Trong các công văn giấy tờ của các cơ quan nhà nước ta, sau tiêu đề trước đây là “Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” hay hiện nay là “Nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam” thường có sáu chữ: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Đảng, ôn lại lịch sử để tìm hiểu sâu thêm về sáu chữ đó, chúng ta phải bắt đầu từ năm 1858. Đó là năm thực dân Pháp đến xâm chiếm nước ta. Vua quan triều đình nhà Nguyễn đã chống trả trong 26 năm nhưng thế lực ngày càng yếu, cuối cùng phải chịu đầu hàng và hợp tác với Pháp.
Tư tưởng “nước độc lập để vua làm chủ”, “yêu nước phải trung thành với vua” hoàn toàn không còn chỗ đứng. Nhiều vị sĩ phu yêu nước tìm con đường giành độc lập để xây dựng chế độ xã hội dân chủ tư sản, nhưng nước ta là nước nông nghiệp lạc hậu, chưa có giai cấp tư sản. Đặc biệt vào lúc này trong xã hội nước ta xuất hiện một giai cấp mới, đó là giai cấp công nhân công nghiệp hiện đại do chính thực dân Pháp tạo ra.
Một tiết mục tại chương trình văn nghệ kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng. Ảnh: VIỆT DŨNG
Từ việc xây dựng ngày càng nhiều những xí nghiệp, những cơ sở công nghiệp để phục vụ cho cuộc sống của chúng và để khai thác tài nguyên cùng nhân công rẻ mạt ở thuộc địa giai cấp công nhân công nghiệp phát triển ngày càng đông. Công nhân làm việc trong các xí nghiệp, các cơ sở công nghiệp của thực dân Pháp, bị bóc lột áp bức thậm tệ. Trong những năm 20 của thế kỷ 20, phong trào đấu tranh vì lợi ích của giai cấp công nhân và nông dân đã hòa nhập vào phong trào yêu nước chống thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc của toàn dân ta.
Vào những năm này, sách báo mácxít qua các vị Tôn Đức Thắng, Nguyễn An Ninh, Phan Văn Trường, Nguyễn Ái Quốc... cũng được đưa vào Việt Nam.
Trên cơ sở các phong trào yêu nước, phong trào đấu tranh vì lợi ích giai cấp của công nhân, nông dân, với sự xâm nhập lý luận cách mạng của Mác - Lênin vào Việt Nam, nhiều tổ chức cộng sản đã ra đời như Thanh niên cách mạng đồng chí hội, Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản liên đoàn. Đến đầu năm 1930 các tổ chức cộng sản đỏ đã được Nguyễn Ái Quốc hợp nhất thành một Đảng, đó là Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ra đi tìm đường cứu nước, sau hơn 10 năm qua Pháp, qua Mỹ, qua Anh rồi về Pháp trong thời điểm cuộc cách mạng vô sản tháng 10 Nga đã giành được thắng lợi, năm 1922, Bác Hồ thời trai trẻ là Nguyễn Tất Thành đã tiếp cận với lý luận cách mạng của Mác - Lênin, đã khắc phục được tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước khi xác định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”. Cứu nước là giành độc lập cho dân tộc. Giải phóng dân tộc là làm cho cả dân tộc trong đó đông đảo là công nhân, nông dân, trí thức có quyền làm chủ đất nước, để cùng nhau xây dựng cuộc sống hạnh phúc tự do. Con đường cách mạng vô sản ở Việt Nam được Bác Hồ thu gọn trong sáu chữ: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc.
Theo con đường cách mạng vô sản để cứu nước và giải phóng dân tộc, không phải là làm cuộc cách mạng vô sản như ở Nga. Trong cuộc cách mạng vô sản tháng 10 năm 1917 ở Nga, sức mạnh quyết định là khối liên minh công nông. Trong cuộc cách mạng giành độc lập và giải phóng dân tộc ở Việt Nam, sức mạnh quyết định là khối đại đoàn kết toàn dân trong tất cả các tộc người anh em trong cả nước.
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc cũng không phải theo chủ nghĩa “Tam dân” của Tôn Trung Sơn (dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc) nhằm thực hiện quyền thống trị xã hội Trung Quốc của giai cấp tư sản Trung Quốc. Độc lập - Tự do - Hạnh phúc không tách rời nhau. Đấu tranh giành độc lập cho dân tộc cũng là làm cho dân thoát khỏi thân phận làm nô lệ. Nước được độc lập, dân thoát khỏi vòng nô lệ, được sống tự do, đó là hạnh phúc lớn. Độc lập - Tự do - Hạnh phúc của ta là giữ vững độc lập để mọi thành viên trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc cùng làm chủ đất nước, để xây dựng chủ nghĩa xã hội vì dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng văn minh.
80 năm qua, dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng vì độc lập, tự do, hạnh phúc, nhân dân ta đã giành được thắng lợi trong cuộc Cách mạng Tháng Tám, đã đánh thắng giặc Pháp, giặc Mỹ qua 30 năm kháng chiến, đã bảo vệ biên cương Tổ quốc ở phía Bắc và phía Tây Nam, đã thực hiện công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa với những thành tựu rất to lớn. Đó là những kỳ tích tưởng như huyền thoại.
Tuy nhiên, hiện nay, vấn đề bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc, thực hiện triệt để các quyền tự do dân chủ đã nêu trong Hiến pháp và mở rộng hơn nữa quyền tự do dân chủ, cùng với việc chăm lo tốt hơn đời sống hạnh phúc cho nhân dân vẫn còn là vấn đề lớn.
Nhưng chúng ta tin rằng, với sự lãnh đạo đúng của Đảng, toàn dân đoàn kết, quyết tâm thực hiện theo mục tiêu độc lập, tự do, hạnh phúc, chắc chắn thành tựu đạt được trong những năm tới sẽ còn kỳ diệu hơn.
Trong pho sử 80 năm của Đảng, Độc lập - Tự do - Hạnh phúc nổi lên sáng rực như 6 chữ được ghi khắc bằng vàng.
TRẦN TRỌNG TÂN
