Bệnh Trái rạ (còn gọi là Thủy đậu) hiện đang xuất hiện ở nhiều địa phương. Đây không đơn thuần là một bệnh lành tính mà lây lan rất nhanh, có nhiều biến chứng rất nguy hiểm. Ở nước ta, bệnh này khá phổ biến và lưu hành quanh năm, nhưng thời điểm mắc bệnh nhiều nhất là khoảng tháng 1 đến tháng 4.
Tiêm ngừa phòng bệnh trái rạ. Ảnh: C.T.V.
Bệnh Trái rạ do siêu vi khuẩn Varicella - Zoster gây ra; xảy ra ở hầu hết mọi lứa tuổi, nhiều nhất là ở trẻ dưới 10 tuổi.
Khi khởi phát, có thể có biểu hiện sốt, đau đầu, đau cơ. Một số trường hợp - nhất là trẻ em - có thể không có triệu chứng báo động. Sau đó cơ thể người bệnh xuất hiện những “nốt rạ” - là những nốt tròn nhỏ, xuất hiện nhanh trong vòng 12 - 24 giờ, sau đó tiến triển thành những mụn nước, bóng nước.
Nốt rạ có thể mọc khắp toàn thân hay rải rác trên cơ thể, khoảng 100 - 500 nốt. Trong trường hợp bình thường, những nốt này khô đi, trở thành vảy và tự khỏi hoàn toàn trong 4 - 5 ngày. Ở trẻ, bệnh thường kéo dài 5 - 10 ngày.
Thông thường Trái rạ là bệnh lành tính, nhưng cũng có thể gây ra nhiều biến chứng rất nguy hiểm như: viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan… Một số trường hợp có thể gây tử vong nếu không điều trị kịp thời. Nhiễm trùng nốt rạ có thể để lại sẹo vĩnh viễn trên da.
Người mẹ mắc bệnh Trái rạ khi đang mang thai có thể sinh con bị dị tật bẩm sinh (lây qua nhau thai). Một biến chứng muộn thường gặp của Trái rạ sau nhiều năm là bệnh Zona (còn gọi là bệnh Dời leo). Bệnh Zona cũng có những biến chứng nguy hiểm như: đau thần kinh, loét giác mạc, mù mắt…
Khoảng 90% những người chưa chủng ngừa hoặc chưa từng bị Trái rạ trong gia đình có thể bị lây bệnh khi có tiếp xúc với người thân nhiễm bệnh. Bệnh lây lan qua đường hô hấp (do hít phải những giọt nước nhỏ trong không khí do người bệnh hắt hơi, nhảy mũi hoặc ho); qua tiếp xúc trực tiếp với mụn nước của người bệnh; qua tiếp xúc với quần áo, vải trải giường… bị dính chất dịch từ bóng nước hoặc từ miệng, mũi của người bệnh…
Bệnh Trái rạ có thể lây từ 1 - 2 ngày trước khi nổi mụn nước cho đến khi tất cả những vết phồng đã đóng vảy. Do bệnh dễ lây lan nên trường học, nhà trẻ, doanh trại quân đội, các cơ quan, đơn vị làm việc tập thể… là nơi thuận lợi để dịch Trái rạ bùng phát. Để tránh lây lan cho những người xung quanh, người bị bệnh cần nghỉ học hoặc nghỉ làm khoảng 1 tuần kể từ khi thấy xuất hiện các dấu hiệu của bệnh.
Bệnh Trái rạ có thể hoàn toàn phòng tránh được bằng cách tiêm ngừa vắc xin. Vắc xin Trái rạ nên dùng cho trẻ từ 12 tháng tuổi và những ai chưa từng bị Trái rạ. Những người có hệ miễn dịch bị suy yếu (vì một cơn bệnh hoặc vì thuốc) nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiêm ngừa. |
BS NGUYỄN NGỌC ANH TUẤN
(Viện Pasteur TPHCM)
