Quý 4-2013 là thời điểm các doanh nghiệp tập trung đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh để hoàn thành kế hoạch cả năm, đồng thời chuẩn bị kế hoạch năm 2014. Nhưng đây cũng là thời điểm cả doanh nghiệp và công nhân phải chịu nhiều sức ép, căng thẳng về cường độ lao động, giờ giấc làm việc và việc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của đơn vị nên rất dễ phát sinh mâu thuẫn giữa chủ doanh nghiệp và công nhân, nhất là trong việc thực hiện bản cam kết trả lương, chế độ chính sách đầy đủ vào cuối năm và thưởng Tết Nguyên đán năm 2014. Do vậy, sự chủ động vào cuộc tích cực, kịp thời và thiết thực của các tổ chức công đoàn cùng cấp ủy, chính quyền địa phương và đoàn thể sẽ góp phần chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, lao động (CNLĐ).
Điều này có tác dụng củng cố mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp, đồng thời nâng cao sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, trách nhiệm của chính quyền đối với công tác xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam ngày một lớn mạnh theo tinh thần Nghị quyết 20-NQ/TƯ của BCH Trung ương Đảng khóa X về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Ngay từ đầu năm 2013, TPHCM đã lên kế hoạch “tiếp sức công nhân” và tổ chức nhiều hoạt động hướng về cơ sở, tập trung chủ yếu ở các khu công nghiệp - khu chế xuất, địa bàn dân cư đông CNLĐ. Trong đó, lấy việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cải thiện điều kiện làm việc đi đôi với bảo vệ quyền lợi của CNLĐ là nhiệm vụ trọng tâm. Thông qua các hoạt động này, các cấp công đoàn phối hợp với các cơ quan chức năng ở TPHCM có dịp đánh giá, kiểm tra kết quả thực hiện những chế độ, chính sách liên quan đến quyền lợi của người lao động như việc thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động, tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, công tác kiểm tra, giám sát công tác bảo hộ lao động, đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ…
Điểm nổi bật là TPHCM chủ động thường xuyên tổ chức các cuộc giao lưu, đối thoại 3 bên giữa chính quyền, chủ doanh nghiệp và CNLĐ. Việc trao đổi trực tiếp đã giúp các bên hiểu thêm lẫn nhau, đồng cảm và chia sẻ, qua đó tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, giải quyết thỏa đáng tranh chấp lao động, tăng cường kỷ luật lao động, đồng thời giúp các cấp công đoàn và ngành chức năng nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng của CNLĐ, hạn chế thấp nhất những phát sinh tiêu cực ngay từ cơ sở… Bài học chỉ ra rằng, để củng cố mối quan hệ hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp, các hoạt động chăm lo phải đi vào chiều sâu bằng những phương thức linh hoạt, việc làm cụ thể và quan trọng là trực tiếp mang lại lợi ích cho CNLĐ. Chính sự thiết thực, gần gũi và hiệu quả này đối với CNLĐ, các tổ chức công đoàn phát huy vai trò cầu nối, thu hút, tập hợp công nhân tham gia các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, và quan trọng hơn là lôi cuốn doanh nghiệp vào cuộc để cùng chung sức chăm lo đời sống CNLĐ. Nhiều chủ doanh nghiệp coi việc chăm lo đời sống công nhân cũng chính là giúp doanh nghiệp phát triển lành mạnh, bền vững trong xu thế hội nhập, cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Thách thức lớn trong 3 tháng cuối năm 2013 là nền kinh tế vẫn chưa hết khó khăn, việc làm của không ít CNLĐ chưa ổn định, thời gian làm việc kéo dài với cường độ cao, điều kiện làm việc ở nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân chưa được bảo đảm, việc trả lương thưởng cho công nhân chưa tương xứng với công sức lao động nên rất dễ dẫn đến tranh chấp lao động, ngưng việc tập thể, nợ bảo hiểm xã hội, chủ doanh nghiệp bỏ trốn, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp... Vào thời điểm nhạy cảm hiện nay, nhiệm vụ đặt ra cho các cấp công đoàn càng phải đi sâu, đi sát và đồng hành cùng công nhân, không ngừng chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNLĐ...
Công việc trước mắt trong 3 tháng cuối năm 2013 là bảo đảm đủ lương thưởng cuối năm, thưởng tết, hỗ trợ CNLĐ tiền tàu xe về quê ăn tết, vận động chủ nhà trọ không tăng giá cho thuê nhà, điện nước… Bên cạnh đó, các cấp công đoàn phối hợp với chính quyền và các ngành liên quan thường xuyên nâng cao đời sống tinh thần bằng việc động viên, chia sẻ, giải quyết những khó khăn bức xúc của CNLĐ, tổ chức nhiều hoạt động và tạo cơ hội để CNLĐ gắn bó mật thiết với doanh nghiệp, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm, tiết kiệm chi phí, tăng năng suất lao động, xây dựng doanh nghiệp ngày càng phát triển.
Quá trình chăm lo đời sống và bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của CNLĐ ở TPHCM cho thấy nhà nước cần tiếp tục bổ sung hoàn thiện cơ chế, chính sách để cụ thể hóa những quan điểm, chủ trương lớn của Đảng trong Nghị quyết 20-NQ/TƯ của BCH Trung ương Đảng khóa X về giai cấp công nhân. Thời gian tới, nhà nước sớm ban hành thêm các chính sách đồng bộ để tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc, cấp bách hiện nay đối với CNLĐ như tiền lương, thu nhập, chăm sóc sức khỏe, nhà ở, nhà giữ trẻ, giáo dục, thiết chế văn hóa...
TUẤN SƠN
