Là dịch vụ mới trong lĩnh vực vận tải công cộng bằng xe taxi trên địa bàn thành phố, dịch vụ Taxi Uber đang làm “nóng” thị trường kinh doanh taxi ở TPHCM.
Ứng dụng hiện đại
Về cơ bản, dịch vụ taxi Uber vẫn na ná như taxi truyền thống là hành khách gọi xe, đi xe và trả tiền. Chỉ có điều để sử dụng được dịch vụ này, người dân - hành khách phải tải ứng dụng Uber vào điện thoại di động thông minh (smartphone) và đăng ký tài khoản bằng thẻ tín dụng. Nói nôm na, ứng dụng Uber là ứng dụng di động kết nối tài xế taxi và hành khách, kết nối người cần đi xe và người có xe. Sau khi đã làm xong yêu cầu này, việc liên lạc, tìm xe của hành khách rất dễ dàng, đón tận cửa, đưa đến tận nơi yêu cầu. Mỗi khi có hành khách yêu cầu, tài xế ở nơi gần nhất sẽ đưa xe đến đón và toàn bộ quá trình đi, đến lẫn thanh toán cước đều do hệ thống của Uber trên mạng internet giải quyết.
Taxi truyền thống đang bị cạnh tranh không bình đẳng với Uber. Ảnh: PHẠM CAO MINH
Cách tính tiền cước sẽ theo công thức: “Tiền mở cửa + (600 đồng x thời gian đi) + (10.000 đồng x số km đã đi)” trong đó tiền mở cửa được ấn định là 5.000 đồng. Giả sử hành khách sử dụng taxi Uber cần đi một quãng đường dài 5km với thời gian đi 10 phút, số tiền người khách đó phải trả là: 5.000 đồng + (600 đồng x 10 phút) + (10.000 đồng x 5km) = 61.000 đồng. Tính ra bình quân mỗi cây số là 12.200 đồng, một mức giá đầy tính cạnh tranh với loại hình taxi truyền thống. Tiền cước được Uber tính và trừ trực tiếp vào thẻ tín dụng cá nhân hành khách ngay khi kết thúc hành trình, tức là người sử dụng taxi Uber không cần đến tiền mặt.
Tuy nhiên bản thân taxi Uber cũng có những hạn chế. Việc sử dụng thẻ tín dụng để thanh toán cước phí tuy là phương thức hiện đại nhưng lại là điểm trừ của dịch vụ này ở Việt Nam, đơn giản là vì còn nhiều người dân chưa dùng thẻ tín dụng. Ngoài ra, hiện số lượng xe tham gia dịch vụ taxi Uber tại thành phố chưa nhiều, chưa đầy 10 chiếc, tức là phạm vi “phủ sóng” dịch vụ taxi Uber vẫn hạn hẹp. Dịch vụ taxi Uber cũng không thể mở rộng tràn lan các địa phương bởi còn phụ thuộc vào điều kiện phát triển của mạng lưới viễn thông và 3G ở địa phương đó có tốt hay không.
Khách quan mà nói, việc ứng dụng phần mềm Uber trên Smartphone kết hợp sử dụng xe sang để phục vụ vận tải hành khách không phải là ý tưởng kinh doanh tồi. Người dân sẽ có nhiều sự chọn lựa hơn và sự cạnh tranh còn buộc taxi truyền thống phải quan tâm tạo dựng hình ảnh đẹp trong lòng công chúng thay vì để xảy ra những ấn tượng phản cảm như: phóng nhanh giành khách, taxi dù, taxi ma, đồng hồ tính tiền taxi bị tác động…
Còn đó những băn khoăn
Mới đây, Hiệp hội Taxi TPHCM đã có văn bản kiến nghị cơ quan chức năng xem xét làm rõ tính pháp lý của loại hình taxi Uber. Hàng loạt câu hỏi được Hiệp hội Taxi nêu lên như xe có phép chưa, nếu chưa thì có nên cấp phép không; việc chủ xe tham gia Uber để cung cấp dịch vụ vận chuyển là phù hợp quy định hay không; vấn đề quản lý, thu thuế đối với loại hình này… Ông Tạ Long Hỷ, Chủ tịch Hiệp hội Taxi TPHCM bức xúc nói rằng hoạt động này hoàn toàn trái với Nghị định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô.
Vẫn theo ông Hỷ, trên thực tế dịch vụ này tác động rất xấu đến doanh nghiệp taxi làm ăn chân chính, bởi đây là một phần mềm ứng dụng có thể kết nối điều hành tất cả các xe con nhàn rỗi để huy động chở khách nhưng lại không phải chịu điều kiện ràng buộc trong vận hành, trong khi các hãng taxi để được kinh doanh phải chịu biết bao nhiêu điều khoản, tài xế cũng phải có đầy đủ giấy tờ hành nghề. Nói cách khác, theo quan điểm của Hiệp hội Taxi thành phố, việc kinh doanh như taxi Uber là trái pháp luật.
Hiệp hội Taxi thành phố không quên lưu ý rằng đơn vị cung cấp dịch vụ này không đăng ký kinh doanh, đóng thuế cũng như chưa phải chịu bất cứ quy định nào của pháp luật Việt Nam. Nếu đà hoạt động này của taxi Uber tiếp diễn, các doanh nghiệp taxi truyền thống sẽ bị ảnh hưởng.
Về phần mình, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM cũng đã có công văn gửi Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt Nam, nêu rõ những xe tham gia Uber không có phù hiệu taxi, không có logo, không có đồng hồ tính cước như taxi truyền thống... Và như vậy, về bản chất đây là loại hình xe hợp đồng vận tải nhưng không hoặc chưa được cấp phép, không có phù hiệu xe theo quy định. Điều này cũng ảnh hưởng đến trật tự vận tải hành khách công cộng tại TPHCM. Sở kiến nghị Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ làm rõ tính pháp lý đối với loại hình dịch vụ này để có cơ sở xử lý. Sở GTVT cũng đề nghị Sở Thông tin và Truyền thông xem xét hoạt động của trang web uber.com và ứng dụng Uber.
Theo quy định tại Điều 67 Luật Giao thông đường bộ thì kinh doanh vận tải bằng ô tô là loại hình kinh doanh có điều kiện. Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình muốn kinh doanh phải đăng ký kinh doanh ngành “vận tải hành khách đường bộ trong nội thành, ngoại thành” tại Sở Kế hoạch - Đầu tư và sau đó phải tiến hành thủ tục cấp giấy phép kinh doanh vận tải tại Sở GTVT. Như vậy, nếu taxi Uber kinh doanh vận tải bằng ô tô mà không đăng ký kinh doanh và không có giấy phép kinh doanh vận tải là trái pháp luật, là kinh doanh trái phép. Hành vi kinh doanh trái phép này có thể dẫn tới hành vi trốn thuế.
THIỆN NHÂN
Hợp pháp hóa taxi Uber
Nên “hành xử” với loại hình kinh doanh taxi Uber như thế nào? Theo ông Trần Quang Phượng, nguyên Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TPHCM, trước khi trả lời câu hỏi này, nên bắt đầu bằng… một câu hỏi khác. “Người dân có lợi gì khi sử dụng taxi Uber? Trật tự an toàn giao thông TPHCM có bị ảnh hưởng tiêu cực bởi loại hình vận tải này?”. Khi mà các ứng dụng công nghệ đang ngày một triển khai rộng rãi, trả lời cho câu hỏi “người dân có lợi gì?”, đó là sự tiện lợi.
Chỉ cần bấm nút chiếc điện thoại thông minh của mình (có tải ứng dụng Uber) người dân có thể liên hệ ngay với chiếc xe ở gần nơi mình nhất, để được phục vụ. Trật tự an toàn giao thông của thành phố có bị ảnh hưởng? Tất nhiên, thêm xe, đường phố TPHCM đang quá tải sẽ bị quá tải thêm, nhưng phần lớn xe tham gia hoạt động taxi Uber là xe riêng của các cá nhân… Chủ xe tận dụng thêm dịch vụ này để tăng thu nhập. Điều này có nghĩa, trật tự an toàn giao thông TPHCM không bị ảnh hưởng nhiều nếu loại hình taxi Uber hoạt động.
Thế nhưng, đúng như kiến nghị của Hiệp hội Taxi TPHCM, loại hình taxi Uber đang hoạt động không tuân theo bất cứ quy định nào về vận tải và đặc biệt chưa phải đóng bất cứ khoản phí, thuế nào cho Nhà nước. Như vậy, rõ ràng loại hình taxi Uber đang cạnh tranh không bình đẳng với loại hình taxi truyền thống. Theo ông Lê Trung Tính, nguyên Trưởng phòng Quản lý Vận tải thuộc Sở Giao thông Vận tải TPHCM, giải pháp hay nhất cho taxi Uber là ngành chức năng nên thừa nhận và coi đây là sự phát triển tất yếu khi mà công nghệ thông tin đang dần chi phối rất nhiều lĩnh vực trong đời sống người dân. Ngành chức năng nên tổ chức cho các xe tham gia dịch vụ taxi Uber đăng ký kinh doanh và buộc họ phải nộp đầy đủ thuế và phí như các loại taxi khác.
Thực ra, không phải ở TPHCM mới có sự tranh cãi về hoạt động của loại hình taxi Uber. Cách đây không lâu, trên nhiều báo mạng có đưa tin về hoạt động này ở nước Mỹ. Taxi Uber ở Mỹ cũng gặp phải sự phản đối của các taxi truyền thống, nhưng nhiều người dân ở Mỹ vẫn thích loại hình này. Và đây là nguyên nhân chính để taxi Uber tồn tại và phát triển bất chấp sự phản đối của các taxi truyền thống.
Tôn trọng sự chọn lựa của người dân và dần đưa loại hình vận tải này vào quy định của pháp luật là cách giải quyết khả thi nhất trong thời điểm hiện nay.
TÂM ĐỨC
