Bộ Chính trị đã có Quyết định 158 kèm theo Quy chế chất vấn trong Đảng từ tháng 5-2008, và ngay sau đó Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã có Hướng dẫn 15 về việc thực hiện quy chế này.
Với tinh thần chất vấn trong Đảng nhằm phát huy dân chủ, nâng cao trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên, góp phần ngăn chặn, phòng ngừa vi phạm trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và giữ gìn đạo đức lối sống đảng viên; chất vấn trong Đảng còn nhằm tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng. Vì thế, chất vấn trong Đảng sẽ làm cho Đảng mạnh hơn.
Mặc dù có chủ trương cùng với việc ban hành quy chế và hướng dẫn đã lâu nhưng hãy còn quá ít những địa phương triển khai thực hiện. Nguyên nhân có lẽ là chưa tạo nên sự chuyển biến nhận thức ở các cấp ủy Đảng, vẫn còn tâm lý nể nang, ngại va chạm… và biện pháp tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, chưa tạo thành nề nếp sinh hoạt trong Đảng.
Gần đây, có một số cấp ủy địa phương tổ chức chất vấn trong hội nghị cấp ủy mở rộng và có kết quả tốt như Quảng Ngãi. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Võ Văn Thưởng cho rằng có 4 cái được khi tổ chức chất vấn, đó là: Cung cấp thông tin, tạo thống nhất nhận thức; tăng cường dân chủ trong Đảng, tạo điều kiện phát huy dân chủ trong xã hội; chỉ rõ trách nhiệm; thúc đẩy công việc phát triển, tiến bộ. Tỉnh ủy Quảng Ngãi còn ban hành Quy chế đối thoại với dân, quy định các cấp ủy đối thoại với dân một quý/một lần…
Trong Hội nghị cán bộ triển khai Nghị quyết TƯ 4, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có lưu ý phải triển khai thực hiện chất vấn trong Đảng, nhất là tại các kỳ họp Ban Chấp hành TƯ và cấp ủy các cấp. Để chất vấn trong Đảng được tiến hành thường xuyên, nề nếp, thực chất, có lẽ người đứng đầu phải chủ động, đưa vào chương trình hội nghị cấp ủy, khơi gợi những vấn đề cùng quan tâm, phát huy cho được tinh thần dân chủ, khuyến khích các ý kiến phát biểu thẳng thắn, xây dựng… Qua thực tiễn, nếu thấy cần thiết có kiến nghị, đề xuất cụ thể về quy chế, hướng dẫn sao cho đủ rõ, dễ làm hơn… Vấn đề chất vấn trong Đảng có thể mới và khó nhưng có thể làm được và làm tốt.
Nhiều năm qua, Quốc hội và Hội đồng nhân dân các địa phương đã tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn trong các kỳ họp, giữa 2 kỳ họp, có truyền hình, phát thanh trực tiếp để người dân theo dõi, giám sát. Việc nâng cao chất lượng các phiên họp này, nhìn chung đều được các cơ quan dân cử quan tâm rút kinh nghiệm với thái độ cầu thị, lắng nghe sự góp ý, đánh giá…
Hy vọng rằng, việc chất vấn trong Đảng sẽ được triển khai trong hội nghị cấp ủy, thường vụ cấp ủy theo tinh thần của quy chế, theo yêu cầu của sự phát triển sẽ góp phần tăng cường năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Chất vấn trong Đảng không chỉ là đòi hỏi của sự phát triển của tổ chức Đảng, của xã hội, chất vấn trong Đảng còn là sự tự đòi hỏi, sự tự vấn, không chỉ làm rõ trách nhiệm mà sâu xa hơn còn là những gì chạm tới lương tâm, danh dự của con người, của người cán bộ, đảng viên.
PHẠM PHƯƠNG THẢO
