“Xanh hóa lối sống và tiêu dùng”

 “Phải thúc đẩy tiêu dùng bền vững và xây dựng lối sống xanh thông qua thay đổi hành vi tiêu dùng của cả ba khu vực tiêu dùng trong xã hội: khu vực nhà nước, khu vực doanh nghiệp và khu vực dân cư” – đó là khẳng định mà Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa đưa ra tại hội nghị “Hướng đến nền kinh tế xanh”. Theo đó, từ nay đến năm 2030 sẽ có nhiều chính sách kinh tế được ban hành nhằm đạt được mục tiêu trên.

Tập trung cho mục tiêu “xanh hóa lối sống”

Theo Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà, sự tăng trưởng về kinh tế của ta chủ yếu vẫn đang dựa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên, sản xuất các sản phẩm với công nghệ thấp, dẫn tới cạn kiệt về tài nguyên, ô nhiễm môi trường, gia tăng tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu (BĐKH). Việt Nam nói riêng và nhiều nước nói chung đang đứng trước những thách thức lớn về phát triển bền vững. Từ thực tế đó, trong Chiến lược Tăng trưởng xanh của Việt Nam sẽ được thực hiện từ 2011-2030 và tầm nhìn 2050 sẽ tập trung mạnh vào việc tái cơ cấu nền kinh tế để tiến tới việc sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, giảm phát thải khí nhà kính thông qua nghiên cứu và áp dụng công nghệ hiện đại; phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng để nâng cao hiệu quả nền kinh tế, ứng phó với BĐKH, góp phần xóa đói giảm nghèo, và tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách bền vững. Dự án nhằm 3 mục tiêu: Giảm phát thải hiệu ứng nhà kính; Xanh hóa sản xuất; Xanh hóa lối sống và tiêu dùng. Các mục tiêu này được triển khai với các chỉ số định lượng như: Tiết kiệm năng lượng; Phát triển năng lượng tái tạo; Trồng rừng; Sản xuất sạch hơn và Phát triển cơ sở hạ tầng.

Cụ thể, sẽ thực hiện giảm lượng phát thải khí nhà kính trong các hoạt động năng lượng từ 10% - 20% cho giai đoạn 2011-2020 và từ 35% - 45% cho giai đoạn 2020 – 2030; Cải thiện hiệu suất và hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm mức tiêu hao năng lượng trong mọi hoạt động sản xuất, vận tải, thương mại; Đẩy mạnh khai thác có hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo và năng lượng mới; Phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững. Đối với mục tiêu Xanh hóa sản xuất, sẽ tiếp cận đến các chỉ số: Giá trị sản phẩm các ngành công nghệ cao trong GDP đạt khoảng 42%-45% (2010-2020) và 80% (2020-2030); 100% các cơ sở sản xuất kinh doanh mới thành lập phải áp dụng công nghệ sạch hoặc trang bị các thiết bị giảm ô nhiễm, xử lý chất thải; Sắp xếp lại cơ cấu, đặc biệt hạn chế phát triển những ngành kinh tế phát sinh chất thải lớn, gây ô nhiễm, suy thoái môi trường; Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên; Thúc đẩy các ngành kinh tế xanh phát triển nhanh; Phát triển kết cấu hạ tầng bền vững; Đổi mới công nghệ, áp dụng phổ biến sản xuất sạch hơn. Còn với mục tiêu Xanh hóa đời sống, dự án hướng đến phát triển đô thị bền vững (gồm quy hoạch đô thị, hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, xây dựng đô thị sinh thái); xây dựng nông thôn mới trên cơ sở quy hoạch lại cho nông thôn thân thiện với môi trường, cung cấp nước sạch, sử dụng năng lượng tái tạo trong sinh hoạt, xử lý 100% rác thải sinh hoạt; khuyến khích vận động dân cư thực hiện tiêu dùng bền vững…

Thiết lập nhiều chính sách kinh tế hỗ trợ

Để thực hiện chiến lược, cần một khung “tài chính xanh” để xây dựng cơ chế hòa chung các nguồn tài chính khác nhau (hiện nay có các cơ chế khác nhau cho FDI, ODA, Carbon Off-sett); Giúp triển khai thực hiện cơ chế Đối tác Công – Tư (PPP) để hỗ trợ phát triển công nghệ sạch, ít cacbon. Tại buổi tiếp Ngân hàng Thế giới (WB) của Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang, bà Victoria Kwakwa Giám đốc WB tại Việt Nam khẳng định mong muốn thời gian tới sẽ đẩy mạnh tăng cường hợp tác, hỗ trợ Việt Nam về các hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua các hoạt động đàm phán cũng như xây dựng các dự án cụ thể...

Ông Nguyễn Thế Vinh, đại diện quỹ đầu tư phát triển sạch Mekong Brahmaputra (Tập đoàn Dragon Capital) cũng cho biết, quỹ sẽ cung cấp một khoản vay ưu đãi cho chủ tòa nhà để thực hiện đầu tư TKNL, hạn mức 49% tổng chi phí đầu tư thời hạn trong 8 năm, khoản vay không thế chấp. Không những thế, doanh nghiệp còn được chia sẻ phần năng lượng tiết kiệm hàng quý. Từ đó, giúp thu hẹp khoảng cách giữa báo cáo đánh giá tác động môi trường theo tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế.

Về phía quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam, ông Nguyễn Nam Phương, Giám đốc Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam cho biết, các chủ đầu tư có các dự án bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn quốc sẽ được nhận hỗ trợ lãi suất vốn vay. Cụ thể, lãi suất cho vay trong năm 2011 là 5,4%/năm (loại tiền VND). Mức hỗ trợ cho vay tối đa không vượt quá 70% tổng mức đầu tư dự án và thời hạn cho vay tối đa là 10 năm. Riêng tại TPHCM, quỹ đổi mới công nghệ cũng được thành lập nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp cải tiến công nghệ, giảm thiểu chất thải phát sinh ra môi trường…

Có thể nói, nhiều giải pháp hỗ trợ phát triển sản xuất xanh đã được “kích hoạt”. Vấn đề còn lại là doanh nghiệp nào chớp lấy cơ hội để tạo phát triển bền vững cho chính mình. Ngoài ra rất cần sự nâng cao nhận thức và hành động thực tiễn từ các cấp chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và mỗi công dân.

 HOÀNG MINH