Sau khi trang Y học & sức khỏe số ra ngày 21-6 đăng bài “Các bệnh da liễu do siêu vi về mùa mưa”, nhiều bạn đọc yêu cầu cần thêm thông tin về Herpes (mụn rộp). Đáp ứng yêu cầu đó, chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc bài viết của BS Huỳnh Huy Hoàng.
Herpes bệnh ngoài da nhưng virus lại nấp ở tủy sống
Bệnh Herpes gọi là bệnh mụn rộp, là bệnh gây ra do một loại virus (siêu vi trùng) có tên là Herpes Simplex virus (HSV). Bệnh lây do tiếp xúc trực tiếp với HSV. Sau khi lây nhiễm thì HSV thường di chuyển vào sống tiềm ẩn ở hạch thần kinh của tủy sống, khi gặp điều kiện thuận lợi thì HSV sẽ di chuyển ra ngoài da niêm mạc để gây ra triệu chứng bệnh. Bệnh thường hay tái đi tái lại nhiều lần trong suốt cuộc đời. Có 2 loại bệnh Herpes: bệnh Herpes ở môi gây ra bởi HSV tuýp 1. Bệnh Herpes ở bộ phận sinh dục do HSV tuýp 2.
Herpes lây qua nước bọt
Bệnh Herpes ở môi thường là lây nhiễm qua nước bọt: hôn hít, khăn lau, gần đây bệnh Herpes thường xảy ra ở người đi xâm môi thẩm mỹ (lây qua dụng cụ xâm và thuốc màu để xâm). Bệnh Herpes ở bộ phận sinh dục lây qua quan hệ tình dục với người bị bệnh Herpes, do đó bệnh Herpes ở bộ phận sinh dục còn gọi là bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Bệnh Herpes ở môi có triệu chứng là những mụn nước nhỏ mọc thành một chùm trên nền da sưng đỏ, vị trí thường gặp là ở vùng niêm mạc môi trên hoặc môi dưới tiếp giáp với vùng da kế cận: kèm theo là triệu chứng ngứa, đau rát. Bệnh kéo dài khoảng một tuần thì khỏi không để lại dấu vết gì.
Bệnh Herpes ở bộ phận sinh dục triệu chứng giống như ở môi, vị trí gặp ở bộ phận sinh dục đàn ông là ở rãnh quy đầu, ở đàn bà thì gặp ở môi lớn, môi nhỏ. Bệnh cũng kéo dài khoảng một tuần thì lành không để lại sẹo.
Nói chung, bệnh Herpes hiếm khi gây biến chứng, dưới đây là những biến chứng của Herpes: ở trẻ sơ sinh, khi mẹ có thai đang bị bệnh Herpes ở bộ phận sinh dục trong lúc sinh con qua đường âm đạo thì dễ lây bệnh cho con. Trẻ có thể bị bệnh lý ở thần kinh và dễ gây tử vong. Herpes có thể biến chứng gây mù mắt, viêm não.
Diễn biến bệnh như thế nào nếu không điều trị?
Thông thường triệu chứng bệnh sẽ phát ra và tự khỏi trong vòng khoảng 1 tuần, ngoại trừ bị nhiễm trùng thêm thì bệnh kéo dài lâu hơn. Đối với người có tình trạng miễn dịch suy giảm như nhiễm HIV đi kèm chẳng hạn thì tổn thương dễ lan rộng hơn và kéo dài hơn. Bệnh Herpes cũng dễ tái phát khi gặp một số yếu tố kích thích HSV đang sống tiềm ẩn, yếu tố đó có thể là cơ thể đang bị một bệnh nào đó, bị stress, thức khuya nhiều, nhậu nhẹt…
Điều trị và phòng ngừa bệnh Herpes có dễ không?
Có hai cách điều trị: bôi thuốc tại chỗ - dùng Acyclovir hoặc Mangoherpen (dạng gel hoặc kem). Mangoherpen là thuốc kháng virus gây bệnh Herpes, chiết xuất từ lá xoài, điều trị rất hiệu quả. Uống thuốc: dùng Acyclovir dạng viên hoặc Mangoherpen dạng viên. Thông thường, bệnh sẽ khỏi sau vài ba ngày dùng thuốc. Tuy nhiên, bạn phải kết hợp với vệ sinh da – niêm mạc để tránh nhiễm trùng.
Để phòng ngừa bệnh Herpes, không sử dụng khăn lau chung. Không dùng chén, đũa, muỗng chung với người đang có bệnh. Không hôn hít, quan hệ tình dục bừa bãi. Hạn chế việc đi xâm môi hoặc xâm bộ phận sinh dục.
Bệnh Herpes là bệnh có thể phòng ngừa được, trong trường hợp sau khi có quan hệ với người bị nhiễm HSV hoặc nghi ngờ thì có thể uống ngay thuốc Acyclovir hay Mangoherpen giống như liều điều trị. Đây là những thuốc an toàn giúp diệt được HSV trong giai đoạn đầu khi HSV chưa xâm nhập vào tủy sống. Khi bệnh đang phát ra thì cần nghỉ ngơi, tránh lao động nặng, dễ giúp bệnh mau khỏi hơn. Cần rèn luyện thể lực để hạn chế số lần tái phát bệnh. Đối với trường hợp bệnh kéo dài lâu hoặc là lan rộng cần nên đi khám bệnh ở bác sĩ chuyên khoa.
BS HUỲNH HUY HOÀNG
