Nợ khó thu 2.500 tỷ đồng
Cả nước hiện có 610.000 doanh nghiệp đang hoạt động, thế nhưng theo số liệu của BHXH Việt Nam thì chỉ 327.000 doanh nghiệp tham gia BHXH. Như vậy, còn tới 283.000 doanh nghiệp chưa tham gia BHXH cho người lao động. Đương nhiên, trong số đó có những doanh nghiệp nhỏ, số lao động thời vụ, nhưng cũng có doanh nghiệp cố tình né đóng BHXH cho người lao động.
Đáng chú ý là con số thống kê mà ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ LĐTB-XH, cho biết đến nay Quỹ BHXH đang có tổng số nợ khó thu lên đến 2.500 tỷ đồng vì doanh nghiệp “mất tích”, phá sản, giải thể, chủ bỏ trốn.
Mặc dù trong năm 2018 ngành BHXH đã thanh tra, kiểm tra được 14.150 cuộc (tăng gần 62% so với năm trước), thế nhưng chỉ mới lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế (BHYT) được 1.178 trường hợp, với tổng số tiền phạt chưa đến 38 tỷ đồng.
Trong khi đó, BHXH được rất nhiều người dân quan tâm, bởi năm 2018 có gần 270.780 người tham gia BHXH tự nguyện, nâng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện hiện nay lên trên 495.000 người.
Bảo hiểm xã hội rất cần thiết đối với người lao động. Ảnh: THÀNH TRÍ Điều nhức nhối nhất hiện nay là tình trạng nợ đọng BHXH đang tăng cao. Chỉ trong tháng 9, Hà Nội có số nợ BHXH phải tính lãi gần 2.000 tỷ đồng, chiếm 4,27% so với số phải thu.
Trong đó, số tiền nợ ở khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng lớn; số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động có chiều hướng tăng, việc xử lý nợ BHXH, BHYT đối với doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động gặp nhiều khó khăn. Lãnh đạo BHXH Hà Nội cho biết, một nguyên nhân khác khiến số tiền nợ tăng cao là do nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, hoạt động cầm chừng.
Chậm xử lý
Nợ đọng BHXH là nỗi nhức nhối của toàn xã hội và nếu không có cách giải quyết triệt để thực trạng này, người lao động là đối tượng thiệt thòi nhất. Hà Nội và TPHCM là 2 địa phương nằm trong danh sách có số nợ đọng bảo hiểm nhiều nhất.
Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động về các chế độ BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn (BHTN) trên địa bàn và đạt chỉ tiêu giảm tỷ lệ nợ BHXH năm 2019 xuống dưới 2%, BHXH Hà Nội đã đề nghị các sở ngành, UBND các địa phương tiếp tục tăng cường tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, thường xuyên nhắc nhở doanh nghiệp thực hiện đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động hàng tháng đúng quy định; phối hợp với cơ quan liên quan thanh tra, kiểm tra…
Không những thế, BHXH Hà Nội còn đề nghị bên công an, viện kiểm sát, tòa án xem xét, xử lý hình sự đối với những đơn vị, doanh nghiệp vi phạm Bộ luật Hình sự năm 2015. Ở TPHCM cũng thế, BHXH TPHCM đã chuyển cơ quan điều tra, Công an thành phố danh sách hơn 30 doanh nghiệp nợ BHXH và đề nghị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.
Mặc dù dư luận đang nóng lòng chờ đợi các hành vi vi phạm này được xử lý kịp thời, nhất là khi nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao có hiệu lực thi hành từ ngày 1-9-2019 hướng dẫn thực thi một số điều của Bộ luật Hình sự về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, thế nhưng đến nay kết quả xử lý không như mong đợi.
Tháng 8-2019 vừa qua, BHXH TPHCM cũng chuyển cơ quan điều tra danh sách 20 doanh nghiệp nợ BHXH với số tiền 50 tỷ đồng, nợ kéo dài nhiều năm làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của hàng trăm công nhân, người lao động.
Cụ thể, những doanh nghiệp nợ có tên tuổi như Công ty cổ phần Vĩnh Cửu nợ hơn 6,6 tỷ đồng, Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Thanh Tiên nợ hơn 4,1 tỷ đồng, Công ty TNHH Địa ốc Hoàng Anh Sài Gòn nợ hơn 1,6 tỷ đồng và các doanh nghiệp nợ khác là Công ty TNHH Thương mại Minh Khang, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Hải Thanh, Công ty TNHH Kiến trúc N.Q.H., Công ty cổ phần Xây dựng Phú Khang Gia, Công ty Đầu tư Thương mại Dịch vụ Việt Úc… Danh sách 10 doanh nghiệp trước đó được BHXH chuyển Công an thành phố điều tra số nợ hơn 30 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.
Được biết, nghị quyết vừa được Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao thông qua là cơ sở để xử lý các vụ việc nợ đọng BHXH, bảo đảm quyền lợi cho người lao động, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật, là công cụ quan trọng để cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện hiệu quả công tác quản lý BHXH, BHYT, BHTN nên cần được cơ quan tư pháp các cấp thực thi nghiêm túc.
