Rượu bia: Thủ phạm gây xơ gan

Theo thống kê từ các bệnh viện, số bệnh nhân phải nhập viện để điều trị bệnh xơ gan do uống rượu quá nhiều có xu hướng tăng trong thời gian gần đây. Khoảng ¼ số bệnh nhân nằm tại khoa Tiêu hóa gan mật là xơ gan. Rượu chính là thủ phạm gây xơ gan đứng hàng thứ 2 chỉ sau viêm gan siêu vi B.  Rượu bia là một trong nhiều chất độc hại mà con người tự nguyện tiêu thụ. Theo Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, mức độ sử dụng bia rượu ở người Việt Nam tăng cao gấp đôi tiêu chuẩn an toàn cho phép.

Theo Bác sĩ Miroslav Dousa -Thành viên của Hiệp hội Gan mật Cộng hòa Czech, người đã có những nghiên cứu về dấu hiệu lệ thuộc rượu ở các bệnh nhân xơ gan: Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gan như: siêu vi, khiếm khuyết về di truyền, do thuốc, hóa chất… Nhưng nguyên nhân từ việc uống rượu là hay được đề cập đến nhất.

Rượu là nguyên nhân thường xuyên nhất của tình trạng xơ gan tại nhiều quốc gia. Bệnh gan do rượu (ALD) chiếm khoảng 1/3 – 1/2 các trường hợp phải thực hiện ghép gan.

Theo khảo sát của các nhà nghiên cứu, khoảng 1/3 số người uống rượu sẽ bị viêm gan do rượu; 9-25% tiến triển sang xơ gan rượu. Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan kéo dài từ 1 đến 2 tuần; bệnh thường có các triệu chứng sau: chán ăn, buồn nôn, ói, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh thoảng có rối loạn tâm thần.

Bệnh có thể diễn tiến đến xơ gan do uống rượu suốt nhiều năm khiến các tế bào gan bị tổn thương thường xuyên. Cơ chế chính xác của tác hại độc gan do rượu vẫn còn chưa được biết rõ. Sự tác động và mức độ trầm trọng của bệnh gan do rượu  chỉ có thể được xác định cùng với liều lượng và  tần suất sử dụng ethanol hàng ngày. Đa số người uống rượu nhiều sẽ bị gan nhiễm mỡ, đây là giai đoạn sớm của bệnh gan do uống rượu, nếu bệnh nhân ngừng uống rượu ở giai đoạn này bệnh có thể tự khỏi. 

Viêm gan do uống rượu thường xảy ra ở người nghiện rượu, nhưng nó cũng xảy ra ở những người thỉnh thoảng uống rượu. Phản ứng của gan với rượu khác nhau ở mỗi cơ thể con người. Thông thường bệnh diễn tiến nặng sau thời gian uống rượu nhiều, cũng có thể gặp ở người uống rượu trung bình. Viêm gan do uống rượu không dễ chẩn đoán. Hiện nay, nhiều nơi vẫn sử dụng phương pháp truyền thống: xét nghiệm máu để chẩn đoán bệnh nhưng để chẩn đoán chính xác nhất thì phải sử dụng đến phương pháp sinh thiết gan.

Nguy cơ tử vong ở viêm gan do uống rượu luôn được giới y khoa đề cập đến. Thạc sĩ - Bác sĩ Đinh Dạ Lý Hương – Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM cho biết: “Viêm gan do rượu có thể gây tử vong, nhất là những người đã có bệnh gan từ trước. Ở những người bị viêm gan do siêu vi C, rượu có thể đẩy nhanh tiến trình xơ hóa trong gan. Những người đã bị xơ gan vì bất cứ lý do gì nếu uống rượu sẽ làm gan ngày càng suy yếu nhanh hơn và nặng hơn”.

Về cách phòng ngừa bệnh gan do uống rượu mà các bác sĩ thường khuyên thì việc ngừng  uống rượu, bia là cách tốt nhất. Bác sĩ Miroslav cho biết:  “Kiến thức về kiêng khem rượu là thông tin cơ bản cho việc lên phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Đòi hỏi bác sĩ điều trị cần phải nắm rõ tiền sử bệnh của bệnh nhân, yếu tố gia đình, thẩm vấn tâm lý, mức độ của tình trạng lệ thuộc rượu”.

Những người thường xuyên uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm những tổn thương gan. Ở những người đã có bệnh gan, các tài liệu y học đã khuyến cáo tuyệt đối không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm.

Chất cồn trong bia rượu phải trải qua quá trình lọc và chuyển hóa ở gan, gây tích tụ thêm độc tố của bia, rượu vào gan. Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu vang và bia mỗi ngày với số lượng vừa phải.

Vương Tịnh