
Matrioshka, một loại búp bê gỗ Nga, có lẽ là quà tặng lưu niệm phổ biến nhất của du khách khi có dịp đặt chân lên đất Nga. Con búp bê gỗ này nay đã trên dưới 100 tuổi.

Búp bê Matrioshka.
Có khá nhiều giả thuyết về sự ra đời của Matrioshka. Một trong những giả thuyết đó là Matrioshka có vẻ ngoài khá giống những quả trứng trang trí trong ngày lễ Phục sinh được những người thợ thủ công Nga sáng tạo thêm các chi tiết mới. Một dạng đồ chơi tương tự ở Nhật Bản có hình một ông già hiền lành, tóc bạc tên là Đaruma gồm 5 hình được sắp xếp theo trật tự hình nhỏ ở trong, hình lớn bên ngoài.
Theo một truyền thuyết, họa sĩ Nga Sergei Maliutin trong một lần ngẫu nhiên có được trong tay những quả trứng Phục sinh của Nga và con búp bê trên của Nhật.
Ông lập tức phác họa ra giấy hình một con búp bê ngộ nghĩnh, sau đó là một con nữa, một con nữa... Cũng bằng cách đó mà con búp bê hình cô gái Nga trong bộ áo truyền thống Sarafan trên tay bế chú gà trống màu đen xuất hiện. Trong con búp bê này còn có 7 con nữa nhỏ hơn. Con thứ 8 - con cuối cùng - là hình ảnh 1 cậu bé. Một ai đó khi nhìn thấy con búp bê ngộ nghĩnh này đã thốt lên: “Ồ, trông thật giống Matriona”. Và thế là con búp bê được đặt tên là Matriona, hay còn được gọi thân mật là Matrioshka hoặc Matrishechka.
Matrioshka được làm từ gỗ của cây bạch dương hoặc gỗ cây lipa. Người thợ làm Matrioshka giỏi phải là người tìm ra được loại gỗ để làm sao thành phẩm không có vết xước hoặc những vết gợn trên bề mặt. Theo kinh nghiệm của những người thợ thì con Matrioshka nhỏ nhất luôn được làm trước tiên sau đó mới đến các con khác lớn hơn.
Thậm chí, đôi khi số Matrioshka con có trong 1 con Matrioshka lớn là 50 con. Sau đó, các con Matrioshka được chuyển đến tay các họa sĩ và được trang trí áo sarafan, khăn quàng... Gương mặt mỗi con Matrioshka được vẽ theo các sắc thái tình cảm khác nhau, có gương mặt buồn, trầm tư, nghiêm khắc hay vui vẻ.
Ngoài các con Matrioshka thông thường, các nhà sản xuất còn cho ra đời các sản phẩm Matrioshka có hộp nhạc vui nhộn bên trong hay những con lật đật mang dáng vẻ của Matrioshka truyền thống.
Tại Việt Nam, Matrioshka còn quen thuộc với nhiều người dưới tên gọi “Bà mẹ nhiều con”. Trong thời gian khoảng 10 năm trở lại đây trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện một số cửa hàng bày bán búp bê gỗ Nga bên cạnh các sản phẩm thủ công mỹ nghệ khá tinh xảo chủ yếu được nhập khẩu từ Nga. Tuy nhiên, những sản phẩm này khá đắt, tùy thuộc vào họa tiết trang trí bên ngoài, màu sơn và số lượng các Matrioshka con ở bên trong mà giá tiền có thể dao động từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng.
CHIẾN DŨNG