(SGGP).- Ngày 12-5, giá USD thị trường tự do tăng vọt lên trên mức 19.100 đồng/USD, vượt xa mức giá ngân hàng niêm yết. Nguyên nhân của sự gia tăng này được xác định là do lo ngại cầu USD tăng cao trong những tháng tới và đặc biệt do tin đồn nới rộng tỷ giá USD/VNĐ.
Tại TPHCM giá USD trên thị trường tự do ở mức 19.070-19.120 đồng/USD (mua vào-bán ra), giá mua tăng 40 đồng/USD và giá bán tăng 50 đồng/USD so với ngày trước đó. Đáng chú ý, các đại lý đã tăng giá đầu vào khá mạnh.
Trong khi đó, USD trong hệ thống ngân hàng có biến động nhẹ, tỷ giá do Vietcombank công bố ở mức 18.990-19.050 đồng/USD, tăng đầu vào 10 đồng/USD nhưng lại giảm 10 đồng giá bán ra. NHNN vẫn giữ nguyên tỷ giá liên ngân hàng ở mức 18.544 đồng/USD. Đợt tăng giá này diễn ra nhanh và bất thường, sau thời kỳ giảm giá khá dài của USD trên thị trường chợ đen.
Hai tháng trước, do chênh lệch lãi suất hấp dẫn, cùng với kỳ vọng tỷ giá ổn định, nhiều doanh nghiệp đã vay USD rồi hoán đổi sang tiền đồng để kinh doanh. Hoạt động này khiến nguồn cung USD trên thị trường dồi dào hơn, đẩy tỷ giá xuống thấp. Thị trường ngoại tệ nhờ đó ổn định trong thời gian khá dài quanh mức dưới 19.000 đồng/USD. Tuy nhiên, chỉ trong vài ngày qua, mức giá này đã bị vượt qua. Sau khi giá USD tăng nhanh, đã xuất hiện tình trạng nhiều người mua USD, trong đó có một số mua để trả nợ, số khác đầu cơ tích trữ.
Giá USD tăng nhanh còn do xuất hiện một loạt tin đồn Việt Nam có thể phá giá tiền đồng thêm 4% để kích thích xuất khẩu; đồng thời sẽ nới rộng biên độ tỷ giá. Tin đồn này càng được củng cố sau khi các NHTM đồng loạt nới rộng biên độ mua bán hôm đầu tuần.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN tại TPHCM, khẳng định tin đồn nới rộng tỷ giá đã được Thống đốc NHNN bác bỏ. Sở dĩ các ngân hàng nới rộng biên độ do cung cầu USD của mỗi ngân hàng nhưng nhìn chung cung cầu ngoại tệ đã bớt căng thẳng, tính thanh khoản của thị trường đang có chuyển biến tích cực, tình trạng găm giữ được cải thiện đáng kể nên nguồn USD hiện nay khá dồi dào, sẽ rất khó xảy ra chuyện khan hiếm USD.
Nhiều chuyên gia cho rằng một trong những nguyên gây tâm lý đẩy giá USD tăng cao do tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng đang cao. Báo cáo 4 tháng của NHNN cho thấy tốc độ tăng trưởng huy động bằng ngoại tệ cũng đã chậm lại, chỉ còn tăng 0,78% so với tháng 3 trong khi tăng trưởng tín dụng ngoại tệ vẫn tăng 3%. Trước đó, tăng trưởng huy động ngoại tệ trong tháng 3 là 1,02%, trong khi tín dụng tăng đến 3,98%. Tính riêng quý I năm nay tăng trưởng huy động bằng ngoại tệ trên cả nước chỉ 0,21% trong khi cho vay ngoại tệ tăng đến 14,07% so với cuối năm 2009.
Lãnh đạo một ngân hàng cổ phần cho biết gần đây huy động bằng ngoại tệ, chủ yếu là USD, đã có xu hướng tăng chậm lại do người gửi tiền dự đoán tỷ giá sẽ không tăng nữa nên không mua hoặc gửi ngoại tệ vào ngân hàng mà chuyển sang gửi tiền đồng vì lãi suất cao hơn. Giám đốc một chi nhánh của ngân hàng BIDV cũng cho biết do lãi suất huy động USD của chi nhánh hiện không cao trong khi tỷ giá ổn định thời gian dài nên nhiều người không thích đầu tư vào USD, chỉ khi nào có ngoại tệ dư thừa mới gửi vào ngân hàng. Trong khi đó, các doanh nghiệp hiện nay vẫn thích vay ngoại tệ hơn tiền đồng vì lãi suất thấp hơn, chỉ ở mức 7-8%/năm so với lãi suất tiền đồng 14-15%/năm.
Theo một lãnh đạo Ngân hàng Việt Á, mặc dù có những cảnh báo rủi ro đối với các doanh nghiệp vay vốn ngoại tệ, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn muốn vay vì họ nghĩ rằng NHNN đã cam kết tiếp tục giữ ổn định tỷ giá, trong khi lãi suất vay tiền đồng và USD chênh lệch khá nhiều, nếu tiền đồng có bị phá giá cũng sẽ khó bằng mức chênh lãi suất này.
Mới đây, NHNN đã yêu cầu các NHTM báo cáo việc huy động và cho vay ngoại tệ, trong đó đánh giá mặt được và chưa được, đồng thời thực hiện các giải pháp kiểm soát cho vay ngoại tệ để an toàn hệ thống và hạn chế nhập siêu. Theo ông Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, việc nhiều doanh nghiệp chuyển sang vay ngoại tệ thời điểm này là tốt cho doanh nghiệp nhưng đến khi đáo hạn các khoản vay, nhu cầu mua lại ngoại tệ để trả cho ngân hàng sẽ tăng cao do doanh nghiệp chủ yếu bán hàng thu tiền trong nước. Nếu không cân đối được sẽ ảnh hưởng đến thị trường ngoại hối và tình hình kinh tế vĩ mô.
Thanh Thiên
