Những năm gần đây, TPHCM là địa phương tiên phong thực hiện chương trình tái cấu trúc doanh nghiệp (DN). Tuy nhiên, việc đầu tư, đổi mới công nghệ phục vụ sản xuất công nghiệp trên địa bàn TPHCM chỉ đang diễn ra lác đác tại một vài nơi. Điều này khiến chất lượng hàng hóa và sức cạnh tranh của DN nội suy giảm. Tại Hội nghị “Kết nối nhà tư vấn - DN thực hiện tái cấu trúc” do Sở KH-CN TPHCM tổ chức chiều 14-10, đại diện các DN khẳng định nếu không sớm thực hiện tái cấu trúc, hàng Việt có khả năng sẽ thua ngay trên sân nhà.
Nhiệm vụ bắt buộc
Sở KH-CN TPHCM cho biết một trong những yếu tố quan trọng bắt buộc DN thực hiện trong quá trình tái cấu trúc chính là ứng dụng đổi mới công nghệ. Đánh giá kết quả này, Sở KH-CN cho biết từ những năm 2008 - 2013, “Chương trình chế tạo thiết bị sản phẩm thay thế nhập khẩu” của UBND TPHCM đã có sức lan tỏa rất lớn, 13 DN đã tham gia đầu tư 64,9 tỷ đồng chế tạo thiết bị, sản phẩm thay thế nhập khẩu; 100% đề tài, dự án của chương trình đều có địa chỉ ứng dụng tại DN; trong đó 82,7% dự án thực hiện thuộc các ngành ưu tiên của thành phố, như cơ khí, điện tử - công nghệ thông tin, hóa dược, nhựa - cao su... Bên cạnh đó, chương trình chế tạo robot đã từng bước giúp DN tiếp cận khoa học công nghệ trong các lĩnh vực điện tử, cơ khí, công nghệ thông tin nhằm tiến tới làm chủ công nghệ tự động hóa trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ...
Doanh nghiệp tìm hiểu thiết bị hiện đại để đổi mới công nghệ sản xuất. Ảnh: TẤN BA
Ông Nguyễn Khắc Thanh, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM đánh giá, mặc dù việc đẩy mạnh ứng dụng KH-CN vào sản xuất của các DN TPHCM đã đạt được nhiều kết quả, nhưng trên thực tế, số DN tham gia chương trình còn ít. Một số DN nhà nước còn làm theo cách đối phó, bản thân lãnh đạo DN cũng chưa thực sự quan tâm đến tái cấu trúc.
Bà Huỳnh Thị Thu Hằng, Chủ tịch HĐQT Công ty In An Lạc cho rằng, DN Việt Nam đã đi chậm hơn các nước trong đổi mới, quản trị sản xuất. Như trong lĩnh vực in, cách đây 20 năm để ra một sản phẩm có đến hàng chục khâu. Nhưng nay chỉ qua 2 công đoạn đã ra 1 sản phẩm in. Hiện mỗi tháng xử lý 1.000 đơn hàng, ngắn thì 2 ngày, dài thì 2 tuần. Chưa kể, các đơn hàng yêu cầu ngày càng khắt khe về thời gian giao hàng, tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng cao hơn… Nếu không đổi mới công nghệ, tái cấu trúc toàn diện, DN sẽ không thể đáp ứng kịp yêu cầu của khách hàng. Dĩ nhiên, khi bạn đứng lại hoặc thụt lùi, sẽ vấp phải sự cạnh tranh, vượt lên của các DN khác.
Tái cấu trúc từ nội lực
Bà Hoàng Tố Như, Phó phòng Sở hữu trí tuệ, thuộc Sở KH-CN TPHCM, khẳng định muốn tái cấu trúc, cổ phần hóa, DN phải thẩm định đúng giá trị tài sản, nhất là tài sản trí tuệ (hay còn gọi tài sản vô hình). Trên thực tế, DN chuyển giao nhiều công nghệ nước ngoài. Nhưng ngặt nỗi, đơn vị chuyển giao lại không phải là chủ sở hữu công nghệ. Từ đó, gây lằng nhằng trong thẩm định sở hữu trí tuệ. “Khi DN tái cấu trúc, chuyển đổi mô hình kinh doanh, các loại văn bằng chứng nhận sở hữu tài sản trí tuệ có thể sẽ mất đi nếu chúng ta không rà soát và xác lập lại quyền. DN thường hay quên vấn đề này”, bà Như nói.
Ông Nguyễn Khắc Thanh cho biết, hiện UBND TPHCM đã giao Sở KH-CN TPHCM xây dựng Chương trình ứng dụng khoa học công nghệ trong các DN nhà nước, trong đó thống kê toàn bộ tài sản trí tuệ hiện có tại các DN; đề xuất giải pháp quản lý và bảo vệ đối với tài sản trí tuệ; xác định định mức tiêu hao năng lượng của các DN, mức tiết kiệm năng lượng từng năm và năng suất lao động của các DN; đề xuất mức tăng năng suất lao động cho những năm sau. Tuy nhiên, để chương trình này thành công, trước tiên DN phải chủ động và quyết tâm.
Hội thảo cũng thấy rằng, ứng dụng và đổi mới công nghệ là nhiệm vụ bắt buộc, không phải bàn cãi thêm, nhưng con người cũng quan trọng không kém. Singapore đã có một giai đoạn dài hơi tập trung tái cấu trúc DN. Mỗi 10 năm họ tập trung vào từng yếu tố như cải tiến lao động, kỹ năng, công nghệ và hiện nay là kinh tế tri thức. Nhưng ở thời điểm nào, họ cũng coi trọng con người, đó phải là con người biết quản trị tốt DN, quản lý tốt công nghệ. DN Việt Nam cũng cần thực hiện tái cấu trúc ngay từ phần việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhân lực của mình…
TƯỜNG HÂN
