Đầy hào hứng và nhiều hứa hẹn vào đầu năm, giờ nhìn lại có thể nói sách điện tử (ebook) trong nước đã không có sự phát triển như mong muốn. Thực trạng này không phải do lỗi của bản thân ebook khi trên thế giới ebook đã và đang phát triển mạnh mẽ, có nơi đã bỏ xa sách giấy.
Quảng bá ebook của NXB Trẻ.
Nhiều và ít
Có thể nói, trong lĩnh vực xuất bản, ebook đang có sự mâu thuẫn rất lớn. Ebook lậu phát tán tràn lan trên mạng có được sự đa dạng lớn về nội dung nhưng lại cực kỳ hạn chế về chất lượng, tính chính xác. Có thể nói ebook lậu trong nhiều trường hợp chỉ là những tập tin văn bản, thiếu hẳn tính liên kết cần có của ebook, thiếu cả hình minh họa, kỹ thuật dàn trang lộn xộn, sai sót trong nhập liệu… có thể nói ebook lậu trong nhiều trường hợp là những phế phẩm của ebook chân chính.
Hiện nay, số lượng các đơn vị kinh doanh ebook chính thức ở trong nước có thể đếm trên đầu ngón tay như NXB Trẻ, NXB Tổng hợp TPHCM, Alezza, Lạc Việt… Sách của các đơn vị này có ưu thế về chất lượng, các tính năng kỹ thuật đúng chuẩn… thế nhưng lại mắc nhược điểm lớn là số lượng còn quá ít. Chủ yếu chỉ là sách kỹ năng, tri thức, thể loại sách văn học còn khá hạn chế. Điều này vô hình trung đã làm sự phát triển ebook trong nước bị chậm.
Chi phí quá cao
Theo anh Đổng Phước Vinh, giám đốc Ybook, công ty kinh doanh ebook của NXB Trẻ, chi phí trung bình để số hóa một cuốn sách vào khoảng 1 triệu đồng. Đặc biệt ở những cuốn sách xuất bản đã lâu, sử dụng những font chữ kiểu cũ, chất lượng ảnh bìa hay minh họa kém sẽ khiến chi phí đội lên. Chính vì thế, đến nay, trong khoảng hơn 30.000 nhan đề sách đã xuất bản của NXB Trẻ thì Ybook mới chỉ số hóa được trên 3.000 cuốn với kinh phí trên 3 tỷ đồng và dự kiến số sách ebook hóa trong năm 2014 sẽ vào khoảng 10.000 cuốn và số tiền phải tốn sẽ hơn 10 tỷ đồng, một khoản tiền không phải NXB nào cũng kham nổi.
Chi phí số hóa như vậy cũng khiến nhiều đơn vị khác rụt rè hơn với ebook. Ngoài việc số hóa sách của NXB Trẻ, Ybook còn nhận làm dịch vụ số hóa cho các đơn vị làm sách khác và để giảm chi phí hiện nay, Ybook đã hoàn thiện bảng thông số kỹ thuật, các đơn vị theo đó tự số hóa và chuyển cho Ybook để phát hành. Tuy nhiên, trên thực tế các đơn vị thường giao luôn cho Ybook thực hiện số hóa do việc làm đúng tiêu chuẩn trong điều kiện trang thiết bị, nhân lực thiếu thốn sẽ còn làm kinh phí tăng cao hơn.
Trong khi đó, giá bán ebook hiện nay đang ở mức rất thấp, mức giá mà như ông Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc NXB Trẻ, từng tuyên bố: “Sách lậu không có cửa cạnh tranh về giá” và quả thật ebook lậu hiện nay hầu như chỉ mang tính miễn phí, nếu có thu phí là nhờ tận dụng qua các kênh phân phối của các hãng máy tính bảng như CH Play (Android) hay Appstore (Apple)…
Mở một lối đi
Ebook là một hình thức kinh doanh, do đó nếu không thể thu lợi nhuận trong khi chi phí bỏ ra quá lớn thì ít đơn vị nào có thể theo đuổi công việc này. Chính vì thế, các đơn vị kinh doanh ebook đã nỗ lực để đưa ra những hình thức mới như Alezza có các đầu sách văn học đặc sắc mang tính độc quyền; NXB Tổng hợp nhấn mạnh sách chính trị, kiến thức; NXB Trẻ phát triển ebook cho thuê, xây dựng thư viện ebook cho các đơn vị kinh doanh phần cứng làm hàng khuyến mãi cho khách mua như trường hợp Samsung…
Thế nhưng đó đều là những phương pháp ngắn hạn, Ybook hiện đang hướng đến một nguồn sách và nguồn bạn đọc rất có tiềm năng là hệ thống thư viện trường học và sinh viên, học sinh. Hiện nay, đơn vị này đã liên kết với các trường đại học để số hóa các giáo án, giáo trình, sách giảng dạy, tài liệu chuyên ngành… Đây là những loại ebook luôn có bạn đọc ổn định. Ưu điểm của ebook này là giúp cung cấp một kho thư viện số đồ sộ cho hệ thống các trường ĐH, đặc biệt các trường ở vùng sâu, vùng xa. Nếu trước nay ở các nơi này thường rất thiếu sách chuyên ngành thì nay sinh viên, giảng viên ở đây có thể dễ dàng tiếp cận những thư viện của các trường đại học. Song song đó, việc số hóa này cũng được cho sẽ hạn chế việc đạo văn, sao chép luận văn khi các trường có thể tham khảo bài luận có cùng nội dung trên cả nước.
Trong những trường hợp này, việc kinh doanh được xem là phụ hoặc với kinh phí tối thiểu nhưng giúp xây dựng thói quen sử dụng ebook, từ đó tạo thị trường cho các ebook tính phí của đơn vị. Hiện nay, Ybook đang hỗ trợ 10 trường đại học, cao đẳng trên cả nước tiến hành số hóa các tài liệu. Bên cạnh đó, Ybook cũng đang phát triển việc làm dịch vụ cung cấp thư viện số cho các thư viện quận, huyện, tỉnh. Đây được coi là mô hình hấp dẫn khi tạo nên sự đa dạng trong nguồn sách với giá thành rất thấp so với sách giấy.
| |
TƯỜNG VY
