Xoài: Quả có vị ngọt, chua, tính bình, có tác dụng lý khí kiện tỳ, trị ho. Hột có vị ngọt, đắng, tính bình, tác dụng hành khí giảm đau. Dùng trị các chứng như miệng khát họng khô, tiểu tiện không thông… Giúp phòng ngừa ung thư kết tràng và bệnh do thiếu chất xơ trong thức ăn. Thực nghiệm chứng minh: Saponin trong xoài có tác dụng khử đàm trị ho và ngừa ung thư. Quả chưa chín ức chế vi khuẩn Staphylococcus, Escherichia coli. Một số ứng dụng thực tế như sau:
- Ho, đoản hơi, đàm nhiều: 1 quả sống, bỏ hột, rồi ăn cả vỏ quả, ngày 3 lần.
- Đầy bụng, ăn không tiêu: 1 quả sống, ăn cả vỏ, sáng và chiều 1 lần.
- Say tàu xe: ăn hoặc nấu nước uống.
- Viêm họng mạn tính, khan tiếng: Sắc nước uống thay trà, dùng nhiều lần.
Sung: có vị ngọt, tính bình, có tác dụng kiện tỳ vị (điều hòa chức năng hệ tiêu hóa); thanh thấp nhiệt, dùng chữa các chứng dạ dày - ruột thấp nhiệt (viêm, sưng…), công hiệu tiêu thũng giải độc, chữa các chứng ung nhọt sưng đau… Một số ứng dụng như sau:
- Rối loạn tiêu hóa, chán ăn: 1-2 quả sung tươi , mỗi sáng, chiều ăn 1 lần, dùng liền 4 ngày.
- Ung nhọt ra mủ hay vết thương lâu lành: Quả sung khô sao đen, tán bột mịn, dùng băng bó tại chỗ, ngày thay 1 lần.
- Trĩ đau ra máu: Sáng, chiều ăn 2 quả sung chưa chín, mỗi sáng, chiều 1 lần (4 quả).
- Người cao tuổi táo bón: Sung quả tươi 1-2 quả, ăn mỗi tối trước khi đi ngủ, dùng liền 5 ngày.
Mãng cầu xiêm: Quả xanh làm săn da. Hạt se, gây nôn, sát trùng. Người ta thường dùng quả để ăn. Thịt quả pha thêm nước và đường dùng xay sinh tố để giải khát, bổ mát và chống hoại huyết. Quả xanh phơi khô tán bột dùng trị kiết lỵ và sốt rét.
Ngày nay người ta dùng mãng cầu xiêm làm thức ăn trái cây cho người bệnh tiểu đường và cao huyết áp. Bài thuốc bà con đã dùng trị sốt rét với mục đích thường để chặn cữ (lên cơn sốt rét) như sau: Lá mãng cầu xiêm 15 lá, đâm vắt lấy nước cốt uống 1 lần, ngày uống 4 lần.
Lương y BÀNG CẨM
