Trong 10 năm, từ năm 2001 - 2011, bình quân mỗi năm nước ta có khoảng 11.000 người chết vì tai nạn giao thông (TNGT). Thống kê 9 tháng đầu năm 2012, mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực kiềm chế, cả nước vẫn có gần 7.000 người chết vì TNGT. Như vậy, bình quân mỗi ngày vẫn có gần 30 người thiệt mạng vì những tai nạn bất ngờ trên đường, trong số họ, phần lớn đều là trụ cột trong gia đình. Chưa ai có thể thống kê được đằng sau những con số lạnh lùng đó là bao nhiêu nỗi đau, bao nhiêu sự thiệt thòi, bao nhiêu hệ lụy đeo đẳng các gia đình nạn nhân. Cha mẹ bỗng nhiên mất con, những đứa trẻ thoáng chốc thành mồ côi, những đôi lứa trở nên lẻ loi trên cuộc đời...
Và đó là lý do tại sao nhiều người lại đồng tình, hưởng ứng với chuỗi các hoạt động tưởng niệm nạn nhân tử vong vì TNGT kéo dài từ 19-10 đến 19-11-2012. Điểm nhấn của chuỗi hoạt động này chính là lễ tưởng niệm nạn nhân tử vong vì TNGT sẽ diễn ra tại Hà Nội vào tối nay 19-11.
Mặc dù đây là lần đầu tiên chúng ta tổ chức ngày lễ đặc biệt này nhưng rõ ràng, nỗi đau mất mát người thân của hàng vạn gia đình Việt Nam đã đủ cho cả cộng đồng nhận ra hậu quả thảm khốc của các vụ TNGT và thấy được trách nhiệm của mình. Lễ tưởng niệm nạn nhân tử vong vì TNGT sẽ không chỉ là dịp để mọi người bày tỏ niềm thương cảm đối với những người xấu số, cảm thông nỗi mất mát, chia sẻ gánh nặng với người thân của họ. Quan trọng hơn là qua đó, cảnh báo toàn xã hội về thảm họa TNGT, đồng thời nâng cao nhận thức, ý thức của toàn dân trong việc chấp hành pháp luật trật tự an toàn giao thông (ATGT). Qua sự kiện này, Ủy ban ATGT quốc gia muốn kêu gọi các cấp, các ngành hãy tập trung các giải pháp, quyết liệt hơn nữa trong công tác đảm bảo trật tự ATGT. Mỗi người dân Việt Nam hãy nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông, tự giác nhường nhịn, giúp đỡ nhau khi tham gia giao thông. Hãy vì sự phát triển của đất nước, vì mạng sống của bản thân và vì tương lai của con cháu mình, hãy làm tất cả những gì có thể để giao thông ở đất nước chúng ta ngày càng phát triển theo hướng văn minh, an toàn. Và sau lễ tưởng niệm, sẽ phải là những hành động cụ thể của mỗi chúng ta để thực hiện cam kết với LHQ - từ năm 2011 - 2020, Việt Nam sẽ giảm 50% số người chết vì TNGT. Như vậy, theo cam kết đó, mỗi năm chúng ta phải giảm từ 5.000 - 6.000 người thiệt mạng vì TNGT.
Theo phân tích của Ủy ban ATGT quốc gia, trong các vụ TNGT, 80% do ý thức của người tham gia giao thông với nhiều lỗi khác nhau như vượt đèn đỏ, uống rượu bia… 20% còn lại vì hạ tầng giao thông xuống cấp hoặc do phương tiện. Như vậy, để giải quyết vấn đề TNGT ở Việt Nam phải bắt đầu từ nâng cao ý thức của người tham gia giao thông. Để làm được việc đó, đối với các cơ quan quản lý phải đưa ra các văn bản xử lý vi phạm sát với thực tiễn. Công tác xử lý đối với những người vi phạm ATGT phải nghiêm minh, công khai, làm sao xử phạt được tất cả các lỗi trong vi phạm, từ đó nâng cao tính răn đe của pháp luật. Phải đổi mới cả hình thức và phương thức tuyên truyền, trong đó, đặc biệt cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục an toàn giao thông trong nhà trường.
Thực tế trong 10 tháng qua, số vụ vi phạm, người chết đều giảm nhưng tính chất và mức độ tăng lên. Nguyên nhân chủ yếu là do xe khách, xe tải, xe container vi phạm. Do đó, cần tập trung tuyên truyền cho đội ngũ lái xe nói chung. Sắp tới, các cơ quan chức năng sẽ tổ chức chiến dịch truyền thông với thông điệp “Hãy lái xe bằng cả trái tim”, “Phía sau tay lái là sự sống”… Ủy ban ATGT quốc gia cũng sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng như Hiệp hội ô tô vận tải Việt Nam, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam trao giải thưởng cho các lái xe an toàn.
Trong năm 2012 cũng là Năm ATGT, chúng ta đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Chưa bao giờ lượng bài viết về giao thông và ATGT nhiều như năm 2012. Sự quan tâm của bạn đọc nhiều như vậy đã tạo ra một sự quan tâm chung của toàn xã hội đối với vấn đề ATGT. Điều này là rất quan trọng và thật sự cần thiết. Hy vọng lễ tưởng niệm những nạn nhân thiệt mạng vì TNGT đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam sẽ có tác động mạnh mẽ đến đời sống cộng đồng. Từ lòng trắc ẩn với những số phận thiệt thòi, những mảnh đời bất hạnh, mỗi thành viên trong cộng đồng sẽ hiểu rằng, nếu có ý thức hơn khi tham gia giao thông, nếu đừng vô cảm sau tay lái, những cái chết, những nỗi đau vì TNGT kia sẽ giảm đi rất nhiều.
Nguyễn Hoàng Hiệp (Phó Chủ tịch Ủy ban ATGT quốc gia)
