Phần lớn khoáng sản của Việt Nam được xuất khẩu dưới dạng thô nên giá trị kinh tế mang lại không cao, việc đầu tư công nghệ để có thể tinh luyện, chế biến sâu ngay trong nước để xuất khẩu với tiêu chuẩn thế giới là mục tiêu lớn của Việt Nam. Với việc Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (công ty con của Tập đoàn Masan) hợp tác liên doanh với Tập đoàn H.C. Starck (Đức), một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới trong ngành công nghiệp sản xuất vonfram, sẽ mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho ngành khai khoáng ở Việt Nam.
Tinh luyện vonfram trước khi xuất khẩu
Dự án Núi Pháo (tỉnh Thái Nguyên) sở hữu một trong những mỏ vonfram lớn nhất trên thế giới và khi đi vào hoạt động ổn định đây cũng sẽ là một trong những nhà sản xuất đơn lẻ bismut và flourit phẩm cấp acid lớn nhất thế giới. Nguồn tài nguyên và quy mô của dự án Núi Pháo mang lại tiềm năng kinh tế rất lớn và giá trị kinh tế sẽ tăng cao hơn khi mới đây Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo đã ký kết hợp tác liên doanh với Công ty H.C. Starck (Đức) thành lập Công ty TNHH Tinh luyện vonfram Núi Pháo - H.C. Starck để tinh chế sản phẩm vonfram của Núi Pháo. Ở công ty liên doanh này, Núi Pháo sở hữu 51% vốn và H.C. Starck là 49%.
Dự án Núi pháo của Masan tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
Quặng vonfram được khai thác tại mỏ Núi Pháo sẽ được công ty tinh luyện chế biến sâu thành các sản phẩm vonfram có giá trị gia tăng cao hơn, với khả năng tinh luyện lên đến 10.000 tấn tinh quặng vonfram mỗi năm. H.C. Starck sẽ vận hành liên doanh này và cam kết mua lại phần lớn sản lượng để sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mình ở nước ngoài. H.C. Starck cũng sẽ hỗ trợ chào bán phần sản lượng còn lại ra thị trường. H.C. Starck hiện dẫn đầu thị trường về kim loại công nghệ cao và các sản phẩm tantali, đồng thời cũng giữ thị phần lớn trong thị trường molypđen, niobi và rheni, vốn đều đòi hỏi công nghệ tiên tiến và trình độ kỹ thuật cao để chế biến. Ông Andreas Meier, Chủ tịch và Tổng Giám đốc Điều hành của H.C. Starck, cho biết: “Masan đã phát triển một doanh nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản mang đẳng cấp thế giới và mỏ Núi Pháo sẽ là một nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định cho liên doanh”.
Giá trị khoáng sản sẽ tăng lên gấp nhiều lần
Trong bản đồ cung ứng vonfram của thế giới, trữ lượng của Núi Pháo lên tới 52,5 triệu tấn quặng có chứa WO3 (vonfram trioxit) với phẩm cấp 0,21%, và vì thế được coi là mỏ vonfram lớn nhất thế giới nằm ngoài Trung Quốc. Hơn thế, mỏ này đã được Masan phát triển với đầy đủ các tiêu chuẩn để trở thành một trong những dự án khai thác khoáng sản theo chuẩn mực tốt nhất của thế giới, hàng năm có thể cung ứng một sản lượng lên tới 7% nguồn cung vonfram toàn cầu.
Việc H.C. Starck liên doanh với Núi Pháo cũng nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn cung vonfram từ Trung Quốc. Năm 2012, theo ước tính của Cơ quan Khảo sát địa chất Hoa Kỳ (USGS), phần lớn trữ lượng vonfram toàn cầu nằm ở Trung Quốc. Hàng năm quốc gia này sản xuất ra tới 62.000 tấn, chiếm khoảng 85% sản lượng toàn cầu. Trong những năm gần đây Trung Quốc đã áp dụng hạn ngạch sản xuất và xuất khẩu vonfram và giảm dần quota xuất khẩu từ 18.100 tấn năm 2002 xuống còn 15.400 tấn năm 2012. Điều này khiến cho các doanh nghiệp chế biến như H.C. Starck buộc phải tìm kiếm các đối tác ngoài Trung Quốc để giảm thiểu rủi ro. Trong khi một số nước đang bị áp quota xuất khẩu, thì nguồn vonfram lớn nhất thế giới ngoài Trung Quốc này sẽ giúp bình ổn thêm giá vonfram trên thế giới.
Với công nghệ của Đức, sự hợp tác liên doanh này sẽ giúp Núi Pháo có thêm một nhà máy tinh luyện kỹ thuật cao. Điều này sẽ giúp cho giá trị vonfram của Việt Nam tăng lên rất nhiều trước khi xuất khẩu. Với công nghệ hiện nay, sản phẩm vonfram của Núi Pháo đã được chế biến sâu và đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu với hàm lượng vonfram là 65%, trong khi yêu cầu của Chính phủ đưa ra cho việc xuất khẩu vonfram chỉ là 55%. Việc hợp tác này có điều khoản đặc biệt là H.C. Starck sẽ giúp tinh luyện vonfram cao hơn mức 65%, thâm nhập thị trường toàn cầu và kế hoạch quảng bá sản phẩm. H.C. Starck sẽ bao tiêu phần lớn sản phẩm đầu ra, doanh thu dự kiến khoảng hơn 1 tỷ USD trong vòng 10 năm.
Ông Dominic Heaton, Tổng Giám đốc Điều hành của Núi Pháo, nhận xét: “H.C. Starck có chuyên môn đẳng cấp thế giới trong việc chế biến và tinh luyện các sản phẩm vonfram, sở hữu bí quyết công nghệ và kỹ thuật chuyên sâu, sự hợp tác này sẽ góp phần vào mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn”. Hợp tác này phù hợp với định hướng của Chính phủ Việt Nam trong việc nâng cao thêm giá trị của lĩnh vực tài nguyên, không xuất khẩu quặng thô mà sẽ xuất khẩu tài nguyên tinh luyện có giá trị gia tăng cao cho nền kinh tế.
NGUYỄN HỮU
