Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 16-5 bắt đầu chuyến công du Trung Quốc. Vấn đề được dư luận chú ý nhất chính là an ninh và an toàn ở biển Đông khi Trung Quốc bồi đắp và xây dựng thêm hơn 800ha diện tích các đảo ngầm và bãi đá ở đây trong vòng 5 tháng qua.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Bắc Kinh ngày 16-5 trước khi hội đàm.
Ngoại trưởng Mỹ: Trung Quốc phải kiềm chế
Tại cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị ngày 16-5, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry thúc giục Trung Quốc có hành động giảm căng thẳng ở biển Đông và bày tỏ lo ngại về tốc độ và quy mô xây dựng các đảo trong khu vực. Theo Reuters, tại cuộc họp báo chung giữa Ngoại trưởng hai nước Mỹ - Trung, ông Kerry nói rằng, một trong những thế mạnh của mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc hiện nay là hai bên có thể nói chuyện thẳng thắn và ông nói rằng thông qua ông Vương Nghị, ông đã thúc giục Trung Quốc có những hành động để giảm bớt căng thẳng và cùng với các nước trong khu vực làm giảm căng thẳng, tăng triển vọng về một giải pháp ngoại giao. Còn ông Vương Nghị nói rằng Trung Quốc và Mỹ có “nhiều lợi ích chung hơn là sự khác biệt”, cả hai bên cần hành động theo tinh thần tôn trọng lẫn nhau, tìm kiếm điểm chung và gác lại khác biệt”.
Washington xem hành động của Bắc Kinh có thể đe dọa an ninh hàng hải trong khu vực vận chuyển hàng hóa toàn cầu quan trọng và được cho là giàu trữ lượng dầu mỏ và khí đốt. Vì vậy, Mỹ đang cân nhắc việc đưa tàu chiến và máy bay giám sát tới khu vực cách 12 hải lý các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng ở phía Nam biển Đông.
Sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, ông Kerry sẽ gặp các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự cấp cao của Trung Quốc. Các quan chức Lầu Năm góc tuần trước cho thấy rằng Trung Quốc đang xây dựng các đảo nhân tạo trên các rạn san hô ở biển Đông với tốc độ chưa từng có. Một chỉ huy quân đội Mỹ xem hành động này của Trung Quốc như công trình “Vạn lý trường thành trên cát”.
Mỹ sẽ hành động như thế nào?
Các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, việc bồi đắp và xây dựng các bãi đá ngầm và đảo ở biển Đông ảnh hưởng rất tiêu cực đến hình ảnh của Trung Quốc trên thế giới cũng như đến mối quan hệ của Trung Quốc với các nước láng giềng, sự ổn định trong khu vực, và có khả năng ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ - Trung Quốc. Theo AP, các quan chức Mỹ ngày càng tin rằng Washington cần phải gửi một tín hiệu rõ ràng về các hoạt động của Trung Quốc xung quanh quần đảo Trường Sa và các vùng lãnh hải khác, mặc dù Mỹ muốn tránh gây ra một cuộc khủng hoảng quân sự.
Mỹ nhấn mạnh rằng Công ước LHQ về Luật Biển chỉ chấp nhận các vùng đất tự nhiên cấu thành lãnh thổ, không công nhận đảo nhân tạo. Vì vậy, các quan chức Mỹ khẳng định rằng các nước “không thể xây dựng chủ quyền”.
Theo Los Angeles Times, quyết định của Mỹ đưa tàu chiến Fort Worth tới gần quần đảo Trường Sa cách đây không lâu nhằm gửi thông điệp đến Bắc Kinh rằng Washington không chấp nhận các vùng biển xung quanh quần đảo Trường Sa là lãnh hải của Trung Quốc. Báo này cho biết, quân đội Mỹ trong những tháng gần đây cũng đã tăng cường hoạt động tại biển Đông. Vào tháng 1, Hải quân Mỹ đã bắt đầu dùng máy bay tình báo P-8 Poseidon từ một căn cứ ở Philippines giám sát thường xuyên các hoạt động ở biển Đông. Nhà Trắng đang đứng trước áp lực của các nghị sĩ yêu cầu có những bước đi tích cực hơn để đối phó với những gì họ cho là mối đe dọa tiềm tàng của Trung Quốc liên quan đến hải phận và không phận quốc tế ở biển Đông. Ông Daniel Russel, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, cho rằng “không nghi ngờ gì nữa, Trung Quốc đang phải trả giá và cái giá ấy ngày càng đắt đối với hành vi của họ”.
THỤY VŨ (tổng hợp)
