Kết luận thanh tra tại một số trung tâm đăng kiểm vừa được Thanh tra Bộ GTVT công bố khiến không ít người giật mình. Trong số hàng loạt sai phạm đã được “chỉ mặt, đặt tên”, có những sai phạm đạt đến mức độ “khó tin”, chẳng hạn, tại một trung tâm đăng kiểm, có trường hợp xe bị bẹp, biến dạng đầu xe hoặc biển số bị gãy, gập không đọc được biển số nhưng kiểm định xe vẫn đạt.
Kết luận của Thanh tra Bộ GTVT về chất lượng đăng kiểm cũng rất phù hợp với tình hình thực tế kiểm tra phương tiện tại một số địa phương trong thời gian vừa qua khi hàng loạt sai phạm liên quan đến đăng kiểm được phát hiện. Ví dụ, tại Hà Nội, Thanh tra Bộ GTVT vừa tiến hành kiểm tra đột xuất đối với loại xe khách giường nằm, kết quả cho thấy, 90% phương tiện được kiểm tra không đạt chuẩn, hầu hết đều thiếu hoặc không đảm bảo đầy đủ các điều kiện về thiết bị khi xe lưu hành như dây bảo hiểm cho hành khách, bình chữa cháy, búa thoát hiểm. Nguy hiểm hơn, nhiều xe đã được hoán cải sai so với hồ sơ thiết kế, trong đó lỗi phổ biến là lắp thêm số ghế giường nằm để “nhồi nhét” hành khách. Có xe chỉ có 35 ghế nhưng nhà xe đã tự ý cơi nới thêm 5 ghế chen giữa vào tầng 2 của xe, toàn bộ khoang sau, phía trên nắp máy, đã gia cố thành khoang nằm.
Theo các chuyên gia giao thông, việc hoán cải “vô tội vạ” này có thể khiến chiếc xe sẽ bị lệch tâm khi chạy và đặc biệt trở nên nguy hiểm, dễ bị lật mỗi khi vào cua... Đây có lẽ cũng là một trong những nguyên nhân khiến tình hình tai nạn giao thông luôn là vấn đề nhức nhối trong nhiều năm qua. Vậy trách nhiệm của cơ quan đăng kiểm ở đâu khi hàng trăm, hàng ngàn phương tiện không đảm bảo kỹ thuật, an toàn vẫn đang lưu thông trên đường?
Nói đến những sai phạm của cơ quan đăng kiểm phải nói đến tình trạng tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm vẫn diễn ra lâu nay. Những chiêu trò sách nhiễu của một số cán bộ đăng kiểm, những “tiền lệ” xấu giúp lọt lưới đăng kiểm dễ dàng vẫn được các chủ phương tiện truyền tai nhau. Chính Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Trần Kỳ Hình cũng phải thừa nhận, một số đăng kiểm viên năng lực còn hạn chế, đạo đức nghề nghiệp giảm sút, gây phiền hà cho các chủ phương tiện. Và không ai khác, vị tư lệnh ngành, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng, đã rất chua chát khi nhận xét về tình trạng tiêu cực tại cuộc họp mới nhất với Cục ĐKVN: “Tiêu cực của đăng kiểm có thể tiền không nhiều, chỉ vài trăm ngàn đồng nhưng gây nhiều nguy hại cho xã hội”. Một đăng kiểm viên chỉ cầm một vài trăm ngàn để không khám xe, không kiểm tra kỹ thuật là cấp giấy đăng kiểm cho xe đi, thậm chí có tình trạng chủ phương tiện đi đăng kiểm nhưng không mang phương tiện, chỉ mang giấy tờ đến là xong, khiến hàng trăm ngàn xe không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật trở thành những hung thần trên đường, mất an toàn giao thông, phá hoại cầu đường, gây hậu quả lớn cho xã hội, môi trường phát triển đất nước.
Rõ ràng, siết chặt công tác đăng kiểm đang trở nên bức xúc hơn bao giờ hết. Những sai phạm về đăng kiểm đã và đang được các cơ quan chức năng chỉ ra, thế nhưng, làm thế nào để ngăn chặn tình trạng tiêu cực trong đăng kiểm, làm thế nào để siết chặt và nâng cao chất lượng hoạt động đăng kiểm vẫn đang là câu hỏi không dễ trả lời. Những giải pháp mà Cục ĐKVN đưa ra như tăng cường thanh tra nội bộ, xử nghiêm vi phạm, tăng cường giám sát bằng camera... xem ra không có gì mới bởi đó vẫn là những giải pháp được nêu trong các báo cáo tổng kết, triển khai kế hoạch hàng năm của cơ quan này. Vấn đề là những giải pháp đó tới đây sẽ được thực hiện tại chỗ như thế nào? Cơ chế phối hợp kiểm tra phương tiện đang lưu thông để phát hiện kịp thời lỗi liên quan đến đăng kiểm ra sao? Trách nhiệm của cơ quan đăng kiểm và người đứng đầu cơ quan đăng kiểm được xác định thế nào khi các sai phạm được phát hiện và gây hậu quả nghiêm trọng? Đặc biệt, chủ trương xã hội hóa công tác đăng kiểm là đúng, nhưng tới đây sẽ siết chặt quản lý bằng cách nào bởi nếu buông lỏng thì trung tâm đăng kiểm xã hội hóa sẽ là những nơi dễ “lọt lưới” sai phạm nhất.
Thông tin từ Cục ĐKVN vừa cho biết, Đề án nâng cao chất lượng và chống tiêu cực trong công tác đăng kiểm đang được cơ quan này gấp rút xây dựng và sẽ hoàn thành trong tháng 4 để trình Bộ GTVT. Nội dung của đề án này chưa được công bố, nên những giải pháp mới để chống “lọt lưới” đăng kiểm sẽ được triển khai với tinh thần thế nào thì chúng ta còn phải chờ. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ trưởng Đinh La Thăng, có thể hy vọng chất lượng công tác đăng kiểm tới đây sẽ được cải thiện.
BÍCH QUYÊN
