Chưa đầy 1 tuần sau sự kiện NXB Trẻ xuất bản cuốn sách Harry Potter tập 7 với nhan đề Harry Potter và bảo bối tử thần, phiên bản sách lậu của bộ sách này đã được phát hiện đang bày bán công khai tại một số nhà sách trên địa bàn Hà Nội.
Điều tất yếu
Thông tin về vụ in lậu tập 7 Harry Potter và bảo bối tử thần được báo chí đưa rầm rộ, tuy nhiên từ bạn đọc, người làm sách thậm chí đến chính NXB Trẻ, đơn vị độc quyền chuyển ngữ bộ sách này thì không bất ngờ trước việc này, tất cả đều coi đây như một điều tất yếu sẽ xảy ra.
Ngày 2-11, lực lượng an ninh văn hóa (PA25) Công an Hà Nội, Công an quận Đống Đa, Thanh tra Sở VH-TT Hà Nội và nhân viên NXB Trẻ đã đột nhập một cơ sở in và đóng xén tại đường Giải Phóng, quận Đống Đa. Tại đây, ngành chức năng đã phát hiện khoảng 1,3 tấn trang ruột sách Harry Potter tập 7 đang được in ấn và đóng xén nhưng lại thiếu bìa sách. Trước đó, tại một cơ sở khác trên phố Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, hơn 2.000 mẫu bìa sách Harry Potter 7 đang in lậu cũng bị phát hiện. Điều này cho thấy, những đầu nậu sách lậu ngày càng trở nên chuyên nghiệp khi chia việc in ấn ra thành nhiều nơi khác nhau nhằm tránh sự theo dõi của các cơ quan chức năng.
Thế nhưng, với những người trong nghề thì số sách bị phát hiện trên không mấy chuyên nghiệp, vì có thể phân biệt khá dễ dàng bởi giấy xấu, in lem nhem, màu sắc của lớp in lót nhợt nhạt và quan trọng nhất là sách lậu thiếu hẳn tem chống giả ở bìa 4 của cuốn sách, một yếu tố rất dễ bị phát hiện. Trong khi đó, trước đây nhiều tựa sách ăn khách của NXB Trẻ cũng như các NXB khác đã bị in lậu với chất lượng gần như tương đương kể cả tem chống giả, nhiều tựa sách in lậu giống sách thật đến nỗi bà Quách Thu Nguyệt, giám đốc NXB Trẻ phải thốt lên “biên tập viên NXB cũng không phân biệt nổi”. Với sách ăn khách như Harry Potter, việc sách lậu “chất lượng cao” xuất hiện trên thị trường chỉ là chuyện… một sớm, một chiều.
Biết rồi, khổ lắm, nói mãi
Có thể nói, Harry Potter là “miếng mồi béo bở” cho giới in lậu. Biết rõ điều đó, NXB Trẻ đã làm đủ mọi cách đối phó, từ chuyện giấu tên tác phẩm (do nhan đề nguyên bản tiếng Anh có nhiều nghĩa khi chuyển qua tiếng Việt), bí mật hình bìa, đầu tư nâng cao chất lượng in bìa sách với kiểu chữ dập nổi, thiết lập hệ thống bán sách trên mạng, giao sách tận nhà… Thế nhưng, sách lậu vẫn chứng tỏ được “khả năng” của mình.
Có một điều cần lưu ý là thời gian gần đây, sách lậu về văn học, kỹ năng, dạy làm giàu… bị phát hiện hầu hết lại tại khu vực phía Bắc và địa bàn Hà Nội. Không phải ngẫu nhiên mà các NXB, công ty phía Nam thi nhau kéo ra Hà Nội tổ chức họp báo về sách lậu như NXB Trẻ với các bộ sách Quà tặng cuộc sống, Dạy con làm giàu…, Công ty Trí Việt (First News) với các tựa ăn khách như Hillary Clinton và chính trường nước Mỹ, y khoa thường thức… Đường Láng, Hà Nội, nơi có nhiều cửa hàng sách lớn nhỏ được xem là “nhà phát hành” của sách lậu khi rất nhiều sách lậu được phát hiện từ đây, bộ Harry Potter tập 7 lậu phát hiện lần đầu tiên cũng tại nơi này. Ngoài ra, các phố sách Hà Nội trên đường Nguyễn Xí, Đinh Lễ, Phạm Văn Đồng… cũng là mảnh đất màu mỡ của sách lậu.
Thực ra, việc sách lậu in ở đâu không phải là quan trọng nhất lúc này. Với hàng ngàn điểm in ấn lớn nhỏ, việc in lậu không phải quá khó. Tuy nhiên, in lậu phải giấu giếm còn bày bán thì… ngược lại. Tất cả cửa hàng sách nằm ở vị trí đẹp tại những con đường lớn, sách lậu được bày bán công khai, cùng “sánh vai” với sách thật. Không cần phải quá khó khăn để tìm ra nơi bán sách lậu nhưng cho đến nay, có rất ít nhà sách bị xử lý vì tội bán sách lậu. Theo giới kinh doanh sách, đây là nguyên nhân chính khiến sách lậu tập trung ở khu vực phía Bắc nhiều hơn phía Nam. Tại phía Nam, tiêu biểu là khu vực TPHCM, nhiều nhà sách quy mô lớn, chi phí đầu tư cao, việc bày bán sách lậu có thể gây hậu quả tai hại cho uy tín kinh doanh nên các đơn vị này đều hết sức chú trọng đến nguồn sách.
Một vài điểm in lậu bị phát hiện, nhiều nơi bày bán sách lậu bị tịch thu, một đầu nậu sách hàng “đại gia” đã nhận án tù vì sách lậu, nhưng những kẻ làm sách lậu vẫn chưa chùn tay. Bộ sách Harry Potter bị làm lậu là một minh chứng cho thấy sách lậu vẫn ngang nhiên thách thức công luận. Hơn 3 năm sau khi Công ước Berne vào VN, gần 1 năm ngày gia nhập WTO, nhắc đến sách lậu, các nhà làm sách chỉ mỗi câu: “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi!”.
TÂN TƯỜNG
