Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh, Trưởng Ban Chỉ đạo IUU TPHCM, đề nghị các sở, ngành, địa phương và lực lượng thực thi pháp luật trên biển đánh giá đúng thực trạng; làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan; xác định trách nhiệm từng cơ quan, đơn vị.
Mục tiêu trọng tâm là duy trì, nâng cao hiệu quả chống IUU, chuẩn bị kỹ cho đợt làm việc với Đoàn thanh tra Ủy ban châu Âu (EC) lần thứ 5, dự kiến vào tháng 3-2026; đồng thời bảo đảm sinh kế bền vững cho ngư dân, hướng tới ngành thủy sản hiện đại, có trách nhiệm, tuân thủ quy định quốc tế.
Đẩy nhanh chuyển đổi nghề, hỗ trợ lắp thiết bị giám sát hành trình
Tại hội nghị, Chủ tịch UBND phường Vũng Tàu Vũ Hồng Thuấn cho biết, địa phương xác định công tác ngăn chặn, chấm dứt vi phạm vùng biển nước ngoài là nhiệm vụ trọng tâm. Từ tháng 4-2021 đến nay, không phát sinh trường hợp tàu cá bị nước ngoài bắt giữ do vi phạm IUU.
Lãnh đạo phường cũng cho rằng, nếu chỉ siết xử phạt mà không có chính sách chuyển đổi nghề và hỗ trợ sinh kế, ngư dân khó tuân thủ vì thiếu kế mưu sinh ổn định. Cần phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản trên biển song song khai thác tự nhiên để bảo đảm nguồn lợi bền vững.
Chủ tịch UBND xã Long Hải Ngô Thanh Phúc cho biết, do chi phí lắp đặt VMS 20-30 triệu đồng/thiết bị cùng cước duy trì hàng tháng cao, ngư dân trên địa bàn phường kiến nghị thành phố hỗ trợ (toàn phần hoặc 50%) chi phí.
Đồng thời, sớm ban hành chính sách chuyển đổi nghề phù hợp cho ngư dân để bà con sớm có ngành nghề phát triển kinh tế biển.
Đại tá Lê Minh Tuyên, Phó Trưởng phòng An ninh kinh tế, Công an TPHCM cũng kiến nghị Sở NN-MT TPHCM tham mưu Bộ NN-MT và UBND TPHCM đẩy nhanh Đề án chuyển đổi nghề cho tàu cá, nhất là tàu lưới kéo theo Quyết định 208/QĐ-TTg ngày 10-3-2023 của Thủ tướng Chính phủ; nghiên cứu hỗ trợ ngư dân lắp đặt và giảm cước VMS để phục vụ giám sát, quản lý.
Tại hội nghị, các đại biểu cũng nêu nhiều giải pháp, kiến nghị nhằm tăng hiệu quả phối hợp và quyết tâm hoàn thành mục tiêu chung.
Đánh giá thực chất, làm rõ trách nhiệm
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, đồng chí Hoàng Nguyên Dinh, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TPHCM ghi nhận các tham luận sát thực tế, giàu giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống IUU.
Đồng chí kỳ vọng kết quả thực chất sau hội nghị, phấn đấu gỡ “thẻ vàng” khi đoàn thanh tra EC làm việc và không để xảy ra kỷ luật.
Theo đồng chí, trọng tâm trước mắt là kiện toàn Ban Chỉ đạo IUU cấp xã, trong đó Bí thư Đảng ủy làm Trưởng ban để huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Thường trực Thành ủy sẽ có văn bản giao trách nhiệm trực tiếp cho bí thư, chủ tịch UBND phường, xã, đặc khu về kết quả chống IUU trên địa bàn.
Đồng chí lưu ý, một số địa phương còn chênh lệch giữa báo cáo và thực tế, tồn tại tình trạng tàu “nằm bờ”, không hoạt động hoặc không còn tồn tại nhưng chưa loại khỏi danh sách. Sở NN-MT TPHCM, Chi cục thủy sản và kiểm ngư cần phối hợp địa phương rà soát, cập nhật chính xác vị trí neo đậu từng tàu, ghi tọa độ, hình ảnh, địa chỉ, lập biên bản bàn giao với tàu đã chuyển địa bàn; xóa khỏi hệ thống những tàu không còn hoạt động, chấm dứt “số liệu ảo”.
Theo đồng chí Hoàng Nguyên Dinh, các địa phương nên thành lập tổ phản ứng nhanh để xử lý ngay khi tàu mất tín hiệu VMS; xác minh nguyên nhân khách quan - chủ quan, lập hồ sơ đầy đủ, tránh bỏ sót hoặc xử lý chậm. Công tác kiểm soát, xử lý vi phạm phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm; đơn vị nào để lọt vi phạm phải chịu trách nhiệm trực tiếp.
Cùng với đó, địa phương cần tập trung bố trí nguồn lực cho nhiệm vụ chống IUU; đơn vị nào có nhu cầu thì có văn bản báo cáo để thành phố hỗ trợ nguồn lực. Mục tiêu chung là cùng cả nước gỡ “thẻ vàng”, phát triển thủy sản bền vững, có trách nhiệm.
Tại hội nghị, UBND TPHCM đã khen thưởng 9 tập thể, 11 cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ IUU năm 2025.
Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo IUU TPHCM, cho biết, ban đã làm sạch dữ liệu đội tàu, xóa hơn 1.100 tàu theo quy định trong năm.
Riêng tháng cao điểm (tháng 11-2025), các xã, phường, đặc khu chủ động rà soát, xác minh và xóa 172 tàu.
Đáng chú ý, tháng 11-2025, lần đầu tiên tại TPHCM không có trường hợp tàu cá mất kết nối VMS phải xử lý theo quy định, kể từ khi bị áp dụng “thẻ vàng” từ năm 2017 đến nay.
Chia sẻ với phóng viên Báo Sài Gòn Giải Phóng, ngư dân Đặng Xuân (xã Hồ Tràm, TPHCM) cho biết, thời gian qua, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3, Bộ đội Biên phòng, Kiểm ngư... thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền pháp luật, phổ biến kiến thức về IUU, tận tình hướng dẫn ngư dân cách ghi chép nhật ký khai thác, lắp đặt và sử dụng thiết bị giám sát hành trình một cách đúng quy định.
Những buổi tuyên truyền này giúp ngư dân nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với việc gỡ "thẻ vàng" của EC.
"Điều khiến chúng tôi xúc động và yên tâm hơn cả là sự quan tâm, động viên kịp thời của lực lượng chức năng. Bên cạnh kiểm tra, tuyên truyền, bà con được thăm hỏi, tặng quà, trao tặng cờ Tổ quốc trước mỗi chuyến ra khơi. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục sát cánh cùng các cấp ngành, kiên quyết nói không với hành vi vi phạm IUU, góp phần cùng cả nước sớm gỡ bỏ "thẻ vàng" và phát triển nghề cá bền vững", ông Xuân chia sẻ.
