* Ra mắt bộ tem kỷ niệm 100 năm ngày sinh Giáo sư - Viện sĩ Trần Đại Nghĩa
(SGGP).- Ngày 13-9, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST), Bộ KH-CN đã phối hợp cùng UBND tỉnh Vĩnh Long tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Giáo sư - Viện sĩ (GS-VS) Trần Đại Nghĩa (13-9-1913 – 13-9-2013). Đồng chí Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương tham dự buổi lễ.
Tại buổi lễ, Chủ tịch VAST GS Châu Văn Minh đã ôn lại cuộc đời và sự nghiệp của GS-VS - Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa, người đã cống hiến trọn đời cho khoa học và trên hết là cho Tổ quốc; không màng chức vụ và danh lợi; từ bỏ cuộc sống xa hoa ở nước Pháp trở về tham gia hai cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ góp phần giành lại độc lập, tự do cho non sông, đất nước. GS-VS Nguyễn Văn Hiệu, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, ông Thành Đức, thư ký của GS-VS Trần Đại Nghĩa, đại diện gia đình giáo sư, cùng nhiều đại biểu đã xúc động ôn lại những kỷ niệm không thể nào quên về nhà khoa học anh hùng với lòng biết ơn và niềm cảm phục sâu sắc.
Xuất thân từ gia đình nhà giáo nghèo ở Vĩnh Long, bằng ý chí và nghị lực, Phạm Quang Lễ (tên thật của cố GS-VS Trần Đại Nghĩa) đã vươn lên tiếp cận những đỉnh cao khoa học của thế giới. Sau 11 năm du học và làm việc tại Pháp và Đức, ông bí mật, bền bỉ nghiên cứu về vũ khí và các lĩnh vực khoa học kỹ thuật cao. Năm 1946, ông tình nguyện theo Bác Hồ về nước phụng sự Tổ quốc. Ngay sau khi về nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt tên mới cho kỹ sư Phạm Quang Lễ là Trần Đại Nghĩa và giao nhiệm vụ tiến hành nghiên cứu Bazooka, loại vũ khí mới để đánh xe tăng, xe bọc thép (lúc ấy loại vũ khí này chỉ có Mỹ sở hữu). Năm 1947, cuộc thử nghiệm súng Bazooka thành công và sau đó súng Bazooka của Quân đội nhân dân Việt Nam được xem như một “huyền thoại” của cuộc kháng chiến, góp phần vào chiến thắng của quân đội ta, vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ông là người đầu tiên đưa đến cho cán bộ khoa học trẻ Việt Nam những kiến thức cơ bản về kỹ thuật vũ khí, chế tạo và tính năng súng đạn… Khen ngợi những chiến công của Bazooka, thấy kỹ sư Trần Đại Nghĩa là người hiền lành, ít nói, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã gọi ông là “Ông Phật làm súng”. Tên tuổi của ông gắn liền với những chiến công vang dội của quân đội Việt Nam với những vũ khí như súng Bazooka, SKZ, bom bay, cải tiến nâng tầm bắn của tên lửa SAM II (do Liên Xô sản xuất) tiêu diệt siêu pháo đài bay B52 của đế quốc Mỹ... Ngày 20-5-1975, Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký quyết định thành lập Viện Khoa học Việt Nam trực thuộc Chính phủ (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - VAST) và GS-VS Trần Đại Nghĩa đã được bổ nhiệm hàm Bộ trưởng làm Viện trưởng đầu tiên.
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Đinh Thế Huynh khẳng định, dù ở cương vị công tác nào, GS Trần Đại Nghĩa luôn thể hiện tinh thần tận tụy, gương mẫu, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và tinh thần lao động quên mình để cống hiến cho Tổ quốc. Với tài năng khoa học xuất sắc, đức độ, khiêm nhường, đồng chí đã để lại cho thế hệ sau nhiều công trình, kinh nghiệm quý báu về khoa học và nhân cách của một nhà khoa học anh hùng. Ông là tấm gương sáng cho các nhà khoa học và thế hệ trẻ noi theo.
Cùng ngày, Bộ TT-TT đã phát hành bộ tem “Kỷ niệm 100 năm sinh Trần Đại Nghĩa (1913 - 1997)”. Bộ tem gồm 1 mẫu với giá 2.000 đồng được thiết kế bởi 2 họa sĩ của Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam (VietnamPost) là Vũ Kim Liên và Võ Lương Nhi. Các họa sĩ đã thể hiện mẫu tem theo phong cách đồ họa với hình ảnh nổi bật là chân dung GS Trần Đại Nghĩa cùng hình ảnh công trình nghiên cứu đặc trưng của ông.
TRẦN BÌNH
