Ăn chay trong suy nghĩ của nhiều người đơn giản chỉ ăn vào những ngày rằm (15), mồng một (1); tuy nhiên ăn chay còn là một nghệ thuật ẩm thực, tốt cho sức khỏe, thanh đạm cơ thể mà vẫn ngon miệng, mát lòng người dùng.
Tôi vẫn nhớ như in những ngày thơ ấu, sau khoảng thời gian các ngày Tết rộn ràng, tràn ngập các món ngon ngày Tết. Bà Ngoại tôi bắt đầu nấu món chay cho cả gia đình trong khoảng mỗi tháng Giêng Âm lịch. Ngoại hay bảo với ông và cả nhà tôi rằng “Sau Tết, cả nhà ăn nhiều rau củ, bớt thịt cá lại để điều hòa, cân bằng sức khỏe, thư thái tinh thần và thanh đạm cho cơ thể”.
Điều đặc biệt và thực sự ghi dấu lại của tôi về ngoại chính là thực đơn hết sức phong phú, đa dạng cả về màu sắc, thành phần nguyên liệu, cách chế biến và hương vị trong từng món chay của ngoại. Những món chay ấy không chỉ đơn thuần là đậu hũ chiên xào, rau củ hấp luộc mà được ngoại công phu chế biến thành những món ngon như cơm lá sen, khoai tây bọc sả chiên giòn…
Trong thực đơn các món hấp dẫn do chính tay ngoại nấu ấy, món cơm lá sen luôn là món được ngoại chăm chút công phu. Để có được món cơm lá sen thật thơm, thật ngon ngoại luôn chọn loại gạo thơm, dẻo, khô vừa, vo sơ, nêm thêm xíu đường, muối và bột ngọt Vedan, nấu vừa chín tới, xới thật tơi, dàn ra mâm cho cơm hơi khô mặt.
Các loại rau củ ăn kèm theo món này có thể thay đổi, gia giảm tùy theo khẩu vị của từng gia đình. Với gia đình tôi, ngoại thường chọn các loại rau và nấm như: cà rốt, đậu Hà Lan, nấm hương và tất nhiên không thể thiếu hạt sen tươi. Các loại rau củ sau khi rửa sạch, cắt vừa ăn, luộc sơ với ít muối và bột ngọt Vedan. Nấm ngâm muối, rửa sạch, xắt mỏng; sau cùng cho các loại rau củ và nấm vào xào thơm, nêm gia vị và bột ngọt Vedan cho vừa ăn. Rau nấm sau khi xào sẽ được trộn đều với cơm, sau đó được ngoại cẩn thận cho vào tán lá sen to, xanh mướt, rồi ngoại gói ghém, chăm chút cuộn lại cho gói cơm sen phải thật tròn trịa, gọn gàng. Cơm lá sen được đem đi hấp chín, giúp cơm và từng loại rau củ như được tẩm ướp và hấp thụ thêm hương thơm đặc trưng từ lá sen giúp tạo nên hương thơm mát và thanh vị cho món ăn.
Ngoài ra, để món cơm lá sen được thêm ngon, ngoại còn nấu thêm một món canh rau củ quả thập cẩm ăn kèm để đỡ khô miệng, ngoại chọn những loại rau củ xanh tươi và chứa nhiều tinh bột như súp lơ xanh, khoai tây, su su và cà rốt, ngoại nói ăn rau củ xanh và chứa tinh bột này sẽ tốt cho sức khỏe.
Trước khi nấu ngoại có dặn kỹ chúng tôi, để canh thập cẩm rau củ xanh thêm vị thanh ngọt nên cho một chút hỗn hợp tăng vị Vedan, do hỗn hợp tăng vị Vedan sẽ giúp cho các món canh thập cẩm rau củ thêm vị tươi và thanh ngọt, và cũng giúp cho món canh thêm đậm đà vừa miệng người ăn. Món ăn của ngoại mỗi khi được bày lên bàn ăn luôn làm cho cả gia đình tôi thích thú. Những món ăn chay cùng với cơm lá sen, canh chay giản dị thật sự đã đem lại sự thanh tịnh cho gia đình nhỏ của chúng tôi sau những ngày Tết “màu mỡ”.
Cũng vì lẽ đó, sau những ngày Xuân rộn ràng năm nay, tôi sẽ quay lại truyền thống của ngoại ngày xưa, với những công thức món chay của ngoại với bí quyết nấu ăn ngon cùng bột ngọt Vedan mà ngoại hướng dẫn, tôi tin mình sẽ đem lại một bất ngờ nho nhỏ và ghi điểm trong mắt ông xã và gia đình nhỏ của mình.
Q.MINH
