Nhà bảo tàng tưởng niệm nạn thảm sát người Do Thái của Mỹ vừa chính thức đăng trực tuyến quyển nhật ký của Alfred Rosenberg, một thành viên chủ chốt của Đức quốc xã và là một phụ tá hàng đầu của Adolf Hitler. Viện Bảo tàng ở thủ đô Washington này cho biết đã chính thức mua lại quyển nhật ký vào ngày 17-12 vừa qua. Mặc dù đã được phục hồi nhưng một số trang trong quyển nhật ký vẫn còn mất tích bí ẩn.
Cuốn nhật ký được tìm thấy sau nhiều thập niên mất tích.
Rosenberg là chỉ huy đơn vị đặc nhiệm Reichsleiter Rosenberg của Đức quốc xã chuyên trộm tranh, cướp các tài sản tôn giáo và văn hóa có hệ thống khắp châu Âu. Y phạm các tội ác chống lại loài người và là 1 trong 12 nhân vật Đức quốc xã cấp cao bị hành quyết vào tháng 10-1946 ở TP Nuremberg, Đức. Cuốn nhật ký của y từng được công tố viên trưng ra tại các phiên tòa xét xử như bằng chứng tội ác. Tuy nhiên, ngay sau các phiên tòa ở Nuremberg, cuốn nhật ký dày 400 trang của Alfred Rosenberg đã biến mất một cách bí ẩn.
Đầu năm nay, sau 67 năm thất lạc, cuốn nhật ký được Cơ quan điều tra an ninh nội địa Mỹ tìm ra tại nhà của viện sĩ Herbert Richardson ở TP Buffalo, bang New York. Theo điều tra, ông Robert Kempner, một công tố viên tại tòa án Nuremberg, bị các giới chức Mỹ nghi ngờ lén mang cuốn nhật ký về Mỹ. Ông này sinh ở Đức nhưng đến Mỹ vào thập niên 1930 để chạy trốn Đức quốc xã và trở về Đức sau khi diễn ra các phiên tòa thời hậu chiến. Trong hồi ký của mình, ông Kempner đã trích dẫn một số đoạn nhật ký Rosenberg. Vào năm 1950, một nhà sử học Đức đã công bố phần nhật ký từ năm 1939 đến 1940 nhưng phần chính của nó vẫn chưa xuất đầu lộ diện. Sau khi ông Kempner qua đời năm 1993 ở tuổi 93, giữa các con ông, cựu thư ký của ông và Viện Bảo tàng kỷ niệm cuộc tàn sát người Do Thái đã diễn ra tranh chấp pháp lý quyết liệt để sở hữu số tài liệu của người quá cố. Sau đó, các con ông đồng ý trao cho viện bảo tàng số tài liệu đó nhưng khi các nhân viên bảo tàng đến nhà ông vào năm 1999, họ phát hiện rất nhiều tài liệu đã bị mất, trong đó có nhật ký của Rosenberg…
Theo bản phân tích của viện bảo tàng, cuốn nhật ký là hồi ức của Rosenberg từ mùa xuân 1936 đến mùa đông 1944. Nó cung cấp nhiều chi tiết kế hoạch xâm chiếm Liên Xô, âm mưu thảm sát hàng loạt người Do Thái và người dân các nước Đông Âu; về các cuộc họp giữa Rosenberg với Hitler và các nhân vật có thế lực hàng đầu khác của Đức quốc xã….
Theo báo Los Angeles Times, việc công bố trực tuyến quyển nhật ký có ý nghĩa lịch sử này sẽ hé mở rộng rãi trên toàn thế giới sự thật chưa từng được biết đến về chính quyền Đức quốc xã cũng như cuộc đại thảm sát hàng triệu người Do Thái trong Thế chiến thứ 2.
HẠNH CHI (Tổng hợp)
