Ngày 16-2-2007 tới, lễ trao giải thưởng hàng năm lần thứ 30 của điện ảnh Nhật Bản Japan Academy Awards (JAA) dành cho những bộ phim xuất sắc nhất sẽ diễn ra tại thủ đô Tokyo. Bộ phim Bushi no Ichibun (Love and Honor – Tình yêu và danh dự, hay Tâm hồn võ sĩ samurai – 2006) của đạo diễn danh tiếng Yamada Yoji, với 12 đề cử trên tổng số 15 giải thưởng, đang dẫn đầu các danh sách đề cử, từ giải thưởng dành cho bộ phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất, kịch bản phim hay nhất, nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, tới nhạc phim hay nhất, hình ảnh đẹp nhất…, chỉ không có đề cử cho giải nam diễn viên chính xuất sắc nhất mà thôi.
- Ba bộ phim về samurai
Áp-phích bộ phim Tình yêu và danh dự
Đây là bộ phim cuối cùng trong loạt ba bộ phim về đề tài võ sĩ samurai nước Nhật xưa của đạo diễn lừng danh 75 tuổi, vốn đã có một “hành trang” gồm hơn 80 bộ phim này. Hai bộ phim trước đó là The Twilight Samurai (Người võ sĩ của hoàng hôn – 2002; 12 giải thưởng JAA, được đề cử tranh giải Oscar năm 2004) và The Hidden Blade (Lưỡi gươm ẩn hình, hay Võ sĩ samurai và người hầu gái - 2004).
Các bộ phim của đạo diễn Yamada được xây dựng dựa trên những truyện ngắn của Fujisawa Shuhei (1927-1997), một trong những nhà văn đại chúng nhất của nền văn học Nhật Bản đương đại (các tác phẩm của ông đã được in ra tới hơn 23 triệu bản). Nhân vật chính trong các tác phẩm của Fujisawa thường là những võ sĩ samurai khiêm nhường, thuộc tầng lớp dưới, sống trong thời kỳ Edo (1603 – 1868).
Đó là một giai đoạn đầy biến động của lịch sử nước Nhật, giai đoạn chuyển tiếp giữa chế độ lãnh chúa phong kiến sogun và thời kỳ phục hồi triều đại Meiji (1868). Buộc phải mở cửa ra nước ngoài, nước Nhật bị giằng xé trước những ảnh hưởng đến từ phương Tây và nguy cơ bị mất dần đi những giá trị truyền thống hình thành sau hơn 2 thế kỷ rưỡi đóng cửa. Tầng lớp samurai khi ấy chiếm khoảng 5% dân số, tiền bạc đối với họ chẳng có nghĩa lý gì và họ sống theo một số quy tắc nhất định, phục vụ trung thành các lãnh chúa của mình…
- Tình yêu thử thách danh dự
Một cảnh trong phim
Bushi no Ichibun được công chiếu trên toàn nước Nhật từ tháng 12-2006 và rất thành công. Trong phim, Mimura Shinojo (do Kimura Takuya đóng - anh từng tham gia diễn xuất trong bộ phim 2046 của đạo diễn Vương Gia Vệ, bên cạnh Củng Lợi, Chương Tử Di, Trương Mạn Ngọc, Vương Phi và Lương Triều Vỹ) chuyên làm việc nếm thử thức ăn cho vị lãnh chúa. Nếu thức ăn có chất độc, anh sẽ là người bị mất mạng trước. Đây là một cách để các võ sĩ samurai tỏ rõ lòng trung thành của mình đối với chủ nhân.
Trong một lần nếm món ốc sên sống có độc, cả hai mắt Mimura vĩnh viễn mất ánh sáng. Nỗi bất hạnh của anh không dừng lại ở đó. Không nguồn sinh sống, vợ anh, Kayo (do Dan Rey đóng) buộc phải cầu cứu một người giàu có và bị thất thân. Tâm hồn Mimura rất đỗi đau đớn, bị giằng xé giữa một bên là danh dự samurai, một bên là tình yêu dành cho người vợ thương yêu mình hết mực.
Cuối cùng tình yêu đã thắng, hay chính danh dự được thử thách bởi tình yêu. Đạo diễn Yamada cho hay, qua bộ phim này, cùng với 2 bộ phim trước, ông đã nói được điều muốn nói: tâm hồn của võ sĩ samurai cũng rất “người”, như tất cả mọi người… Bộ phim được vinh dự chọn chiếu khai mạc Liên hoan phim quốc tế Tokyo lần thứ 19 tổ chức cuối tháng 10-2006 vừa qua. Tại LHP Berlin (Đức) sắp tới (từ 8-2 tới 18-2-2007), Bushi no Ichibun cũng được giới thiệu rộng rãi.
Cần nói thêm về nam diễn viên chính Kimura Takuya. Anh vốn là thành viên nhóm nhạc SMAP nổi tiếng (gồm 4 chàng trai) và là diễn viên điện ảnh sáng giá của Nhật Bản. Sau bộ phim 2046, Takuya thực sự trở thành ngôi sao tầm cỡ quốc tế. Trước thềm JAA, anh đã từ chối đưa tên mình vào danh sách đề cử nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Đây là một việc làm rất hi hữu (trừ vài trường hợp bất khả kháng), gây nên những tranh luận nhỏ xung quanh bộ phim. Trong khi đó, “fan xi-nê-ma” châu Á vui mừng “tái” khám phá điện ảnh Nhật Bản, sau những bộ phim dồn dập của “làn sóng Hàn Quốc”….
NGỌC HÀ
