Công ty TNHH A của chúng tôi ký hợp đồng (HĐ) bán cho Công ty B một số sản phẩm sản xuất tại Việt Nam. Sau đó, Công ty B ký HĐ bán các sản phẩm đó cho Công ty C (là DN Nhật Bản). Theo thỏa thuận, sau khi Công ty B nhận thanh toán từ Công ty C thì mới thanh toán lại tiền mua hàng hóa cho chúng tôi. Đến nay hàng chúng tôi giao đã được Công ty B kiểm tra, ký nhận. Tuy nhiên, khi Công ty B xuất hàng sang Nhật thì Công ty C nói hàng không đạt yêu cầu nên Công ty C không nhận. Chúng tôi đã yêu cầu Công ty B mang sản phẩm về Việt Nam giao lại cho chúng tôi và không phải thanh toán tiền mua hàng thì Công ty B yêu cầu chúng tôi phải chịu chi phí vận chuyển đồng thời phải trả khoản tiền phạt HĐ mà Công ty B đã trả cho Công ty C. Yêu cầu của Công ty B đúng hay sai? Chi phí đã phát sinh phía bên nào phải trả? (Đại diện Công ty TNHH A. - Thủ Đức, TPHCM)
Trong vụ việc này có hai quan hệ HĐ khác nhau cần phân biệt:
- Quan hệ HĐ giữa Công ty A và B: là quan hệ HĐ mua bán hàng hóa trong nước do pháp luật Việt Nam (VN) điều chỉnh. Tuy nhiên, vì trong HĐ hai bên thỏa thuận sau khi Công ty B nhận thanh toán từ Công ty C thì mới thanh toán lại tiền mua hàng hóa cho Công ty A nên HĐ này lại liên quan đến việc thanh toán của Công ty C đối với Công ty B. Công ty B đã ký vào biên bản nhận hàng từ Công ty A với chất lượng đảm bảo. Vì vậy, HĐ giữa Công ty A và B đã thực hiện xong và nếu có phát sinh tranh chấp từ HĐ này, cơ quan có thẩm quyền của VN giải quyết theo quy định của pháp luật VN.
- Quan hệ HĐ giữa Công ty TNHH B và Công ty C là HĐ mua bán hàng hóa có yếu tố nước ngoài. Về mặt pháp lý, HĐ này không liên quan gì đến HĐ giữa Công ty A và Công ty B. Vì vậy, việc Công ty C từ chối nhận hàng do hàng hóa không đảm bảo chất lượng thì Công ty B phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại hoặc phạt HĐ đối với Công ty C. Tuy nhiên, phía Công ty A đã chủ động đề nghị Công ty B giao lại hàng hóa cho mình và chấp nhận việc Công ty B không phải thanh toán tiền mua hàng hóa là hành động thiện chí của Công ty A. Như vậy, việc Công ty B yêu cầu Công ty A phải chịu chi phí vận chuyển hàng hóa từ Nhật về VN và phải trả khoản tiền phạt HĐ là không có có sở pháp lý. Để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình, Công ty A có thể khởi kiện Công ty B ra tòa. Công ty A có thể khởi kiện như sau: kiện Công ty B về khoản chi phí vận chuyển hàng hóa cũng như tiền nộp phạt ra TAND cấp huyện nơi Công ty B đóng trụ sở chính và kiện Công ty B về quyền sở hữu đối với số sản phẩm đã bán (vì đây và vụ tranh chấp có yếu tố nước ngoài, do hàng hóa tranh chấp đang ở nước ngoài) sẽ do TAND cấp tỉnh nơi Công ty B đóng trụ sở chính giải quyết.
ThS. Bành Quốc Tuấn
(Khoa Luật, ĐH Kinh tế - Luật)
