Trong 2 ngày đại biểu Quốc hội (ĐBQH) thảo luận về sửa đổi Hiến pháp, nội dung chính quyền địa phương được các ý kiến ĐBQH tập trung làm rõ. Liên quan đến vấn đề này, TPHCM hiện đã đề nghị Ủy ban Thường vụ QH trình QH cho TP thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị. TS Huỳnh Thành Lập, Trưởng đoàn ĐBQH TPHCM, khi trao đổi với PV Báo SGGP đã cho biết, mong đợi lớn nhất của ông, của đoàn ĐBQH TPHCM ở kỳ họp này là được QH chấp nhận năm 2014 sẽ ban hành Nghị quyết cho phép TPHCM thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị.
Một góc trung tâm TPHCM hôm nay. Ảnh: KIM NGÂN
- Phóng viên: Được biết một trong những mong muốn lớn nhất của đoàn ĐBQH TPHCM tại kỳ họp này là đề nghị QH cho phép TPHCM thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị?
>> TS HUỲNH THÀNH LẬP: Đoàn ĐBQH TPHCM đã có văn bản kiến nghị với Ủy ban Thường vụ QH để xin QH đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014 của QH ban hành Nghị quyết của QH cho phép TPHCM thí điểm xây dựng mô hình chính quyền đô thị. TPHCM đã có đề án và cũng đã gửi trình Ủy ban Thường vụ QH, Thủ tướng Chính phủ.
Trước hết, đặc điểm của đô thị là nơi tập trung dân cư với mật độ cao, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội thống nhất, liên thông, đồng bộ, sự phân định địa giới giữa các quận, phường mang tính chất phân chia phạm vi quản lý hành chính trong khi các hoạt động kinh tế - xã hội và sự vận hành của đô thị diễn ra trên toàn TP chứ không theo địa giới hành chính. Mô hình tổ chức chính quyền TP hiện nay mâu thuẫn giữa nhu cầu tổ chức cuộc sống tập trung, quản lý hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị mang tính thống nhất với thực tế phân chia đơn vị hành chính theo địa giới lãnh thổ.
Thứ hai, mô hình tổ chức chính quyền địa phương hiện hành theo luật định về cơ bản là như nhau giữa đô thị và nông thôn, chưa phân định rõ nét sự khác biệt về chức năng, nhiệm vụ mô hình tổ chức và quản lý hành chính nhà nước ở địa bàn nông thôn, địa bàn đô thị; chưa phân định rõ đặc điểm của cộng đồng dân cư nông thôn và cộng đồng dân cư đô thị, nhưng lại được chế định một khung pháp lý chung cho chính quyền địa phương, dẫn đến sự bất cập trong quản lý.
Thứ ba, TPHCM là đô thị loại đặc biệt, với số dân lớn, nhiều vấn đề mới về thực tiễn quản lý kinh tế - xã hội của đô thị rất phong phú, phức tạp nảy sinh hàng ngày. Mặc dù có các văn bản phân cấp, nhưng không thể bao trùm hết các lĩnh vực trong đời sống và càng không đáp ứng hết các vấn đề mới nảy sinh từ thực tiễn trong tổ chức, quản lý.
Từ những bất cập trên, TPHCM đã chủ động xây dựng “Đề án thí điểm xây dựng mô hình chính quyền đô thị” và được các cơ quan Trung ương quan tâm, có nhiều ý kiến góp ý cụ thể vào nội dung của đề án. Đó là những lý do để đoàn ĐBQH TPHCM kiến nghị Ủy ban Thường vụ QH xem xét, trình QH quyết định đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014, cho phép TPHCM thí điểm xây dựng mô hình chính quyền đô thị. Đó cũng là mong ước lớn nhất của tôi tại kỳ họp này.
- Vấn đề thí điểm chính quyền đô thị liên quan nhiều đến chương IX của dự thảo sửa đổi Hiến pháp về chính quyền địa phương. Đây cũng là nội dung mà ý kiến ĐBQH rất quan tâm. Việc thí điểm của TPHCM có ý nghĩa gì đối với thực hiện mô hình chính quyền địa phương trong tương lai?
Hiện nay, Ủy ban sửa đổi Hiến pháp đã tiếp thu ý kiến của nhân dân với việc thiết kế 2 phương án về chính quyền địa phương để QH, ĐBQH thảo luận. Vấn đề này vẫn đang được ĐBQH thảo luận sôi nổi. Nếu như phương án 2 thì không có gì thay đổi, vẫn giữ nguyên như hiện nay, không đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn và mong đợi của nhân dân. đòi hỏi của thực tiễn là đổi mới để phù hợp với tình hình mới, trình độ phát triển của đất nước. Còn phương án 1 thì cần phải nói rõ hơn. Trong thời gian tới, tôi nghĩ QH sẽ xem xét và có quyết định thỏa đáng như mong đợi của nhân dân và yêu cầu phát triển của xã hội. Vì thế trước mắt TPHCM xin QH cho thí điểm mô hình chính quyền đô thị. Đây cũng là cơ hội cho TPHCM nói riêng, cả nước nói chung có kinh nghiệm, để khi làm luật chính quyền địa phương thì thực tiễn TPHCM sẽ bổ sung kinh nghiệm, khẳng định được cơ sở thực tiễn của luật. Nếu được QH chấp thuận ban hành nghị quyết, nghị quyết này sẽ là văn bản pháp luật có giá trị pháp lý cao, tạo điều kiện để TPHCM chủ động hơn nữa trong thẩm quyền giải quyết những vấn đề kinh tế - xã hội, quản lý điều hành phù hợp với đặc điểm, vị trí của TP, để TP xứng tầm với vai trò và trách nhiệm của mình trong giai đoạn mới, đóng góp nhiều hơn nữa vào quá trình phát triển chung của cả nước.
- Chính quyền địa phương là vấn đề trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp vẫn còn ý kiến khác nhau, theo ông dự thảo có kịp hoàn thiện để QH thông qua vào cuối năm nay?
Theo lộ trình cuối năm nay QH sẽ thông qua Hiến pháp sửa đổi, do đó chúng ta nên cùng nhau trao đổi thông tin với nhau. Tôi nghĩ báo chí rất quan trọng để góp phần chuyển tải thông tin để cùng nhau chia sẻ về mô hình tổ chức chính quyền đô thị. Phân biệt việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở nơi đã đô thị hóa với tổ chức mô hình chính quyền nông thôn không phải là bỏ HĐND. Hiện nay có ý kiến cho là mô hình chính quyền đô thị sắp tới là bỏ HĐND, vì thế cần phải nói lại cho rõ. Mô hình chính quyền đô thị là tổ chức HĐND làm sao để hợp lý nơi đã đô thị hóa phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị hành chính và phân cấp quản lý; xác định lại đơn vị hành chính và cấp hành chính thì phải có HĐND, khắc phục cấp tầng nấc, trùng lắp trong tổ chức bộ máy chính quyền ở địa phương; đồng thời đề cao vai trò, trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả hoạt động HĐND, cấp hành chính hoàn chỉnh phải có cơ quan dân cử là HĐND, phù hợp cho quản lý nhà nước ở đô thị, vừa thúc đẩy được phát triển kinh tế, bảo đảm được an sinh xã hội, an ninh trật tự. Đồng thời bảo đảm các nguyện vọng của đồng bào được chuyển tải, giải quyết một cách kịp thời, nhanh chóng mà bộ máy nhân sự lại tinh gọn, bảo đảm hiệu quả hiệu lực trong quản lý nhà nước. Như vậy, không phải tổ chức bộ máy chính quyền đô thị là bỏ HĐND mà là tổ chức hợp lý, đề cao vai trò, tổ chức, hoạt động của HĐND và vừa đảm bảo nguyên tắc ở đâu có cơ quan hành chính thì phải có cơ quan đại diện để giám sát.
| |
LÂM NGUYÊN
