- Hỏi: Xin cho biết cách phòng trị bệnh đốm nâu hiệu quả bằng thuốc hóa học?
Lê Hữu Phước,
Hội Nông dân xã Mỹ Lộc huyện Tam Bình Vĩnh Long
Trả lời: Bệnh đốm nâu do nấm (Cercospora oyzae Myyake Sephaerulina oryzina Hara) gây nên. Có thể phát hiện dễ dàng khi thấy những vết bệnh màu nâu tròn hay bầu dục trên lá, bẹ, cuống gié lúa và vỏ hạt lúa. Thời kỳ ngâm ủ, bệnh làm cho rễ mầm bị thối đen, lá mầm biến dạng, nếu nặng cây mầm chết hoặc phát triển không bình thường. Ban đầu là những chấm nhỏ màu nâu nhạt, sau đó phát triển thành vết màu nâu đậm hơn.
Ở giống lúa kháng bệnh, đốm bệnh hẹp, ngắn, màu nâu đậm có kích thước từ 2-10 x 1mm; với những giống nhiễm bệnh, đốm bệnh dài và rộng hơn, có màu nâu nhạt hơn và ở giữa có màu sáng. Tổng thể đốm bệnh thường có màu nâu đỏ, ở mép lá màu nhạt hơn nên ruộng bị nhiễm nặng có màu đỏ rực. Vết bệnh gây hại trên hạt có màu nâu, sau biến màu đen. Nấm bệnh tồn tại trên hạt và là nguồn bệnh cho vụ sau.
Bệnh phát triển vùng đất nghèo chất dinh dưỡng như vùng đất phèn, đất cát bán sơn địa ven chân núi hay vùng đất bị độc hữu cơ… Nói chung là nơi đất có vấn đề làm bộ rễ lúa phát triển kém. Bệnh cũng xuất hiện ở những vùng đất quá úng hay khô hạn. Các bất lợi từ việc đất thường xuyên bị khô hay ngập liên tục làm cho bộ rễ lúa kém phát triển, không lấy được dinh dưỡng làm giảm tính kháng và cây lúa dễ nhiễm bệnh hơn. Nhiệt độ cao, ẩm độ thấp bệnh càng phát triển.
Khi nhiều vết bệnh đốm nâu xuất hiện trên lá làm cho lá bị cháy vàng, ruộng có vẻ xơ xác. Giai đoạn lúa trổ và sau trổ bệnh tấn công vào hạt gây lem lép gọi là lúa bị trứng cút, hạt bị lửng hoặc lép, giảm phẩm chất gạo.
Biện pháp phòng trừ: Sử dụng giống ít nhiễm bệnh, xuống giống đúng mùa vụ, cung cấp đủ nước cho vùng khô hạn, giảm độc chất phèn hay ngộ độc hữu cơ bằng hệ thống mương thoát phèn, tăng cường bón sớm vôi và các loại phân lân. Xử lý hạt giống là biện pháp quan trọng để giảm sự gây hại. Sử dụng Carbenzim 50WP hoặc dạng 500FL ngâm giống theo liều lượng 0,5-1% theo trọng lượng hạt, trong 2 giờ, sau đó rửa bằng nước sạch và ủ bình thường. Trừ bệnh bằng cách phun chất Propiconazole như Lunasa 250 EC trước khi lúa trổ.
KS Bùi Khánh Trường
(Công ty cổ phần BVTV Sài Gòn)
