Sau hơn 3 tháng triển khai quyết liệt, đồng bộ tại các địa phương trên cả nước, với hàng loạt giải pháp được cho là đủ mạnh, theo Bộ GTVT, tình trạng xe quá tải nhìn chung đã giảm đáng kể trên nhiều tuyến quốc lộ. Thế nhưng, sự vui mừng đó đã nhanh chóng tắt lặng khi gần đây, thông tin về thực trạng xe quá tải đang tiếp diễn ở nhiều địa phương lại liên tục dội về, nóng bỏng trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng. Điều nguy hiểm là, dù không phổ biến nhưng tình trạng xe quá tải rõ ràng vẫn còn đó, với nhiều “mưu ma, chước quỷ” tinh vi hơn, liều lĩnh hơn để đối phó với các cơ quan chức năng.
Và vì vậy, mức độ nguy hiểm của những xe quá tải “lọt lưới” này thật sự rất đáng lo ngại, nó không chỉ tung hoành, nghiền nát các quốc lộ, tiềm ẩn nguy cơ cao mất an toàn giao thông mà nó còn là sự thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng; thách thức cả quyết tâm của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng và ngành GTVT với mục tiêu chấm dứt xe quá tải vào cuối năm 2014.
Sự thách thức đó đang diễn ra dưới nhiều hình thức, có thể âm thầm chui lủi, tìm những cung đường vắng để đạt được mục đích nhưng cũng có khi công khai. Thậm chí, ngay cả ở những nơi mà lãnh đạo cũng như đoàn thanh, kiểm tra của Bộ GTVT vừa có mặt để kiểm tra, đôn đốc thì lãnh đạo vừa đi khỏi, xe quá tải lại tiếp diễn như chưa từng có chuyện gì xảy ra.
Tại hội nghị triển khai xử lý hành vi thay đổi kích thước thùng hàng trái phép với xe tải vừa được Tổng cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN) tổ chức, thực trạng xe quá tải đã được nêu ra rất gay gắt với nhiều câu hỏi. Vì sao vẫn có tình trạng đoàn “xe vua” chở gỗ từ Lào về Việt Nam ngang nhiên đi lại trên địa bàn hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế mà không hề bị cơ quan chức năng xử lý? Vì sao xe chở đất trên các tuyến QL1, QL14 vẫn chạy rầm rầm bất chấp nỗ lực chặn xe quá tải của cơ quan chức năng?
Vì sao ở tỉnh Hà Giang lại tồn tại một thực tế là xe chở quá tải không hề sợ lực lượng chức năng, thậm chí nếu bị dừng xe còn công khai phản đối và chỉ cần có một cuộc điện thoại can thiệp là lại được tiếp tục lưu hành? Những câu hỏi này không khó trả lời, nhưng dường như nó lại có phần quá “nhạy cảm” ở một số địa phương. Ở một góc độ khác, nếu không có sự “bảo kê” từ chính quyền, chấp nhận đối đầu với lực lượng chức năng thì những xe quá tải một cách có tổ chức thường liều lĩnh và manh động hơn rất nhiều so với tình trạng quá tải thông thường vào ban ngày.
Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ chia sẻ, có những đêm đi kiểm tra, thấy nhiều xe công suất chỉ 25 - 30 tấn nhưng đã chở tới 90 tấn thậm chí 120 tấn, dễ dàng vượt qua 2 - 3 trạm kiểm soát tải trọng. Đoàn kiểm tra của Bộ GTVT cũng phát hiện nhiều xe tải có thùng nguyên bản chỉ cao 60cm tải trọng 24 tấn, nhưng được cơi nới thùng để chở 60 - 70 tấn.
Và mới đây, đêm 22-7, 6 xe bồn chở xi măng vượt tải đến 150% so với trọng tải của xe và vượt tải đến 7 lần so với trọng tải của đường đã bị lực lượng chức năng bắt giữ trên QL 15 (Hà Tĩnh). Cho đến lúc bị bắt, đoàn xe này đã thực hiện trót lọt hàng ngàn lượt xe quá tải với sự đồng lõa của những doanh nghiệp lớn như Công ty xi măng Bỉm Sơn, cảng Vũng Áng.
Và câu hỏi đặt ra là, ngoài xử phạt tài xế và doanh nghiệp vận tải, các doanh nghiệp liên quan ở 2 đầu dịch vụ vận tải sẽ bị xử lý thế nào? Còn bao nhiêu cung đường, bao nhiêu đoàn xe tương tự như thế chưa được phát hiện? Và với lực lượng mỏng như hiện nay, liệu việc bắt giữ đoàn xe này rồi có mọc ra đoàn xe khác, ở chỗ khác?
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục ĐBVN cho rằng, việc lọt xe quá tải ở một số địa phương là do lực lượng của các cơ quan chức năng vẫn còn mỏng và có sự phối hợp chưa tốt, vẫn còn hiện tượng kiểm tra, xử lý chưa triệt để, chưa duy trì nghiêm túc kiểm soát tải trọng 24/7. Sắp tới, những vấn đề này cần tiếp tục được khắc phục.
Một trong những giải pháp hữu hiệu để làm tốt công tác kiểm soát tải trọng xe được đưa ra là nhất thiết phải xử lý nghiêm hành vi tự thay đổi kích thước thùng hàng của ô tô tải tự đổ. Hiện chế tài xử phạt hành vi này theo Nghị định 171 đã ở mức khá cao, nếu chúng ta thực hiện xử lý nghiêm, quản lý chặt thì sẽ có tác dụng.
Ông Nguyễn Văn Huyện cũng cho biết, bắt đầu từ tuần sau, đoàn công tác của Bộ GTVT sẽ tiến hành đi thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kích thước thùng hàng tại các địa phương trên cả nước. Theo kế hoạch, đoàn sẽ kiểm tra 100% số xe tải, căn cứ vào đăng ký tại cơ quan đăng kiểm, nếu phương tiện nào thay đổi kích thước sẽ bị tịch thu giấy phép, yêu cầu sửa chữa lại.
Các biện pháp đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng xe quá tải đã được đưa ra nhưng vấn đề là cần được thực thi triệt để hơn, các địa phương cần có trách nhiệm cao hơn, phối hợp chặt chẽ hơn với lực lượng chức năng chuyên ngành, phải thực sự tuyên chiến với xe quá tải, có như vậy mới ngăn chặn được tình trạng xe quá tải.
MINH DUY
