Gần đây, trên thị trường Việt Nam xuất hiện nhiều chế phẩm bán ở cửa hàng thực phẩm, siêu thị hoặc cả trong nhà thuốc với thành phần và công dụng rất gần với thực phẩm dinh dưỡng và thuốc chữa bệnh. Những chế phẩm đó là sản phẩm giao thoa giữa thực phẩm và thuốc - còn gọi là thực dược, dưỡng dược hay thực phẩm chức năng.
Đặc biệt trong những tháng giữa năm 2005 tới nay, các chế phẩm chứa tảo Spirulina đang bán trong nhóm sản phẩm nêu trên được khá nhiều người chú ý. Thực chất của vấn đề đến như thế nào?
Thực dược - dưỡng dược là gì ?
Dưỡng dược hay thực dược là những thực phẩm đặc biệt có tác dụng phòng chống một số bệnh tật có liên quan đến chế độ dinh dưỡng của con người, được dùng để bổ sung sự thiếu hụt một số chất mà chế độ dinh dưỡng hàng ngày không đủ cung cấp.
Dinh dưỡng chỉ chứa các chất có hoạt tính sinh học với liều lượng nhỏ, thấp hơn nhiều liều có hiệu lực chữa bệnh, vì vậy chúng không phải là thuốc chữa bệnh nhưng có những tác dụng sinh học quý cho sức khỏe con người nên hay gọi là thực phẩm chức năng, thực phẩm sức khỏe.
Tháng 9-2001, Bộ Y tế đã có văn bản công nhận nhóm sản phẩm giao thoa thực phẩm - thuốc (food and drug interfece products) và hướng dẫn đăng ký sản xuất cho sản phẩm này. Theo đó, chế phẩm thuốc thực phẩm là những sản phẩm được hướng dẫn đăng ký sản xuất, công bố chất lượng sản phẩm tại Cục Quản lý chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm Bộ Y tế. Như vậy, dưỡng dược hay thực phẩm chức năng với những quy định chặt chẽ của ngành y tế sẽ giúp cho người tiêu dùng sử dụng hàng ngày bổ sung vào chế độ dinh dưỡng phòng chống một số bệnh tật.
Vai trò của tảo Spirulina trong dưỡng dược
Tảo Spirulina được ca ngợi với nhiều mỹ từ như “chất bổ dưỡng của thế kỷ 21” nên được dùng để bào chế dược phẩm, thực phẩm dinh dưỡng cho người. Ở nước ta, tảo Spirulina được nghiên cứu từ những năm 1977 với đề tài cấp nhà nước do Viện Sinh học công nghệ quốc gia chủ trì và sau đó được ứng dụng nuôi ở vùng suối khoáng Vĩnh Hảo -Bình Thuận.
Một số nghiên cứu khác cũng được tiến hành ở Hà Nội, Hà Tây, Hà Bắc, Bình Định…. Nhóm nghiên cứu đề tài “Công nghệ sạch sản xuất tảo Spirulina và dẫn chất dùng trong dinh dưỡng, dược phẩm và mỹ phẩm” đã triển khai sản xuất tảo Spirulina tại TPHCM để cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
Số liệu trên cho thấy tảo Spirulina có rất nhiều hoạt chất sinh học tác dụng tốt cho sức khỏe con người. Tìm đọc các công trình của các nhà nghiên cứu y dược học cho thấy tảo này có tác dụng rất tốt trong phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, chống suy dinh dưỡng bào thai cho và lợi sữa cho bà mẹ sau khi sinh…
Do vậy ở nước ngoài từ lâu Spirulina được gọi là thần dược của người nghèo hay thức ăn “kỳ diệu” của thế kỷ 21. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng công nhận tảo Spirulina là thực phẩm dinh dưỡng chuẩn mực và hy hữu xét về góc độ cân bằng các dưỡng chất thiết yếu và vitamin mà thiên nhiên ban tặng.
Đặc biệt Spirulina còn có những hoạt tính quý như điều hòa dưỡng huyết khi dùng để ăn kiêng hạ cholesterol, chống béo phì hoặc cung cấp chất khoáng như calci, kali, kẽm, co ban… tăng miễn dịch, chống oxy hóa, giải độc cho cơ thể để chống lão hóa.
Tảo Spirulina trong thực phẩm chức năng còn phối hợp với chitosan, chiết xuất trà xanh, men Lactobacillus… và dùng trong mỹ phẩm làm đẹp như lotio, mask dưỡng da. Tảo Spirulina và chế phẩm chứa tảo được sản xuất ở nước ta có tác dụng quý, có lợi cho sức khỏe con người - nhất là phù hợp với nhu cầu trong xã hội mới phát triển.
Tảo Spirulina |
ThS. LÊ VĂN LĂNG
