Kinh tế khó khăn kéo dài đã làm “sức khỏe” doanh nghiệp (DN) suy yếu nghiêm trọng (thể hiện rõ nhất qua việc trong 3 tháng đầu năm gần 12.000 DN đăng ký phá sản và xin ngừng hoạt động) và được nhìn nhận là còn khá lâu mới phục hồi được. Tình thế khó khăn này còn thể hiện ở chỗ sức cầu của thị trường vẫn rất yếu và đang tiếp tục giảm. Lạm phát kéo dài, lượng hàng tồn kho lớn làm giảm mạnh lợi nhuận DN và thu nhập thực tế của dân cư.
Những khó khăn của lực lượng chủ lực đóng góp vào tăng trưởng và phát triển kinh tế cũng đồng nghĩa với xu hướng giảm thấp tốc độ tăng trưởng. Tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng DN hiện nay không phải là bài toán đơn giản khi mà dư địa chính sách chống lạm phát và ổn định vĩ mô bị thu hẹp đáng kể.
Trong một đề xuất các biện pháp hỗ trợ DN trong thời gian tới, theo Bộ KH-ĐT, Chính phủ cần tập trung cao độ tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Cùng với đó, Chính phủ xem xét tiếp tục giãn thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập DN đối với một số đối tượng. Về lâu dài, cần sửa Luật Thuế thu nhập DN để giảm dần tỷ lệ huy động, khuyến khích đầu tư, tái đầu tư.
Còn theo một lãnh đạo của Viện Kinh tế Việt Nam, giải pháp cho bối cảnh hiện nay là cần có sự tập trung sức mạnh kinh tế quốc gia để cứu DN, trong đó, đặc biệt chú trọng đến nhiệm vụ cứu DN khỏi tình trạng đình đốn sản xuất – kinh doanh. Phần trách nhiệm chính trong công cuộc này phải trao cho chính sách tài khóa với các biện pháp như: giảm thuế DN từ mức 25% xuống 20%, miễn hoặc giảm đáng kể các loại thuế khác (như các loại thuế nhập khẩu) thay vì giãn thuế; tránh áp dụng tùy tiện các loại phí, gây ra tình trạng “loạn phí”, ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tin xã hội, tạo thêm gánh nặng cho DN.
Đồng thời, phải có phương thức và lộ trình tích cực để hạ nhanh lãi suất chứ không thể theo lộ trình tuần tự chậm chạp (mỗi quý giảm 1% lãi suất), vừa không cứu được DN, vừa gây ra những kỳ vọng không phù hợp về lãi suất, dẫn đến chỗ lựa chọn hành động gây méo mó, làm chệch mục tiêu chính sách là cứu DN trên nền tảng kiềm chế lạm phát. Những giải pháp đó được nhìn nhận là yếu tố chính của kịch bản hành động nhằm đạt được kịch bản tăng trưởng với những mục tiêu khiêm tốn hơn về tăng trưởng GDP, song khốc liệt hơn gấp bội về chống lạm phát, ổn định vĩ mô và tái cơ cấu.
Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này đã thành lập một tổ công tác để có đánh giá chính xác về những khó khăn của DN nhằm có giải pháp về tài chính để tháo gỡ khó khăn. Hiện đã có biện pháp là tiếp tục giãn thuế cho DN. Tuy nhiên, còn có giải pháp gì thêm về thuế hay không còn cần phải được tính toán.
Theo các chuyên gia, muốn đạt được các mục tiêu trên, tạo cơ sở cho sự thay đổi mạnh thì phải dám dùng những biện pháp mạnh, chấp nhận nền kinh tế chịu trả giá, chịu đau mới xoay chuyển căn bản tình hình, tạo lòng tin. Không thể trông chờ vào các giải pháp mang tính chữa cháy. Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là Chính phủ liệu trong điều kiện đặc biệt khó khăn như hiện nay có cần và có thể cắt giảm mạnh phần thu và chi ngân sách để hỗ trợ nền kinh tế, hỗ trợ khu vực DN và dân cư?
Ngọc Quang
