Ngày 5-1, đại diện hậu duệ họ Cao Việt Nam đã có đơn gửi lên Bộ VH-TT-DL phản ánh về việc khu di tích lăng mộ tướng quân Cao Lỗ - di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, tại Bắc Ninh vừa bị đổ sập vì tu bổ.
Tướng quân Cao Lỗ là một tướng tài của thục phán An Dương Vương, quê tại xã Cao Đức, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ngày nay. Theo sử liệu, thần tích còn lưu truyền, Cao Lỗ người quê vùng Lục Đầu - Bình Than, trong cuộc chiến đấu đánh đuổi giặc Triệu Đà bảo vệ nhà nước Âu Lạc, ông đã anh dũng hy sinh ở chân thành Cổ Loa, thi hài được hổ tha về quê. Dân làng trông thấy liền kéo nhau ra đánh đuổi hổ và làm lễ an táng ông, dấu tích xưa còn đó là lăng mộ ông tại làng Tiểu Than. Đền thờ ông tại làng Đại Trung, đình làng Tiểu Than và lăng mộ Cao Lỗ Vương đều được Nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hóa quốc gia từ năm 1990.
Năm 2013, di tích lịch sử văn hóa lăng và đền thờ Cao Lỗ Vương được UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt quy hoạch chi tiết với tổng diện tích 24,5ha, trong đó khu lăng mộ có diện tích khoảng 5,5ha, khu đền thờ diện tích 19ha. Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã ký Quyết định số 967/QĐ-UBND phê duyệt dự án đầu tư xây dựng tu bổ, tôn tạo khu di tích và du lịch văn hóa Cao Lỗ Vương (khu di tích gốc), huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh với tổng vốn đầu tư trên 42 tỷ đồng. Dự án dự kiến thực hiện từ năm 2013 đến năm 2015.
Theo đơn kiến nghị của người dân, ngày 26-5-2014, UBND tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt gói thầu thứ 2 (tu bổ, tôn tạo khu lăng mộ Cao Lỗ). Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án chủ đầu tư chưa quan tâm thích đáng, kiến trúc còn đơn giản nhưng lại xâm hại đến địa tầng... không phù hợp, vì vậy con cháu dòng họ Cao đã cung tiến thiết kế mới, đồng thời kiến nghị đề xuất điều chỉnh quy hoạch và thiết kế lăng mộ cho phù hợp với toàn khu quần thể du lịch danh thắng - tâm linh ven sông Đuống. Tiếp nhận ý kiến của con cháu dòng họ Cao, ngày 18-8-2014, UBND tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức cho họ Cao tại Việt Nam trình bày các phương án mới.
Sau khi nghe ý kiến đóng góp của các đại biểu, ông Trần Văn Túy, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bắc Ninh, đã kết luận là đồng ý lựa chọn phương án mới. Dựa trên cuộc họp này, ngày 18-9-2014, UBND tỉnh Bắc Ninh cũng đã ra văn bản đề nghị tạm dừng thi công gói thầu số 2 - thuộc dự án tu bổ, tôn tạo khu di tích lịch sử văn hóa Cao Lỗ Vương đồng thời sau đó đã điều chuyển vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ dự án này sang dự án tu bổ, tôn tạo nhà Tam Bảo, chùa Bảo Tháp, xã Đông Cứu, huyện Gia Bình.
Mặc dù các cơ quan chức năng đã liên tiếp có văn bản yêu cầu dừng thi công, song không biết vì lý do gì, ngày 17-12, nhà thầu đã mang xe ủi đến đập phá tan hoang khiến toàn bộ cột chống và mái che khu lăng mộ bị đổ sập trơ lại nền móng.
Ngày 5-1, trao đổi với báo chí, bà Nguyễn Thị Thanh Loan, con dâu của dòng họ Cao, hiện đang làm việc tại Hà Nội kể, ngày 22-12, hậu duệ dòng họ Cao tổ chức về dâng hương tại đền Cao Lỗ Vương thì mới hay việc đập phá trên. “Chúng tôi đến thẳng lăng mộ của ngài để xem thực hư thế nào mà đau xót quá. Tất cả đã sụp xuống thành một đống gạch vữa tan hoang” - bà Loan cho biết.
Ngay sau đó, ngày 25-12-2014, đại diện Ban liên lạc và đại diện nhân dân xã Cao Đức - huyện Gia Bình đã có buổi làm việc với lãnh đạo huyện và các cơ quan chức năng để tiến hành thanh, kiểm tra và yêu cầu nhà thầu không được có bất cứ hành động nào tác động đến khu di tích.
Song dường như đề nghị này cũng bị phớt lờ bởi ngày 4-1, khi trở lại nơi này thì toàn bộ di tích đã bị nhà thầu phá hủy toàn bộ (trừ cổng vào khu di tích). Giờ đây, bia mộ và lư hương tại lăng của Cao Lỗ Vương đã nằm phơi sương phơi nắng giữa đống đổ nát.
Theo nguồn tin của SGGP, hôm nay, 6-1, Thanh tra Bộ VH-TT-DL cùng với Cục Di sản sẽ tổ chức đoàn cán bộ kiểm tra thực địa tại hiện trường. Theo ghi nhận thì nhiều khả năng dự án tu bổ tôn tạo di tích này đã bỏ qua quy trình xin thỏa thuận của bộ trước khi tiến hành tu bổ.
MAI AN
