đơn vị sự nghiệp công lập bảo đảm chặt chẽ. Viên chức có trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ được giao tại đơn vị sự nghiệp công lập, tuân thủ quy định pháp luật về quản lý ngành, lĩnh vực và không xung đột lợi ích của pháp luật về phòng, chống tham nhũng.
