Khác với nhiều diễn đàn trước, Diễn đàn kinh tế mùa Thu 2015 do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội chủ trì, diễn ra ngày 27-8 vừa qua, thu hút những chuyên gia hàng đầu của đất nước suốt 4 năm qua, cũng là diễn đàn cuối cùng của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII - chỉ tập trung vào chủ đề hội nhập.
Theo lý giải của Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu, sở dĩ lựa chọn chủ đề này là bởi làn gió hội nhập đã ùa vào Việt Nam suốt 8 năm qua (kể từ khi nước ta chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) năm 2007), sắp tới sẽ còn thổi mạnh hơn nữa vào mọi lĩnh vực, len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống kinh tế - xã hội. Là bởi vì hội nhập không chỉ có nghĩa là mở rộng đường hơn cho các hoạt động buôn bán, đầu tư với bên ngoài, mà còn tạo ra sức ép để cải cách thể chế - tự “dọn mình”, tự làm mới mình, thu xếp hành trang gọn gàng hơn, có cách đi khôn ngoan hơn… để có thể sánh vai các cường quốc 5 châu trên những dặm đường phát triển. Và bởi vì diễn đàn được tổ chức trong bối cảnh đất nước vừa tổng kết 30 năm đổi mới, chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ 2011 - 2015 và chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc nhiệm kỳ 2016 - 2020…
“Cách đây 8 năm, cũng tại thị xã Sầm Sơn này, tôi tham gia một cuộc hội thảo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khóa XII về hội nhập và phát triển kinh tế. Lần này cũng tham gia diễn đàn của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tại Sầm Sơn, nhưng trong một nơi rất khang trang, hiện đại của Tập đoàn FLC. Có thể thấy 8 năm trước và bây giờ Sầm Sơn đã có nhiều thay đổi rất cơ bản, là một ví dụ cho sự thành công của đổi mới, phát triển, của hội nhập kinh tế quốc tế”, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, việc chọn chủ đề này là “rất đúng, rất trúng, có tầm quan trọng và có ý nghĩa thiết thực”.
Trên thực tế, Chủ nhiệm Nguyễn Văn Giàu nhìn nhận, diễn đàn nào cũng có những ý kiến phản biện, nhưng đặc biệt, tại các diễn đàn mùa Xuân và mùa Thu, đó là những ý kiến hết sức thẳng thắn, trung thực, trong sáng và trên tinh thần xây dựng. Thậm chí, có những lúc “các cơ quan Chính phủ chưa hài lòng lắm”, cộng với những khó khăn trong công tác tổ chức đã khiến ông muốn dừng việc tổ chức diễn đàn, nhưng sau khi được sự động viên của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, diễn đàn lại được tiếp tục, góp phần trở thành một “thương hiệu” có uy tín.
Tại diễn đàn, vai trò của khối doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân trong tiến trình hội nhập, được nhấn mạnh hơn bao giờ hết. Trên cơ sở đánh giá tổng quan tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam từ năm 2007 đến nay, Báo cáo dẫn đề của nhóm nghiên cứu Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam bình luận: việc củng cố vai trò của khu vực tư nhân trong nước cần giữ vị trí trung tâm trong chương trình nghị sự tổng thể nhằm thích ứng cao với hội nhập. Ba chuyển biến quan trọng cần thực hiện để hiện đại hóa nền kinh tế bao gồm chuyển dịch từ nông nghiệp sang sản xuất công nghiệp và dịch vụ; chuyển dịch từ doanh nghiệp nhà nước sang doanh nghiệp tư nhân và chuyển dịch từ định hướng “hướng nội” sang “hướng ngoại”…
Trong khi có ý kiến lo ngại là dường như các doanh nghiệp Việt Nam sau hai thập kỷ hội nhập (tính từ thời điểm gia nhập ASEAN đến nay) vẫn đang “lúng túng trong việc tìm ra cách thức để hội nhập hiệu quả”, thì cũng có nhiều ý kiến cho rằng vì “đồng tiền liền khúc ruột”, nên hầu hết doanh nghiệp rất linh hoạt. Nếu như hệ thống quản lý nhà nước của chúng ta thay đổi theo hướng chuyển sang nhà nước đồng hành, kiến tạo thay vì nhà nước quản lý, đứng bên trên doanh nghiệp, thì những tiềm năng to lớn từ hội nhập sẽ được hiện thực hóa. Sự hỗ trợ từ Nhà nước là hết sức cần thiết để các doanh nghiệp Việt Nam - còn rất nhỏ bé và yếu ớt trong cuộc chơi với các đối thủ sừng sỏ, dày dạn kinh nghiệm - có thể tồn tại, lớn lên và cạnh tranh sòng phẳng trong một “thế giới phẳng”. Hay, nói như Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc, làm thế nào để hương thơm của hoa hồng FTA (Hiệp định tự do thương mại) mang lại hạnh phúc cho toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp, nhất là “cô con gái rượu” kinh tế tư nhân - vốn chưa khỏe và dễ bị tổn thương...
ANH THƯ
