Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) ra đời cách nay tròn 1 thế kỷ (1908-2008). Từ một nhóm vài chục nhà điều tra ban đầu, FBI đã phát triển cùng với những thay đổi của nước Mỹ, trở thành một cơ quan điều tra nổi tiếng hàng đầu thế giới, với hơn 30.000 nhân viên hiện nay. Trong số “10 vụ án thế kỷ” được FBI bình chọn trên trang web kỷ niệm 100 năm hoạt động (www.fbi.gov/fbihistory.htm), nổi bật là những vụ đánh bom từng làm cơ quan điều tra này phải “đau đầu”.
Vụ đánh bom WTC
Ngày 26-2-1993, một vụ nổ lớn trong khu đậu xe dưới tòa tháp Trung tâm Thương mại thế giới (WTC) ở New York đã tạo ra một hố rộng gần 30m, ảnh hưởng nhiều tầng ở dưới và trên. Vụ nổ làm 6 người chết ngay lập tức, rất nhiều người bị khói và lửa bao vây, phải tìm chỗ trốn và chạy lên các tầng trên. Hơn 1.000 người bị thương. Trước vụ tấn công khủng bố 11-9-2001, vụ đánh bom WTC năm 1993 này là vụ khủng bố tồi tệ nhất mà thành phố New York từng hứng chịu. Một xe tải nhỏ bị đánh cắp 1 ngày trước vụ đánh bom đã bị tiêu hủy trong đống đổ nát.
Đến ngày 4-3-1993, nhóm đặc nhiệm SWAT của FBI đã bắt Mohammad Salameh, một người Hồi giáo đã thuê xe tải nhỏ trên, khi y tìm cách lấy lại tiền đặt cọc thuê xe. Từ vụ bắt giữ này dẫn tới phát hiện căn hộ, nơi chế tạo bom, trong đó có một tủ khóa kín chứa một lượng cyanide đủ làm thuốc nổ quét sạch một thị trấn. Sau đó có thêm 3 kẻ tình nghi bị bắt là Nidal Ayyad, Mahmoud Abouhalima và Ahmed Ajaj. Tất cả đã bị kết án tù chung thân.
Các vụ bắt giữ này đã dẫn đến việc FBI và New York lập lực lượng đặc nhiệm chống khủng bố nhằm đối phó các âm mưu tấn công vào những địa điểm chính ở New York, gồm trụ sở LHQ và trụ sở FBI. Vào tháng 6-1994, FBI bố ráp một nhà kho và bắt các thành viên khác của một chi nhánh khủng bố khi chúng đang lắp ráp bom. Lãnh đạo nhóm là Ramzi Yousef, cuối cùng cũng bị bắt tại Pakistan năm 1995. Yousef đang lập kế hoạch tấn công vào nước Mỹ, liên quan việc sử dụng máy bay. Chú của y là Khalid Sheikh Mohammed, sau đó trở thành lãnh đạo nhóm khủng bố đứng sau vụ tấn công WTC ngày 11-9-2001.
Kẻ đánh bom “vô hình”
Quang cảnh tan hoang sau vụ đánh bom Wall Street.
Ted Kaczynski, tức “Unabomber”, trong thời gian 20 năm FBI điều tra, từ vụ đánh bom đầu tiên của y tại Trường Đại học Illinois ở Chicago năm 1978, y vẫn là một tên sát nhân “vô hình” một cách hoàn hảo. Trong 17 năm đánh bom nhiều vụ, y đã giết chết 3 người, làm bị thương 24 người, gieo rắc rộng rãi nỗi sợ hãi qua các lần đe dọa đánh bom các chuyến bay.
Bí danh của y do lực lượng đặc nhiệm đặt ra năm 1979 trong cuộc điều tra các vụ phạm tội của y, “UNABOM” nghĩa là UNiversity (trường đại học) và Airline BOMbing (đánh bom máy bay), những mục tiêu đánh bom của y. Các truy tố gần như vô ích, do Kaczynski luôn hết sức cẩn thận không để lại dấu vết bằng cách chế tạo bom với các phế liệu có sẵn ở mọi nơi. Các nạn nhân là mục tiêu cũng được y lựa chọn ngẫu nhiên.
Năm 1995, “Unabomber” còn gửi cho FBI một “tiểu luận” chi tiết dài 35.000 từ, mô tả chi tiết về các động cơ của y và về sự phản đối xã hội hiện đại. FBI ra một thông báo và David Kaczynski đã liên lạc với FBI, cho biết nó có thể được viết bởi người anh rắc rối Ted Kaczynski của mình. Ngày 3-4-1996, FBI bắt Kaczynski trong một “căn nhà” nhỏ 3m x 4m ở gần Lincoln, bang Montana. Ở đó họ còn tìm thấy một kho thành phần chế tạo bom, 40.000 trang báo và một quả bom chờ nổ. Kaczynski đã nhận tội và bị phạt tù chung thân tại nhà tù “Supermax” ở bang Colorado.
Vụ đánh bom nhà thờ ở Birmingham
Ngày 15-9-1963, một quả bom nổ tung tại nhà thờ Baptist ở Birmingham, bang Alabama, giết chết 4 cô gái Mỹ gốc Phi và làm bị thương hơn 20 người. Vụ này được cho là một hành động thù hằn chủng tộc nhằm vào nhà thờ, nơi tổ chức các cuộc họp về quyền dân sự và từng bị nhiều lời đe dọa đánh bom. FBI lập tức mở cuộc điều tra kéo dài qua tháng 10, cho các mật vụ thâm nhập vào tổ chức cực hữu da trắng Ku Klux Klan (KKK) và các nhóm chống người da đen ở địa phương.
Đến năm 1965, FBI có những nghi ngờ tập trung vào các thành viên KKK là Robert E. Chambliss, Bobby Frank Cherry, Herman Frank Cash và E. Thomas Blanton, Jr. Nhưng người dân địa phương e ngại làm chứng và cũng có ít vật chứng. Đến năm 1977, Chambliss bị kết án tù chung thân, dẫn tới sự hợp tác của nhiều nhân chứng miễn cưỡng trước đó và vụ án được mở lại vào giữa những năm 1990. Blanton và Cherry bị kết án tù chung thân năm 2000. Cash đã chết năm 1994.
Vụ đánh bom Wall Street
Đây là một trong những vụ tấn công khủng bố đầu tiên trên đất Mỹ mà đến nay vẫn còn bí ẩn. Ngày 16-9-1920, đông đảo người ở Wall Street đi ăn trưa đã không chú ý một người đàn ông trên xe ngựa ở bên ngoài Văn phòng Thí nghiệm Mỹ. Sau khi người đàn ông nhanh chóng biến mất vào đám đông, chiếc xe ngựa nổ tung với một cơn mưa mảnh kim loại, làm chết hơn 30 người và bị thương gần 300 người.
Người ta nghi ngờ âm mưu khủng bố nhưng do các nhân viên đã dọn dẹp sạch hiện trường sau một đêm, làm mất hầu hết bằng chứng quan trọng. Manh mối rõ nhất là trước vụ nổ. Một người đưa thư phát hiện trong khu vực này 4 tờ bướm in ấn qua loa của một nhóm đòi thả tự do các tù nhân chính trị. Nhóm này là “American Anarchist Fighters” (Những chiến sĩ theo chủ nghĩa vô chính phủ Mỹ), tương tự nhóm “Italian Anarchists” từng dùng tờ bướm trong 2 vụ đánh bom trước đó. FBI lúc đầu tình nghi những người theo Luigi Galleani thuộc “Italian Anarchist” nhưng không thể chứng minh được. Tới nay, đây vẫn là vụ án chưa được làm sáng tỏ.
Hồng Chuyên (theo FBI.gov)
