Xu thế dạy học tích hợp

Chương trình toán IQ và toán tư duy ở APC:

Sau một thời gian thử nghiệm ở Câu lạc bộ (CLB) Toán học bắt đầu từ năm học 2014-2015, chương trình toán IQ và toán tư duy đã được đưa vào giảng ở các lớp chính khóa và các CLB toán học tại Trường Quốc tế Châu Á Thái Bình Dương. Chương trình này đã đạt được những kết quả rất ấn tượng. Sơ đồ cơ bản của phương pháp dạy toán này là “Trực giác toán học - Tư duy logic - Đánh giá, phản biện - Phát triển, sáng tạo”. Đây là một trong những xu thế dạy học tích hợp trong nền giáo dục hiện đại ngày nay.

Tiến sĩ toán học Trần Nam Dũng phụ trách chương trình toán IQ và Toán tư duy tại APC.

Học Toán ngày càng trở nên thú vị…

Cùng với Ngữ văn và ngoại ngữ, toán là một môn học chính trong chương trình phổ thông, được học xuyên suốt từ lớp 1 cho đến lớp 12. Các kiến thức và tư duy toán học rất cần thiết cho sự phát triển chung của học sinh, giúp học tốt các môn học khác và đóng vai trò quan trọng cho việc học tiếp ở các bậc học cao hơn. Tuy nhiên, toán lại thường được coi là môn học khó, khô khan, nên rất nhiều học sinh không thích học toán, dẫn đến chán môn toán và từ đó học kém môn toán. Khi đã có những lỗ hổng trong kiến thức, khi cảm thấy sự thiếu tự tin trước môn học thì học sinh lại càng không mặn mà với môn học, từ đó khoảng cách ngày càng xa so với chúng bạn.

Mặt khác, cách giảng dạy truyền thống xưa nay thường là theo sơ đồ: Truyền đạt kiến thức - Bài giải mẫu - Luyện tập - Kiểm tra - Nhận xét, đánh giá. Phần truyền đạt kiến thức thường mang tính áp đặt, học sinh phải học thuộc lòng, khi giải bài tập cũng giải theo các khuôn mẫu máy móc mà không có giải thích. Vì thế việc học trở nên áp lực và nhàm chán, không có niềm vui sáng tạo, khám phá, không có niềm vui hiểu được một vấn đề. Cách học đó cũng không khai thác hết các loại hình trí thông minh của trẻ em như thông minh hình ảnh, thông minh vận động, thông minh giao tiếp, thông minh âm nhạc mà chỉ tập trung vào thông minh logic và thông minh ngôn ngữ. Điều này sẽ tạo lợi thế cho những nhóm học sinh có tính trội về hai loại hình thông minh này và đẩy các em khác (cũng có những năng lực nổi trội ở các lĩnh vực khác) vào thế yếu, đánh mất cơ hội phát triển tốt hơn của chúng. 

Chương trình toán IQ và toán tư duy được triển khai trên toàn hệ thống APC có mục tiêu bổ khuyết cho các điểm yếu của phương pháp truyền thống, giúp học sinh hiểu rõ các khái niệm, các phương pháp, thấy hứng thú hơn với môn học. Phương pháp này có sơ đồ cơ bản là “Trực giác toán học - Tư duy logic - Đánh giá, phản biện - Phát triển, sáng tạo”. Phương pháp này chủ động khai thác những kinh nghiệm sẵn có của học sinh, của lớp học để xây dựng bài học. Bước đầu, ta sẽ khởi động trước từ những bài toán, khai thác tối đa những gì học sinh có thể tự làm được rồi mới hướng dẫn bổ sung để tiếp tục làm các bài toán này và các bài toán ở mức độ cao hơn. Cuối cùng mới đúc kết thành bài học. Cách tiếp cận này làm cho học sinh chủ động hơn và không còn cảm thấy bị áp đặt. Các em đều cảm thấy rằng chính mình đã góp sức xây dựng nên bài học.

Các thầy cô cũng sử dụng nhiều hình thức tổ chức dữ liệu học và tổ chức lớp học như sử dụng hình ảnh, âm thanh, sơ đồ, mô hình, giải toán đồng đội, thảo luận nhóm, thuyết trình, phát biểu, phản biện, trò chơi vận động… để các em có thể phát huy sở trường của mình. Cứ như thế mà toán học đã trở nên nhẹ nhàng, thậm chí hấp dẫn nữa.

Em Nguyễn Vũ Thanh Triều đạt huy chương đồng cuộc thi SASMO 2015 (thứ 4 hàng cuối từ phải qua)

Đạt thành tích cao nhờ Toán tư duy…

Qua 2 năm triển khai thông qua hình thức CLB toán học và các giờ chính khóa ở bậc tiểu học do TS. Trần Nam Dũng, ThS. Đàm Văn Ngọc, ThS. Phạm Anh Quang, ThS. Đặng Thị Mỹ Duyên và các thầy, cô Dương Minh Tới, Võ Thị Trúc Ly, Phùng Nghĩa, Trần Phú Điền đảm trách, chương trình đã gặt hái được những thành quả ấn tượng. Học sinh đã thấy thích thú hơn, hiểu rõ bài học hơn và có những tiến bộ rõ rệt hơn trong học toán. Các học sinh xuất sắc nhất đã được cử đi tham dự các kỳ thi học sinh giỏi như kỳ thi học sinh giỏi tỉnh, thành phố, ViOlympic, Olympic 30-4, Olympic Titan Education, APMOPS, SASMO, SIMOC, AMC … Học sinh của APC đã có những kết quả đáng tự hào như em Lê Quang Trung (giải bạch kim kỳ thi APMOPS các năm 2011, 2012), Nguyễn Hồng Quân (giải ba kỳ thi HSG tỉnh Gia Lai năm học 2014-2015), Nguyễn Vũ Thanh Triều và Nguyễn Khắc Dũng (huy chương đồng kỳ thi SASMO 2015), Nguyễn Đình Sang và Nguyễn Quang Tùng (giải khuyến khích Olympic toán Titan 2015), Nguyễn Hoàng Gia Linh (huy chương vàng cấp trường AMC 8). Đặc biệt trong kỳ thi SIMOC 2015 (Olympic thách thức toán học quốc tế - Singapore 2015) vừa qua, em Nguyễn Vũ Thanh Triều đã cùng hai bạn quốc tế tiến vào chung kết trò chơi toán học Math warriors (chiến binh toán học).     

Với những thành công và những kinh nghiệm đã gặt hái được trong những năm vừa qua, APC sẽ tiếp tục triển khai sâu rộng chương trình toán IQ và toán tư duy ở bậc tiểu học (trong chương trình chính khóa) và bậc trung học (thông qua hình thức CLB toán học). Ngay ở bậc Mầm non, học sinh từ 5 tuổi trở lên cũng sẽ học làm quen với toán IQ và toán tư duy để chuẩn bị vào chương trình lớp 1 tại APC. Chính chương trình này đã góp phần phát huy các năng lực tiềm tàng trong mỗi học sinh, giúp các em trưởng thành và phát triển toàn diện.

QUỲNH ANH