Trong thập niên đầu tiên của thế kỷ 21, nhân loại tiếp tục chứng kiến sự phát triển vũ bão của nền khoa học - công nghệ. Đối với nước ta, sau khi chính thức kết nối với mạng Internet toàn cầu vào năm 1997 và gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007, sự hội nhập đã ngày càng sâu rộng. Sự hội nhập đó mang lại nhiều lợi ích về chính trị - kinh tế - giáo dục - văn hóa… Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đã xuất hiện không ít vấn đề hạn chế, tiêu cực. Trong đó, nổi lên là tình trạng tội phạm công nghệ cao.
Không chỉ gây thiệt hại nặng nề về vật chất, tội phạm công nghệ cao còn gây ra nhiều thiệt hại về tinh thần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị thương hiệu của nhiều doanh nghiệp, thậm chí là uy tín quốc gia. Đặc biệt, tội phạm công nghệ cao còn là nhân tố gây xói mòn lòng tin giữa con người với con người, tạo ra sự bất ổn xã hội.
Điều đáng lo ngại là tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi; phạm vi hoạt động rộng lớn, có kết nối nhiều nhóm tội phạm ở nhiều quốc gia khiến quá trình điều tra, phát hiện, bắt giữ ngày càng khó khăn, phức tạp.
Tại Việt Nam, trong những năm qua đã xuất hiện nhiều vụ sử dụng công nghệ cao để lừa đảo. Đặc biệt, nhiều nhóm tội phạm nước ngoài đã vào Việt Nam với các vỏ bọc như: du khách, chuyên gia tư vấn nuôi chim yến, nhà đầu tư… nhưng thực chất là sử dụng công nghệ cao để ăn cắp tiền từ tài khoản của hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người ngay tại Việt Nam và ở nhiều quốc gia khác.
Trong đó, điển hình là vụ bắt 59 người nước ngoài và 3 người Việt đồng phạm tại TP Tuy Hòa (Phú Yên). Các đối tượng này đã sử dụng các thiết bị công nghệ cao để lừa đảo tiền qua mạng. Trước đó, lực lượng công an cũng đã phát hiện nhiều người nước ngoài sử dụng công nghệ cao để lừa đảo tại TPHCM, Cần Thơ, Bình Dương…
Hoạt động tin tặc ngày càng lan rộng trên toàn thế giới. Ở nước ta, các hoạt động tin tặc xuất hiện ngày càng nhiều trong những năm qua nhưng nổi bật và gây nhiều tổn thất nhất là một số cuộc tấn công gần đây. Trong đó điển hình là các đợt tấn công vào báo điện tử Việt Nam Net bằng kỹ thuật từ chối dịch vụ DDOS khiến hệ thống server quá tải, bạn đọc không thể truy cập hoặc rất khó truy cập. Đầu tháng 6-2011, hàng trăm website của Việt Nam đồng loạt bị tấn công, trong đó có không ít website của các cơ quan nhà nước.
Điều này cho thấy, trong thế giới hiện đại, bên cạnh các hiểm họa của chiến tranh hạt nhân, chiến tranh hóa học, nguy cơ xảy ra các cuộc chiến tranh mạng là hoàn toàn có thật với hậu quả không kém phần khốc liệt.
Để chủ động phòng ngừa, hạn chế thiệt hại do tin tặc gây ra, các cơ quan chức năng cần sớm xây dựng chiến lược tổng thể về an ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao mang tầm quốc gia. Trong đó, cần nhanh chóng hoàn thiện hành lang pháp lý về an ninh mạng; xây dựng chế tài đủ mạnh nhằm trừng trị tội phạm công nghệ cao, đảm bảo sự răn đe. Tăng cường sự phối hợp với lực lượng cảnh sát mạng của nhiều quốc gia trên thế giới để nâng cao khả năng điều tra ngoài biên giới, phát hiện sớm các âm mưu tấn công những mục tiêu quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng.
Ngoài ra, cần đầu tư trang thiết bị hiện đại, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu mới trong phòng chống tội phạm công nghệ cao. Đồng thời, từng bước xây dựng các trung tâm an ninh mạng hiện đại, có đủ năng lực bảo vệ hệ thống mạng quốc gia trước các đợt tấn công từ bên trong lẫn bên ngoài biên giới nước ta.
Đối với các doanh nghiệp, các đơn vị thường bị hacker tấn công, cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch đảm bảo an ninh mạng trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Từ đó từng bước triển khai các kế hoạch đầu tư trang thiết bị, nhân lực và xây dựng kế hoạch phòng thủ phù hợp. Đối với một số tổ chức, nhất là các ngân hàng, tổ chức tín dụng, dữ liệu có tầm quan trọng đặc biệt. Do đó, bên cạnh hệ thống phòng thủ, cần tính tới phương án lưu trữ dữ liệu hợp lý. Ngoài ra, đối với các thông tin có tính bảo mật cao nên mã hóa ở mức độ cao nhất có thể.
Trong tương lai, tội phạm công nghệ cao sẽ là một trong những vấn đề gây nhức nhối trên phạm vi toàn cầu. Không chỉ là các vụ tấn công mạng nhằm mục đích lừa đảo tiền mà còn là những cuộc chiến trên mạng giữa các tổ chức, các quốc gia đối nghịch nhau. Do đó, việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý tội phạm công nghệ cao kịp thời sẽ góp phần vào sự ổn định của cộng đồng, tạo điều kiện để xã hội phát triển bền vững.
Tô Nguyễn
