Nỗ lực giảm nhanh tỷ lệ nước thất thoát

Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn

Năm 2015, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã kéo giảm tỷ lệ thất thoát nước còn 30,43%, so với yêu cầu của Chính phủ và TPHCM đề ra là 32%. Riêng 6 tháng đầu năm 2016, tỷ lệ thất thoát nước của SAWACO được kéo giảm xuống còn 27,83% (giảm 2,6% so với năm 2015)

Giảm 10,57% tỷ lệ thất thoát nước trong 6 năm

Theo báo cáo của SAWACO: tỷ lệ thất thoát nước từ mức 41% vào năm 2009 giảm xuống còn 30,43% vào năm 2015. Riêng giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2015, bình quân mỗi năm tỷ lệ thất thoát nước được SAWACO kéo giảm là 2%.

Tọa đàm công tác thực hiện giảm thất thoát nước tại Sở Giao thông Vận tải TPHCM.

Đạt được kết quả khả quan trên, ngành cấp nước TP đã thực hiện có hiệu quả nhiều giải pháp. Trong đó, việc đầu tiên là SAWACO đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện giảm nước thất thoát thất thu, làm cơ sở giúp công tác chỉ đạo và triển khai thực hiện giảm nước thất thoát thất thu được thống nhất, xuyên suốt từ cấp tổng công ty đến các đơn vị. Kế hoạch thực hiện giảm nước thất thoát cho từng năm đã được xây dựng và triển khai thống nhất, đồng bộ từ cấp tổng công ty đến từng đơn vị, trong đó Sawaco giao chỉ tiêu từng đơn vị cấp nước có sự kiểm tra, đôn đốc và đánh giá kết quả thực hiện định kỳ hàng quý, hàng tháng; triển khai và dần hoàn thiện mô hình nhân viên quản lý khu vực (mô hình caretaker) trong công tác quản lý, thực hiện giảm nước thất thoát.

Theo đánh giá của lãnh đạo SAWACO: bên cạnh các giải pháp về kỹ thuật cũng như về tài chính, công tác giảm thất thoát nước tại SAWACO thời gian qua đạt được kết quả cao vì ngành cấp nước thực hiện có kết quả phương châm: phát triển hướng về cộng đồng, khách hàng để phục vụ tốt hơn. Công tác thông tin tuyên truyền của SAWACO cũng được quan tâm tăng cường với nhiều hoạt động, hình thức thực hiện phong phú, đa dạng. Những chủ trương, hoạt động này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng mà còn tạo sự thấu hiểu, chia sẻ, đồng hành của cộng đồng đối với ngành cấp nước.

 SAWACO cũng đã triển khai thành công các chương trình hợp tác và trao đổi kinh nghiệm với các đơn vị trong và ngoài nước, như: chương trình hợp tác 4 bên với Cục cấp nước Yokohama, Công ty TNHH MTV Cấp thoát nước Thừa Thiên Huế và Trung tâm đào tạo ngành nước phiá Nam; hợp tác với Cục Cấp nước Osaka, Cục Cấp nước Bangkok thông qua các đợt đào tạo, trao đổi kinh nghiệm đã góp phần nâng cao năng lực, chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ nhân viên SAWACO. 

Niềm vui của người dân khi sử dụng nguồn nước sạch.

Đối với giải pháp kỹ thuật, ngành cấp nước theo dõi, kiểm soát được áp lực, lưu lượng và điều phối mạng lưới cấp nước  thông qua việc thành lập Trung tâm Điều khiển Phân phối (từ sự hỗ trợ của dự án USP Hà Lan). Công tác dò tìm rò rỉ chủ động đã được quan tâm thực hiện với số lượng và hiệu suất dò bể ngày càng được nâng cao. Số lượng các DMA (khu vực đồng hồ tổng) đã được các đơn vị chủ động thiết lập nhiều hơn với tỷ lệ nước thất thoát giảm được cho từng DMA cũng đã có được những kết quả khả quan hơn. Chủ động cải tạo ống mục và phát triển mạng lưới có chọn lọc. Các trang thiết bị phục vụ công tác dò tìm phát hiện rò rỉ cũng đã từng bước được trang bị nâng cấp ở mức độ khá hơn trước đây, tuy vẫn chưa đáp ứng được hoàn toàn yêu cầu nhưng cũng đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác dò tìm rò rỉ, xì bể ngầm tại các đơn vị.

Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý cũng đã được SAWACO quan tâm  triển khai áp dụng như: phần mềm quản lý van, họa đồ hoàn công iWMS; ứng dụng thiết bị đọc số cầm tay (handheld); số hóa họa đồ mạng lưới cấp nước (ứng dụng GIS vào công tác quản lý dữ liệu kỹ thuật - hệ thống SAWAGIS); trang bị phần mềm tính toán mô phỏng thủy lực vào công tác thiết kế và quản lý mạng lưới cấp nước góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành hệ thống cấp nước hướng đến tự động hóa.

Công nhân Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hòa dò bể đêm.

Bên cạnh đó, SAWACO cũng đã đầu tư ứng dụng công nghệ mới, tiên tiến như: lắp đặt biến tần cho các nhà máy nước góp phần tiết kiệm năng lượng và vận hành hiệu quả; sử dụng đồng hồ nước cấp C góp phần mang lại hiệu quả trong công tác giảm nước thất thoát vô hình.

Giá nước được điều chỉnh theo lộ trình trong giai đoạn 2010 - 2013 cũng đã giúp Tổng Công ty có thêm nguồn lực để thực hiện được các giải pháp kỹ thuật, góp phần mang lại kết quả giảm nước thất thoát như đã nêu trên. Cùng với đó, SAWACO cũng đã huy động được các nguồn lực tài chính để góp phần thực hiện tốt các công tác, giải pháp giảm nước thất thoát như: nguồn vốn của Tổng Công ty, nguồn vốn vay Ngân hàng Thế giới, nguồn ODA,... trong đó, dự án đầu tư giảm thất thoát nước TP Hồ Chí Minh - thuộc dự án phát triển cấp nước đô thị Việt Nam - khoản vay 4028 - VN - Ngân hàng Thế giới cũng đã đạt được kết quả cao.

Kéo giảm tỷ lệ nước thất thoát còn 23% trong 4 năm tới

Trong năm 2016 này, SAWACO tiếp tục điều chỉnh lộ trình giảm thất thoát nước. Mục tiêu là phấn đấu giảm nhanh, giảm mạnh hơn nữa tỷ lệ thất thoát nước, để đến năm 2020 tỷ lệ thất thoát nước giảm xuống mức 23%, thay vì 25% như mục tiêu đã được Chính phủ phê duyệt trước đây.

Tuy nhiên, bằng thực tiễn và kinh nghiệm, lãnh đạo SAWACO đánh giá: Khi tỷ lệ thất thoát nước càng dần về mức thấp thì mức độ khó khăn trong công tác thực hiện giảm thất thoát nước càng cao. Công tác giảm thất thoát nước tại SAWACO trong thời gian tới chắc chắn sẽ còn gặp phải nhiều khó khăn, đòi hỏi sự tập trung và nỗ lực rất lớn để hoàn thành mục tiêu trên.

Do vậy, các hoạt động giảm thất thoát nước sẽ được triển khai theo chiều sâu. Theo đó, SAWACO sẽ tập trung hơn vào giảm thất thoát nước vô hình; xác định đặc trưng thất thoát nước của từng khu vực để tập trung thực hiện các biện pháp giảm thất thoát nước phù hợp; quản lý cơ sở dữ liệu đầy đủ và chính xác... Các giải pháp cụ thể được SAWACO quan tâm: thực hiện công tác lắp đặt, di dời đồng hồ nước ra ngoài khuôn viên bất động sản của khách hàng; thiết lập và thực hiện giảm thất thoát nước theo DMA; chủ động dò tìm và sửa bể kịp thời; tăng cường giảm thất thoát nước vô hình; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý, giảm thất thoát nước; đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.

Để thực hiện có hiệu quả các giải phải nói trên, ngoài sự nỗ lực của ngành cấp nước TP, rất cần sự quan tâm, thông hiểu và hỗ trợ từ cộng đồng, các cơ quan chức năng, chính quyền đối với công tác giảm thất thoát nước tại TP Hồ Chí Minh; đồng thời cần có các quy định xử lý nghiêm khắc để ngăn chặn, răn đe các hành vi gian lận sử dụng nước và thi công công trình ngầm làm hư hỏng hệ thống cấp nước; hỗ trợ công tác tuyên truyền và vận động người dân TP sử dụng nước tiết kiệm, hạn chế khai thác sử dụng nước ngầm và ngăn chặn các hành vi sử dụng nước bất hợp pháp; đẩy mạnh triển khai thực hiện hạn chế và cấm khai thác nước dưới đất trên địa bàn TPHCM. Ngoài ra, điều chỉnh giá nước cũng là một trong những yếu tố quan trọng để tăng cường năng lực tài chính cho SAWACO có điều kiện hoàn thành mục tiêu giảm thất thoát nước vào năm 2020.

Thất thoát nước luôn là một trong những khó khăn thách thức không chỉ của riêng các đơn vị cấp nước mà còn là mối quan tâm của chính quyền địa phương và của toàn xã hội. Trong quá trình quản lý, khai thác xử lý nước từ nhà máy và chuyển tải, phân phối nước đến từng hộ dân, một phần lượng nước sẽ bị thất thoát  nên đòi hỏi các đơn vị cấp nước phải chú trọng thực hiện các biện pháp nhằm giảm lượng nước thất thoát tại từng đơn vị. Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện tự nhiên, đặc thù riêng về tài nguyên nước, mức độ kinh tế của từng khu vực, từng địa phương mà tỷ lệ thất thoát nước và các biện pháp giảm thất thoát nước được xác định nhằm đảm bảo tính khả thi, sự phù hợp với khả năng quản lý, năng lực tài chính của từng đơn vị cấp nước. Do đó, để đảm bảo tính khả thi, phù hợp với quy mô và lịch sử hình thành phát triển ngành nước của TP Hồ Chí Minh, năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt (tại Quyết định số 729/QĐ-TTg) tỷ lệ thất thoát thất thu nước sạch đến năm 2015: 32%, đến 2025: 25%.

ĐINH GIA ANH