Pháp lệnh số 34/2007 về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở xã, phường, thị trấn là một bước phát triển mới trong việc cụ thể hóa phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” của Đảng, nhằm phát huy quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân ngay từ cơ sở. Tuy nhiên, quá trình thực hiện thời gian qua vẫn còn quá nhiều bất cập.
Bảng thông báo đặt trước cửa trụ sở UBND xã Bình Chánh, huyện Bình Chánh chỉ lèo tèo vài tờ thông báo các thủ tục hành chính. Tìm đỏ con mắt kiếm các thông tin liên quan đến một số dự án công cộng đang triển khai trên địa bàn, ông H.V.L. cũng không thể tìm được thông tin mình cần.
Trụ sở khang trang của UBND phường 2 quận 3 nằm trên đường Lê Văn Sỹ là một trong những phường thực hiện khá tốt việc công khai các thủ tục hành chính và được cập nhật khá liên tục. Ngoài các thủ tục hành chính, bảng thông báo cũng không có gì thêm.
Việc công khai các thông tin cần thiết cho người dân nắm ở các phường xã thị trấn hầu hết đều làm chưa đầy đủ. Nhiều bản tin phát đến nhà dân, tìm “đỏ con mắt” cũng không thấy các kế hoạch chi tiết sử dụng đất, việc quản lý và sử dụng các loại quỹ, kết quả thanh tra giải quyết các vụ việc tiêu cực của cán bộ công chức cấp xã… Trong khi đó, theo Pháp lệnh số 34/2007 về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở xã phường thị trấn, tất cả những thông tin đó đều phải được công khai và minh bạch.
Đề cập đến dân chủ cơ sở, nhiều văn bản về dân chủ cơ sở đã được ban hành hết sức cụ thể, ngay cả chuyện giám sát các dự án đầu tư trên địa bàn xã, Thủ tướng Chính phủ cũng có riêng Quyết định số 80/QĐ-TTg quy định rõ quy chế giám sát đầu tư của cộng đồng. Vậy vì sao những quy định cụ thể ấy vẫn chưa “ngấm được vào dân”? Vì sao nhiều hiện tượng mất dân chủ từ cơ sở vẫn xảy ra, nhiều vụ khiếu kiện vẫn tiếp tục vượt cấp? Câu trả lời nằm ở việc thực thi dân chủ ở cơ sở của đơn vị vẫn còn nhiều bất cập.
Trên thực tế, việc thực hiện tuyên truyền, phổ biến pháp lệnh cũng như nhiều văn bản pháp luật khác chưa được các địa phương quan tâm đúng mức nên còn mang tính phong trào, không thường xuyên; nội dung tuyên truyền còn khô cứng, hình thức đơn điệu. Bên cạnh đó, đại diện MTTQ và các tổ chức thành viên ở cấp xã chưa thật sự phát huy vai trò và chức năng giám sát của mình đối với chính quyền cùng cấp. Hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát cộng đồng nhiều địa phương còn hình thức, hiệu quả chưa cao…
Quyết tâm khắc phục tình trạng quan liêu, sách nhiễu trong bộ máy chính quyền; phòng chống tiêu cực, lãng phí, hoàn thiện các chính sách, cơ chế, giải pháp nhằm giải quyết có hiệu quả các bức xúc của người dân trong một số lĩnh vực như quy hoạch, thu hồi đất, tái định cư... cũng là những nội dung mà Hội nghị lần thứ 3 của BCH Đảng bộ TP khóa IX thông qua đã thể hiện quyết tâm của TP trong việc thu phục lòng dân. Thế nhưng, sẽ là một nhiệm vụ bất khả thi nếu ở nhiều địa phương vẫn tiếp tục thiếu công khai, minh bạch…
Linh Đan
