Ngày 14-10, tại cuộc họp góp ý về cải cách thủ tục trong lĩnh vực thuế, hải quan, đại diện các doanh nghiệp (DN) cho biết, DN bị làm khó không chỉ do quy định không rõ ràng, mà còn do cán bộ thực thi quy định trên tự ý vận dụng luật theo nhiều cách.
Ông Nguyễn Văn Bé, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ khu chế xuất, khu công nghiệp TPHCM, cho biết Nghị quyết 19 của Chính phủ về việc cải cách thủ tục thuế, hải quan đã thể hiện rất rõ mục đích, yêu cầu, phân công. Thế nhưng đến nay, chưa đến phân nửa tỉnh, thành phố triển khai thực hiện nghị quyết này. Khó khăn của DN không đơn thuần chỉ là thủ tục hành chính, mà là bị cán bộ hải quan làm khó. Cụ thể, trong 62 DN xuất nhập khẩu, phần lớn DN cho biết họ vừa phải làm thủ tục hải quan điện tử nhưng vẫn phải làm thủ tục hải quan thủ công. Khi DN khai báo giao nhận hàng vẫn thường có hiện tượng nhân viên hải quan vòi vĩnh, chung chi. DN càng lớn càng bị làm khó. Không chỉ vậy, trong quá trình xác nhận hàng hóa qua khu vực giám sát, cán bộ hải quan thường yêu cầu DN cung cấp thông tin, giấy tờ ngoài quy định. Nội dung kiểm tra cũng rất chồng chéo, trùng lắp. Tuy nhiên, điều đáng nói là nhân viên hải quan thường không chấp nhận giải thích chính đáng của DN và đưa ra các mức phạt tối đa nhằm bắt DN phải chi riêng để giảm tiền phạt thực tế xuống.
Đồng quan điểm này, ông Trần Đức Thịnh, Viện trưởng Viện Điện, Điện tử, Tin học TPHCM, cho rằng sở dĩ cán bộ hải quan, thuế có thể làm khó DN xuất phát từ hệ thống văn bản không minh bạch, cộng với đội ngũ cán bộ thực thi tùy ý vận dụng, nên DN mới điêu đứng. Cơ chế hiện nay dễ tạo điều kiện cho các hành vi “bôi trơn”, dễ phát sinh tiêu cực phí.
Để cải cách lĩnh vực thuế, hải quan, theo ông Nguyễn Văn Bé, nhất thiết phải quy định rõ ràng các thủ tục hành chính thuế và hải quan. Về phía Tổng cục Thuế và ngành hải quan, phải có đường dây nóng tiếp nhận phản ánh. Người tiếp nhận phải có quyền, có chức năng làm trọng tài cho DN trong trường hợp cán bộ hải quan, thuế làm khó DN, hoặc trường hợp DN cần tham vấn để hoàn tất thủ tục hành chính cần thiết. Đặc biệt, phải có biện pháp chế tài đối với cán bộ thuế, hải quan làm sai hoặc cố tình làm chậm thủ tục gây mất thời gian, tiêu tốn lãng phí chi phí của DN. Riêng ông Trần Đức Tụng, Chánh văn phòng Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, cho rằng nên giảm tối đa việc tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ hải quan, thuế với DN. Và để làm được điều này, các cơ quan chức năng phải nâng cấp hệ thống quản lý điện tử, hạn chế thanh toán bằng tiền mặt. Bên cạnh đó, DN được quyền lựa chọn cách đóng thuế nào phù hợp và thuận tiện cho DN nhất. Theo đó, cần đa dạng hình thức nộp thuế như nộp điện tử, nộp qua ngân hàng…, thay vì chỉ có cách duy nhất là buộc phải nộp thuế qua điện tử.
ÁI VÂN
