Không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế, đó là khẳng định của Chính phủ nhằm định hướng xây dựng phát triển nền kinh tế xanh cho Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh thực trạng ô nhiễm môi trường ngày càng diễn biến phức tạp, hành vi vi phạm môi trường ngày càng tinh vi thì giải pháp dựa vào cộng đồng để tăng hiệu quả của các giải pháp bảo vệ môi trường là rất cần thiết. Xuất phát từ thực tế đó, UBND TPHCM đã phê duyệt và giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) triển khai tổ chức thực hiện giải thưởng môi trường, trong đó mở rộng đối tượng xét tặng cho cộng đồng. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, Phóng viên Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở TN-MT.
Doanh nghiệp có công trình bảo vệ môi trường, một trong những tiêu chí được xét tặng Giải thưởng Môi trường 201.7 Ảnh: THÀNH TRÍ
° Phóng viên: Tại sao giải thưởng môi trường năm 2017 lại bổ sung thêm đối tượng xét tặng là cộng đồng?
° Bà NGUYỄN THỊ THANH MỸ: Giải thưởng Môi trường được tổ chức lần đầu năm 2014. Giải thưởng năm 2014 có 12 cá nhân và 40 tập thể đã được vinh danh khen thưởng (trong tổng số 140 hồ sơ tham gia). Tuy nhiên, đối tượng xét tặng bao gồm cá nhân, tập thể chỉ tập trung chủ yếu là công dân Việt Nam hoặc công dân nước ngoài có năng lực hành vi dân sự, không trong thời gian bị tạm giam hoặc thi hành án theo quy định của pháp luật đang sinh sống ở TP HCM; cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong nước và các tổ chức của nước ngoài có tư cách pháp nhân, hoạt động hợp pháp trên địa bàn TPHCM.
Trong khi thực tế cho thấy, tại TPHCM hiện đang có rất nhiều tổ chức, câu lạc bộ, nhóm tình nguyện viên tham gia hoặc tự tổ chức các hoạt động bảo vệ môi trường. Những hoạt động của các đội nhóm trên đã và đang tạo ra những hiệu quả tích cực trong việc nâng cao nhận thức công tác bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư, cải thiện những điểm nóng ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, phát hiện và tố giác kịp thời những hành vi vi phạm môi trường của các tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất trên địa bàn thành phố. Do đó, giải thưởng môi trường mà không xét đến những đối tượng trên là một sự thiếu sót cho những nỗ lực bảo vệ môi trường của họ.
° Vậy những tiêu chí nào mà đối tượng cộng đồng phải đạt để được thành phố trao giải thưởng môi trường? Riêng những tiêu chí dành cho hai đối tượng là cá nhân và tập thể có thay đổi gì trong lần xét tặng giải thưởng năm 2017?
° Về tiêu chí xét tặng, Ban tổ chức chia thành hai nhóm tiêu chí. Theo đó, tiêu chí xét tặng cho cá nhân và cộng đồng sẽ chung. Còn tiêu chí dành cho tập thể sẽ xét riêng. Về từng tiêu chí cụ thể cho những nhóm đối tượng trên cũng được tinh giản gọn hơn, đồng thời cách thức chia điểm cho từng tiêu chí cũng rõ ràng và hợp lý hơn.
Cụ thể, về tiêu chí dành cho đối tượng là cá nhân và cộng đồng tập trung vào 4 vấn đề chính: đóng góp đối với sự nghiệp bảo vệ môi trường (tối đa là 45 điểm); tính hiệu quả về kinh tế - xã hội (tối đa 30 điểm); tính điển hình và ảnh hưởng đối với cộng đồng (tối đa 15 điểm); tính sáng tạo (tối đa 10 điểm). Còn tiêu chí xét chọn cho đối tượng là tập thể cũng tập trung vào 4 vấn đề, như: đóng góp đối với sự nghiệp bảo vệ môi trường (tối đa 45 điểm); tính hiệu quả về kinh tế - xã hội (tối đa 30 điểm); quy mô và phạm vi ảnh hưởng (tối đa 15 điểm); tính liên tục và thời gian tác động (tối đa 10 điểm).
Tuy nhiên, cũng phải nói thêm rằng, đây là giải thưởng xét trên sự tự nguyện tham gia của các đối tượng. Do đó, để có cơ sở cho Ban tổ chức xét chọn, tổ chức, cá nhân, tập thể và cộng đồng phải làm hồ sơ đề nghị xét tặng giải thưởng và gửi về cho Ban tổ chức hạn chót là cuối tháng 10-2016. Hồ sơ phải bao gồm đầy đủ các yêu cầu như bản đăng ký tham dự giải thưởng của tập thể, cá nhân, cộng đồng, 2 ảnh (cỡ 4x6cm) của cá nhân, biểu tượng (logo) của tập thể (nếu có); 5 bộ báo cáo thành tích của tập thể, cá nhân, cộng đồng. Nội dung của báo cáo thành tích gồm có: Phần nội dung chính bao gồm: các thông tin về tập thể, cá nhân; lĩnh vực đăng ký tham gia xét tặng giải thưởng môi trường; những thành tích và những đóng góp đối với sự nghiệp bảo vệ môi trường; phần phụ lục kèm theo là các tài liệu, ảnh, đĩa hình… chứng minh thành tích xuất sắc của cá nhân, tập thể và kết quả áp dụng trong thực tiễn thuộc các lĩnh vực xét tặng giải thưởng (nếu có). Riêng đối với tập thể là doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thì phụ lục hồ sơ đính kèm thêm bản sao quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường; hoặc bản sao quyết định phê duyệt đề án bảo vệ môi trường hoặc giấy xác nhận đăng ký đề án bảo vệ môi trường; hoặc giấy xác nhận đăng ký bản cam kết bảo vệ môi trường hoặc thông báo đăng ký bản cam kết bảo vệ môi trường; các văn bản khác chứng minh việc tuân thủ luật pháp về bảo vệ môi trường. Quan trọng nhất là tập thể, cá nhân, cộng đồng phải chịu trách nhiệm về những thông tin và kết quả được cung cấp trong hồ sơ.
°Có ý kiến cho rằng việc giới hạn số lượng đoạt giải thưởng trong lần xét tặng giải thưởng năm 2014 đã làm hạn chế sự tham gia cũng như tính công bằng cho những đối tượng đáng được nhận giải thưởng này. Vậy với giải thưởng môi trường lần 2, vấn đề này có được khắc phục?
° Đây là vấn đề khiến Ban tổ chức giải thưởng băn khoăn nhiều nhất. Trong lần 1, việc giới hạn số lượng đoạt giải thưởng 40 giải đã khiến nhiều đơn vị, tổ chức, cá nhân thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường nhưng không được chọn vì phải chọn ưu tiên theo thứ tự từ 1 - 40 những đối tượng xuất sắc nhất. Tuy nhiên, nếu mở rộng quá số lượng đoạt giải thì Ban tổ chức cũng lo lắng sẽ không đảm bảo về mặt chất lượng chuyên môn của giải thưởng. Do đó, trong giải thưởng môi trường năm 2017, Ban tổ chức đã đề xuất UBND TP phê duyệt nâng số lượng đối tượng đoạt giải lên 50 giải thưởng. Đây cũng là cơ sở để xem xét và sẽ điều chỉnh số lượng giải cho những lần sau.
Cũng phải nói thêm, tập thể, cá nhân và cộng đồng đoạt giải môi trường sẽ được nhận bằng khen của Chủ tịch UBND TP kèm theo tiền thưởng và biểu trưng của giải thưởng. Giải thưởng có giá trị trong thời gian 4 năm, sau thời gian 4 năm, các tập thể, cá nhân và cộng đồng này có quyền đăng ký tham gia xét chọn lại; tập thể, cá nhân và cộng đồng đoạt giải được phép thông báo, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc các hình thức giới thiệu khác; được khai thác và sử dụng logo, biểu trưng của giải thưởng trên sản phẩm, ấn phẩm của tập thể, cá nhân và cộng đồng trong thời gian giá trị pháp lý của giải thưởng, được hưởng các chế độ ưu đãi khác theo quy định của pháp luật. Các tập thể, cá nhân và cộng đồng đoạt Giải thưởng Môi trường TPHCM năm 2016 được giới thiệu tham gia Giải thưởng Môi trường Việt Nam năm 2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nếu không vi phạm các quy định pháp luật hiện hành tính từ thời gian đã được xét tặng).
ÁI VÂN (thực hiện)
