Khát vọng đổi đời

Xuất thân là nông dân chân lấm tay bùn và ít ai ngờ rằng, người đàn ông có nước da đen ngăm ấy lại có thể đứng đầu một hợp tác xã (HTX) chăn nuôi hiện đại với doanh thu trên 45 tỷ đồng/năm. Đó là ông Nguyễn Trọng Long, Chủ nhiệm HTX Chăn nuôi Hoàng Long ở thôn Tri Lễ (xã Tân Ước, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội).

Ông Nguyễn Trọng Long đang cho đào thêm 3 hố xử lý môi trường quanh trang trại nuôi heo

Ý tưởng đổi đời

Chúng tôi tìm đến HTX Chăn nuôi Hoàng Long ở sát bờ đê, nằm biệt lập với khu dân cư thôn Tri Lễ gần 1km. Một nữ công nhân chỉ tay về hướng xa, giới thiệu người đang điều khiển chiếc máy xúc là chủ nhiệm HTX. Thì ra HTX đang cho đào thêm 3 hố xử lý môi trường của trang trại nuôi heo, công việc rất bộn bề nhưng ông Nguyễn Trọng Long vẫn niềm nở đón tiếp chúng tôi.

Nhấp chén nước ấm ông Long mời thấy có vị đắng, tôi bèn hỏi thì ông Long đáp: “Đây là nước uống của người và… heo”, rồi giải thích đó là nước tam thất được HTX nghiên cứu làm đồ uống chính cho đàn heo trên 4.000 con.

Năm nay đã ngoài tuổi 50 và ông Long vẫn nhớ rõ những ngày đầu gầy dựng Tổ chăn nuôi Hoàng Long. Vốn là nông dân quanh năm “bán mặt cho đất bán lưng cho trời”, ông Long đi đến ý tưởng làm giàu trên chính quê hương mình vào năm 2005. Ông Long chia sẻ: “Thấy trên truyền hình đưa nhiều mô hình trang trại sản xuất hiệu quả nên tôi nghĩ quê mình cũng có những điều kiện như thế, thậm chí còn tốt hơn, vậy tại sao không làm?”. Nhưng một mình không thể có đủ số vốn cũng như kiến thức để thành lập trang trại, ông đã vận động 4 người bạn thân cùng góp vốn và chia nhau mỗi người đi học thêm một lĩnh vực về chăn nuôi để làm chủ được kiến thức, tiến tới làm ăn lâu dài.

Số tiền ban đầu các thành viên đóng góp được 5,4 tỷ đồng, số tiền khá lớn thời đó và ông Long biết có bạn phải đi cầm cố của cải trong nhà để lấy tiền đầu tư nên số tiền đó rất đáng quý, không được phép phí phạm.

Năm 2008, gặp lúc “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” khi xã Tân Ước cho dồn điền đồi thửa, ông Long cùng các thành viên đã tập trung đất lại mở trang trại với diện tích ban đầu 1,8ha. Đến tháng 7-2008, Tổ chăn nuôi và dịch vụ Hoàng Long chính thức đi vào hoạt động. Tin tưởng vào các cơ sở cung cấp giống của Nhà nước, ông Long đã mua 156 con heo nái ở Viện Chăn nuôi để về “khai trương” trang trại.

“Thời gian đầu, trang trại gặp vô vàn những khó khăn do chưa tìm được đầu ra, giá thức ăn chăn nuôi tăng, cách thức quản lý chưa hợp lý, đặc biệt vào quãng thời gian năm 2010 - 2013, giá thịt heo giảm mạnh do ảnh hưởng từ dịch heo tai xanh cũng như chất tạo nạc khiến trang trại gần như rơi vào khủng hoảng. Thời điểm đó, trang trại chỉ hòa và lỗ vốn (có đàn xuất chuồng, mỗi con lỗ 500.000 đồng), trong khi số heo nái tăng đàn lên 300 con, heo thịt 3.000 con nhưng đầu ra không có”, ông Long bộc bạch. Nhưng với quyết tâm và sự đồng thuận của các thành viên, trang trại đã khắc phục khó khăn và xây dựng thương hiệu thịt heo Hoàng Long bằng mô hình sản xuất hiện đại, khép kín, an toàn mà ông Long gọi là chu trình từ A đến Z.

Trang trại từ “A đến Z”

Dẫn chúng tôi tham quan trang trại vào lúc đàn heo đến giờ ăn, ngập tràn tiếng kêu “en éc”. Trước đó, chúng tôi phải đi qua cửa sát trùng bằng cloramin B và mặc đồ bảo hộ riêng biệt của trang trại mới được vào tham quan.

Thấy công nhân đang cho heo dùng loại thức ăn khá lạ, ông Long giải thích đó là thức ăn sinh học do trang trại tự ủ từ bắp, khoai, cám gạo, rau… để lên men chứ không sử dụng thức ăn công nghiệp. Trải qua thời gian nghiên cứu và thử nghiệm, đến cuối năm 2014, số heo nuôi bằng 100% thức ăn sinh học đã là 500 con/lứa và thời gian tới, HTX sẽ nuôi toàn bộ đàn heo bằng 100% thức ăn sinh học để “đoạn tuyệt” với thức ăn công nghiệp. “Dùng thức ăn sinh học phải mất khoảng 7 tháng mới được 100kg heo hơi (lâu hơn 2 tháng so với thức ăn công nghiệp) nhưng sẽ cho chất lượng thịt ngon hơn, giá thành cũng sẽ cao hơn nhưng tôi tin người tiêu dùng sẽ chấp nhận vì chất lượng và an toàn thực phẩm”, ông Long cho biết.

Bên cạnh đó, trang trại cực kỳ chú trọng đến nước uống của đàn gia súc. Theo ông Long, heo ăn một phần nhưng cần uống tới 3 phần nước, nếu nước không trong sạch sẽ gây ra nhiều dịch bệnh, đặc biệt là dịch tả. Trang trại đã nghiên cứu, điều chế nước từ những vị thảo mộc, quan trọng nhất là tam thất, vị thuốc mà chúng tôi vừa thưởng thức trước đó ở phòng khách. Ông Long lý giải, nước uống này nhằm tăng cường sức đề kháng và cho mùi vị thịt heo thơm ngon hơn bình thường, tạo nét đặc trưng riêng biệt của thịt heo Hoàng Long.

Không nhưng thế, tại mỗi khu chuồng đều được trang bị quạt thông gió và cửa sổ có rèm che để mùa hè được mát mẻ và ấm áp vào mùa đông. Hệ thống dẫn chất thải cũng được chú trọng đặc biệt, đầu tiên chất thải của heo sẽ được dẫn ra bể xử lý thô để tách nước và chất thải rắn, tiếp theo dẫn sang bể biogas để lấy nguyên liệu khí đốt và cuối cùng dẫn đến bể lọc sinh học với 3 lớp lọc gồm: lọc cát thạch anh, lọc cát vàng và cuối cùng lọc bằng than hoạt tính, kèm xử lý bằng ozone. Nguồn nước cuối cùng sẽ trong sạch và được đưa ra ao nuôi cá để có thêm nguồn thực phẩm cá tươi cho bữa cơm công nhân. Theo ông Long, hiện trang trại đang hoàn thiện khu giết mổ an toàn, dự kiến sẽ đi vào hoạt động đầu tháng 12 tới để phục vụ thi trường Tết Nguyên đán.

Năm 2015 và đầu năm 2016, ông Long có tham gia 2 chuyến tập huấn về quy trình giết mổ heo sạch tại Đức và Hà Lan do Cục Chăn nuôi và và Hội Nông dân Việt Nam tổ chức. Ông Long cho biết: “Ở nước ngoài, khâu giết mổ cực kỳ hiện đại, mỗi quy trình đều có bác sĩ thú y theo sát, con nào có dấu hiệu bị bệnh đều phải đem tiêu hủy và HTX Hoàng Long đang xây dựng khu giết mổ theo đúng tiêu chuẩn này”. Tham quan đến những hố môi trường đang được đào, chúng tôi thấy có phủ tấm bạt màu đen rất dày, ông Long cho hay  tấm bạt mua ở nước ngoài, có tuổi thọ 20 năm, lót bạt nhằm tránh nước thải rò rỉ ra đất nông nghiệp của người dân xung quanh.

Quy mô của HTX so với lúc thành lập hiện nay đã tăng khá nhiều, không ai ngờ rằng cánh đồng trũng thôn Tri Lễ ngày nào mùa màng thất thu, chuột bọ nhiều vô kể, nay đã trở thành trang trại nuôi heo rộng lớn với tổng diện tích hơn 22.000m2; trong đó có 9.000 chuồng trại, gần 500 heo nái sinh sản, 8 con heo đực lấy nọc và dự kiến đưa ra thị trường tết gần 1.000 tấn heo hơi. Số thành viên tham gia HTX cũng tăng lên 10 người, tạo công ăn việc làm cho gần 30 lao động khác với thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng.

Nhân rộng mô hình

Trước mắt, HTX Hoàng Long đang chuẩn bị mở 3 cửa hàng phân phối thịt thương phẩm tại xã Tân Ước, thị trấn Kim Bài (Thanh Oai) và Khu đô thị Linh Đàm. Ông Long cho biết, ngành chăn nuôi nước ta phụ thuộc rất nhiều vào thị trường, doanh nghiệp nước ngoài cũng hạn chế đầu tư vào ngành chăn nuôi vì rủi ro lớn, nông dân Việt Nam vẫn chịu nhiều thiệt thòi nhất khi thị trường có biến động. “Tôi mong Nhà nước quan tâm hơn đến ngành chăn nuôi, đặc biệt phát triển kinh tế trang trại hiện đại, đẩy mạnh mô hình kinh tế tập thể để giúp nông dân trở thành những công nhân nông nghiệp. Lúc đó họ sẽ được hưởng đầy đủ thành quả do mình tạo ra” ông Long tâm sự.

Ông Long luôn tâm niệm rằng, muốn sản xuất ra thực phẩm sạch phải có tâm, tuyệt đối không đặt lợi ích cá nhân lên trên sức khỏe người tiêu dùng, nhiều lúc kinh doanh thua lỗ nhưng HTX không bao giờ sử dụng chất cấm hòng gỡ lại vốn, vì vốn có thể gỡ lại bằng cách khác nhưng chữ tín và đạo đức đã mất thì khó lòng lấy lại.

Với điểm sáng trong kinh tế tập thể, HTX Hoàng Long nhiều lần được Liên minh HTX Việt Nam biểu dương khen thưởng, riêng cá nhân ông Nguyễn Trọng Long được UBND TP Hà Nội tặng bằng khen về thành tích trong phong trào “Nông dân điển hình tiên tiến giai đoạn 2005-2010”, được tặng danh hiệu “Người tốt việc tốt năm 2015” và mới đây là một trong 9 người được vinh danh “Công dân Thủ đô ưu tú năm 2016”.

NGUYỄN VĂN CÔNG