Thẳng thắn, trực diện nhưng chân thành, thân ái là những gì cảm nhận được từ buổi gặp gỡ giữa đoàn nhà báo quốc tế đến từ Mỹ, Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc… với các nhân vật cấp cao của chế độ cũ tại Sài Gòn - chính phủ Việt Nam Cộng hòa (VNCH) diễn ra ngày 28-4 tại Sở Ngoại vụ TPHCM.
Đại diện cho chế độ cũ: nguyên Chuẩn tướng, phụ tá Tổng tham mưu trưởng VNCH Nguyễn Hữu Hạnh; nguyên Chỉ huy trưởng cảnh sát quốc gia Sài Gòn-Gia Định Triệu Quốc Mạnh và nguyên Trưởng đoàn thương thuyết của chính phủ Dương Văn Minh tại Trại Davids Nguyễn Đình Đầu đã cung cấp cho hơn 10 nhà báo quốc tế, trong đó có nhiều người đã từng làm việc tại Việt Nam trước năm 1975, những cái nhìn, đánh giá từ các nhân sĩ chế độ cũ về một thời kỳ lịch sử khó quên của dân tộc Việt Nam.
Ông Nguyễn Đình Đầu (trái) trò chuyện với một nhà báo quốc tế tại buổi gặp gỡ.
Mở đầu buổi trò chuyện, ông Nguyễn Hữu Hạnh đã kể lại những sự kiện “ngày này 35 năm trước”, thời điểm chỉ còn 2 ngày miền Nam được giải phóng. Theo ông Hạnh, hơn 30 năm chịu đựng chiến tranh, tổng thống lúc đó, ông Dương Văn Minh, thật sự muốn chấm dứt cảnh đổ máu, hòa giải và hòa hợp dân tộc. Ông đã ra lệnh cho quân đội chính phủ VNCH ngừng bắn, đầu hàng vô điều kiện, tiến hành thương lượng với Quân giải phóng miền Nam. Nhưng đế quốc Mỹ thì luôn khát khao chiếm đóng Việt Nam, và thực tế chỉ ra rằng đế quốc Mỹ sẽ bỏ rơi bất cứ ai “không biết nghe lời”. Đề cập đến vấn đề này, ông Hạnh muốn nhấn mạnh đế quốc Mỹ chỉ muốn bảo vệ lợi ích quốc gia mình chứ không hề lo lắng cho số phận của chế độ VNCH.
Ông Mạnh cho biết ngày 29-4, 16.000 cảnh sát “dưới trướng” ông tinh thần rệu rã, không hề muốn có thêm các cuộc bắn giết. Nguyên là một thẩm phán của chế độ cũ trong 12 năm (từ 1963-1975), ông chỉ được chọn vào vị trí chỉ huy trưởng cảnh sát quốc gia 14 ngày trước giải phóng. Sau khi lên nắm quyền, ông Mạnh lập tức áp dụng luật tự vệ chính đáng “không ai bắn mình mình không bắn trả” đối với các nhân viên dưới quyền mà không vấp phải một sự phản đối nào. Điều này phản ánh sự mệt mỏi của những binh lính, cảnh sát VNCH đối với cuộc chiến tranh…
Sau khi được nghe những đánh giá của những người từng là “đồng minh” của đế quốc Mỹ, các nhà báo quốc tế đã hiểu được sự thật cuộc chiến tranh gây ra biết bao đau thương cho người dân Việt Nam.
Kết thúc cuộc gặp gỡ, chắc chắn nhiều nhà báo quốc tế sẽ nhớ về một chi tiết ông Hạnh cung cấp về cuộc gặp giữa ông Dương Văn Minh và Tướng Trần Văn Trà ngày 2-5-1975. Theo đó, Tướng Trần Văn Trà đã có một câu nói thắm đượm tình dân tộc: “Giữa chúng ta không có kẻ thua, người thắng mà chỉ có dân tộc Việt Nam chúng ta thắng đế quốc Mỹ”. Đây chính là truyền thống đoàn kết dân tộc tốt đẹp vốn có của người Việt Nam.
Tinh thần cao quý đó tiếp tục sáng ngời trong công cuộc dựng xây đất nước, phát triển kinh tế sau khi cuộc chiến tranh lùi xa. Điều này được Donald Kirk, một nhà báo Mỹ, người từng làm cho tờ Washington Star, Chicago Tribune và cũng từng có mặt ở Việt Nam trước năm 1975, khẳng định với báo SGGP, rằng “Người Việt Nam vẫn luôn như vậy. Đoàn kết và chịu khó. Mỗi lần sang thăm là một lần thấy Việt Nam có những thay đổi mới. Phát triển hơn, tươi đẹp hơn nhiều và thật sự yên bình”.
Anh Văn (ghi)
